Czym jest endoproteza stawu kolanowego?

Staw kolanowy jest największym i jednocześnie najbardziej skomplikowanym w działaniu stawem człowieka. Ponieważ jest narażony na ogromne przeciążenia, z czasem może dochodzić do jego uszkodzenia lub zmian degeneracyjnych, które mogą skutkować koniecznością przeprowadzenia wymiany stawu (endoprotezoplastyka).

W niektórych przypadkach można przeprowadzić wymianę tylko jednego elementu stawu (wymiana częściowa, jednoprzedziałowa). Są to szczególne przypadki, najczęściej przeprowadza się wymianę całkowitą.

Jak wygląda endoproteza kolana?

Wