COVID-19, czyli choroba koronawirusowa - jak ją rozpoznać?

Choroba koronawirusowa wywoływana jest przez wirus SARS-CoV-2, który wywodzi się z rodziny koronawirusów. Oddziałuje ona głównie na układ oddechowy, wywołując duszności, kaszel, a niekiedy nawet poważną niewydolność oddechową lub wielonarządową, która może być śmiertelnie niebezpieczna.

Przebieg COVID-19 bardzo często porównywany jest do grypy. Istotnie, podobieństw jest kilka - przede wszystkim za obie choroby odpowiadają wirusy atakujące drogi oddechowe, przez co mogą one prowadzić do zapalenia płuc. Do wspólnych objawów zaliczają się także: katar, ból głowy, ból gardła, gorsze samopoczucie, nadwrażliwość na światło oraz bóle mięśni i stawów.



Jednak tym, co wyróżnia chorobę koronawirusową, jest utrata węchu oraz smaku. Co ważne, oba te objawy mogą utrzymywać się przez kilka miesięcy. Jest to bardzo charakterystyczna oznaka, która może rozwiewać wątpliwości pacjentów.

COVID-19 jest chorobą zakaźną, dlatego osoby zainfekowane wirusem SARS-CoV-2 powinny pozostawać w izolacji.

Decydujące rozpoznanie choroby COVID-19 możliwe jest dzięki testom molekularnym, określaniu przeciwciał lub wykrywaniu antygenu wirusa.

Jakie mogą być powikłania po COVID-19? - zespół covidowy


Lista powikłań po chorobie koronawirusowe nie kończy się jednak na wymienionych powyżej - utracie węchu lub smaku. Tym większa była eskalacja pandemii koronawirusa na świecie, tym częściej słyszało się o coraz to nowych powikłaniach, na które skarżyli się pacjenci. Wśród nich znajdują się m.in.:

  • problemy z oddychaniem;
  • kaszel;
  • bóle mięśni i stawów;
  • bóle głowy;
  • problemy układu pokarmowego;
  • dolegliwości kardiologiczne - zapalenie mięśnia sercowego;
  • mgła mózgowa;
  • problemy z koncentracją i pamięcią;
  • napady lęku;
  • epizody depresyjne.


Jak można dostrzec, wyżej wymienione dolegliwości dotyczą bardzo wielu obszarów. Ich występowanie i intensywność mogą być powiązane z chorobami współistniejącymi danego pacjenta. Do wielu zgonów z powodu COVID-19 doszło właśnie dlatego, że zainfekowani pacjenci borykali się też z dodatkowymi schorzeniami. Tak czy inaczej, o tym, jak niebezpieczna jest to dolegliwość, mogą świadczyć statystyki, które na dzień 11 lutego 2022 r. wskazują, że liczba zmarłych z powodu COVID-19 wynosi 107 757.

Trudno zliczyć natomiast wszystkie przypadki osób, u których w wyniku przechorowania COVID-19 trwale i znacząco pogorszył się stan zdrowotny lub nasiliły się u nich objawy choroby współistniejącej. Są pacjenci, którzy nie odzyskali wydolności oddechowej sprzed choroby. Wielu pacjentów zgłaszało, że w wyniku przebytej choroby koronawirusowej doszło u nich do pogorszenia przebiegu niedoczynności tarczycyastmyprzewlekłej choroby nerekprzewlekłej obturacyjnej choroby nerek czy cukrzycy.

Wiele dolegliwości może pojawiać się nie po chorobie, ale w jej trakcie. Chodzi przede wszystkim o ostrą niewydolność krążeniazapalenie mięśnia sercowegoostrą niewydolność oddechowązakrzepy lub nieprawidłowości w rytmie bicia serca.

Ryzyko choroby koronawirusowej nie dotyczy jednak wyłącznie osób starszych lub tych z chorobami współistniejącymi. Zaawansowane powikłania po przebyciu infekcji widoczne są także u dzieci. Do ciężkich objawów zalicza się schorzenie układu immunologicznego nazywane wieloukładowym zespołem zapalnym - Paedriatric Inflammatory Multisystem Syndrome Temporally Associated with SARS-CoV-2. W jego wyniku dochodzi do sytuacji, w której układ odpornościowy uszkadza własne komórki. Schorzenie to da się zaobserwować najczęściej po kilku tygodniach od zachorowania na COVID-19. Co ważne, może pojawiać się ono bez względu na to, czy dziecko przechodziło chorobę z objawami czy bez nich. Wieloukładowy zespół zapalny z początku przypomina grypę - towarzyszy mu gorączka. Najgorsze jednak w przypadku tej choroby są nieprawidłowości układu pokarmowegosercowo-naczyniowegooddechowego, a także nerwowego. Tak złożone objawy mogą być śmiertelnie niebezpieczne.

Przebieg infekcji choroby - od czego zależy?

Jak łatwo zauważyć, przebieg choroby koronawirusowej może znacząco się różnić. U jednego pacjenta objawy będą związane z układem trawiennym, a u drugiego - z dusznościami i kaszlem. Warto jednak przyjrzeć się przyczynom tego, że infekcja ta cechuje się tak zróżnicowanymi objawami dla tak wielu pacjentów.

Podczas infekcji wirusem wszystko odbywa się przede wszystkim na poziomie molekularnym. SARS-CoV-2 dociera do wielu komórek gospodarza, lecz dla przebiegu choroby kluczowe jest to, jak głęboko uda mu się wniknąć i które komórki zostaną zainfekowane jako pierwsze.

Badaczom udało się ustalić, że wniknięcie wirusa SARS-CoV-2 do komórek śródbłonka naczyniowego najpewniej oznacza trudny dla pacjenta przebieg choroby. Z kolei, gdy infekuje on komórki jamy nosowej, intensywność infekcji może być mniejsza.

Wirus poszukuje znajdujących w ludzkim organizmie receptorów. Mogą one znajdować się zarówno w okolicach układu oddechowego, jak i w obrębie innych narządów.

Od czego zależy rozwój powikłań po COVID-19?

Znacznie trudniejsze do ustalenia są przyczyny rozwoju powikłań po chorobie koronawirusowej. Do tej pory nie dało się jednoznacznie ustalić, od czego one zależą. Badacze rozważają różnorakie mechanizmy patofizjologiczne.

Według jednej z wiarygodnych teorii występowanie powikłań może być zależne od reakcji zapalnej ustroju, z którą wiąże się zapalenie naczyń.

Czy należy udać się na badania po przebytej chorobie koronawirusowej?

Wobec znajomości tak wielu powikłań, ryzyka ciężkiego przebiegu i nieznajomości możliwych następstw choroby COVID-19 każdy pacjent po jej przebyciu powinien udać się na konkretne badania lekarskie. Jak zostało to już udowodnione, chociażby na przykładzie najmłodszych pacjentów, brak objawów podczas infekcji nie musi wiązać się z brakiem powikłań. Dlatego badania wykonywane pod kątem następstw choroby koronawirusowej wydają się wskazane dla wszystkich, nawet dla tych, którzy nie mieli niezbitych dowodów na to, że w przeszłości zostali zainfekowani.

Badania po przechorowaniu COVID-19 - jakie warto wykonać?

Wykonanie badań może przełożyć się na wczesne wykrycie zmian chorobowych wywołanych przez COVID-19. Tym samym możliwe będzie dobranie odpowiednich metod leczenia i skuteczne zwalczenie nieprawidłowości. Badania przeprowadzone w odpowiednim momencie mogą przyczynić się do uniknięcia powikłań nieodwracalnych.

Jako że choroba koronawirusowa może oddziaływać na tak wiele narządów, poleca się wykonanie nie jednego badania a całego pakietu.

Morfologia krwi

To jedno z najważniejszych i najbardziej podstawowych badań diagnostycznych, dzięki któremu możliwa jest ocena bardzo wielu parametrów określających skład krwi żylnej. Badanie morfologiczne pozwala na ustalenie liczby płytek krwi oraz krwinek czerwonych i białych. Ponadto wykonując morfologię krwi, można poznać stężenie hemoglobiny, objętość erytrocytów, jak i wskaźniki czerwonokrwinkowe. Badanie służy do zapoznania się z ogólnym stanem zdrowia pacjenta i do wykrycia wielu infekcji. Po rzebytej chorobie cividowej często obserwujemy istotna niedokrwistość z niedoboru żelaza, która przyczyna się do długotrwałego stanu osłabienia

Glukoza

Obecność glukozy w ludzkim organizmie jest niezbędna niemalże dla każdej komórki. Substancja ta odpowiada za ich prawidłowe funkcjonowanie i uznaje się ją za podstawowy związek energetyczny człowieka. Badanie glukozy wykonuje się, gdy pacjent jest na czczo. Wtedy możliwe jest dokładne określenie stężenia cukru we krwi. Za prawidłowe uznaje się stężenie nieprzekraczające 99 mg/dl. Gdy wynik jest wyższy, powinno się przedsięwziąć dalszą diagnostykę nakierowaną na cukrzycę. Co ważne, wielu pacjentów zmagających się z tą dolegliwością bardzo ciężko przechodziło COVID-19. Sama choroba koronawirusowa może nasilić objawy cukrzycy, stąd badanie na obecność glukozy jest jednym z najważniejszych dla pacjentów po przebyciu infekcji.

Badanie parametrów: ALT, AST, GTP

To badanie ma na celu kontrolę funkcjonowania wątrobyALTAST oraz GTP to enzymy, które są przez nią produkowane i świadczą o jej kondycji. Jeśli parametry są podwyższone, to może być to oznaką nieprawidłowości pracy wątroby, a to z kolei może być wywołane przez infekcję wirusem SARS-CoV-2 lub też być efektem leczenia choroby covidowej – długotrwała antybiotykoterapia, leki p/wirusowe

Badanie LDH

LDH to enzym, który tak jak glukoza, znajduje się w prawie każdej komórce ludzkiego organizmu. Dehydrogenaza mleczanowa - bo takie jest rozwinięcie tego skrótu - to enzym występujący w dużym stężeniu w tkankach takich narządów jak: sercemózg oraz wątroba, czyli tam, gdzie metabolizm nasilony jest najbardziej. Jeśli badanie wykaże wysoki poziom enzymów LDH we krwi, może to świadczyć o uszkodzeniu różnych tkanek lub narządów.

D-dimery

Badanie to przeprowadza się zwłaszcza w diagnostyce zatorowości płucnej lub zakrzepicy żył głębokich. Pozwala ono na wykrycie wszelkich zaburzeń procesów krzepnięcia krwi, które mogą prowadzić do zawału mięśnia sercowego lub udarów mózgu.

Badanie poziomu kreatyniny

Celem tego badania jest ustalenie funkcji filtracyjnej nerek. Badanie to poleca się wykonywać nie tylko po przebyciu choroby koronawirusowej, ale przynajmniej raz w roku - w przypadku osób dorosłych. Sam koronawirus może bardzo negatywnie wpłynąć na pracę nerek.

Witamina D

Witamina D – jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach, jej niedobory są często notowane w populacji. Witamina ta odpowiada za prawidłowe funkcjonowanie miedzy innymi układu odpornościowego, układu kostno-szkieletowego oraz za zarządzanie gospodarką wapniową.

NT-proBNP

To kolejne z badań, pozwala wykryć uszkodzenie mięśnia sercowego lub wszelkie destabilizacje układu krążenia, które również mogą być powikłaniami po chorobie koronawirusowej. NT-proBNP jest bowiem hormonem produkowanym przez mięsień sercowy. Jeśli wskaźniki są zbyt wysokie, oznacza to zaburzenia pracy serca.
Schorzenia kardiologiczne lub chociażby nieprawidłowości bicia rytmu serca bardzo często wiążą się właśnie z COVID’em-19, dlatego badania te są szczególnie istotne.

RTG płuc

Jest to jedno z najbardziej podstawowych badań, zwłaszcza dla osób, które w wyniku infekcji koronawirusem zmagali się z poważnymi dolegliwościami układu oddechowego. Wielu ozdrowieńców jeszcze przez kilka miesięcy od przebycia choroby zmaga się z zadyszką lub kaszlem. Dzięki wykonaniu RTG płuc można skutecznie zbadać stan narządów klatki piersiowej.

Spirometria

Badanie oceniające drożność dróg oddechowych oraz przepływ powietrza przez oskrzela, szczególnie przydatne w diagnostyce chorób obturacyjnych oskrzeli, czyli związanych ze zwężeniem dróg oddechowych np. astma lub przewlekła choroba obturacyjna płuc; przebyty COVID może być czynnikiem wyzwalającym zaostrzenie takiej choroby co zmusza nas do podjęcia działań diagnostycznych i potwierdza jej rozpoznanie

EKG

Jest podstawowym badaniem diagnostycznym pozwalającym zapisać elektryczną aktywności mięśnia sercowego pozwala wykryć szybko zaburzenia pracy serca w tym jego stan zapalny

Sześciominutowy test chodu (6MWT)

Jest testem wysiłkowy wykorzystywanym zarówno w kardiologii, jaki i w diagnostyce schorzeń płuc; posiada on bardzo dużą czułość w wykrywaniu zaburzeń wymiany gazowej w płucach po przebytych schorzeniach infekcyjnych płuc z zajęciem pęcherzyków płucnych lub naczyń płucnych jak to ma miejsce między innymi w chorobie covidowej; ze względu na prostotę wykonania oraz stosunkowo niewielki obciążenie wysiłkiem jest możliwy do wykonania przez większość osób i może służyć do oceny efektywności leczenia lub ewentualnej progresji choroby

Rezonans magnetyczny głowy

Wśród wielu powikłań pocovidowych wymienia się także dolegliwości natury neurologicznej. Dlatego też ważnym badaniem pod kątem sprawdzenia stanu zdrowia po infekcji jest rezonans magnetyczny głowy. Na rezonans głowy udać powinni się zwłaszcza ci pacjenci, którzy mieli trudny przebieg choroby.

USG serca

Konsultacja kardiologiczna w przypadku pacjentów z dolegliwościami sercowymi również wydaje się niezbędna. Do upewnienia się o stanie mięśnia sercowego wskazane będzie poddanie się badaniu USG serca, które umożliwi zobrazowanie wewnętrznych struktur tego narządu.

Test na przeciwciała

To badanie pozwala ustalić miano przeciwciał, które przez pewien czas zapobiegają ponownemu zainfekowaniu się wirusem SARS-CoV-2. Ich miano, czyli stężenie w krwi może być uzależnione od przebytej niedawno infekcji lub być efektem sczepienia; jego określanie może być pomocne w monitorowaniu skuteczności szczepienia.

FAQ, czyli najczęściej zadawane pytania dotyczące badań po COVID-19

  • Kiedy przebadać się po COVID-19?

    Nie powinno się odkładać pójścia na badania po przechorowaniu choroby. Tym szybciej udamy się do specjalisty, tym lepiej. Warto jednak pamiętać, że niektóre powikłania mogą pojawić się po kilku miesiącach. Wtedy również należy skonsultować się z lekarzem.

  • Czy badanie EKG pozwoli wykryć nieprawidłowości pracy serca po przebytej chorobie koronawirusowej?

    Badanie EKG serca jest jednym z podstawowych badań przy diagnozowaniu chorób układu krążenia. Warto jednak pamiętać, że może ono być niewystarczające i wtedy pomocne okaże się np. badanie ultrasonograficzne.

  • Kiedy warto wykonać test na obecność przeciwciał?

    Test najlepiej wykonać po szczepieniu przeciwko SARS-CoV-2 lub po przebytej chorobie koronawirusowej.

Źródła: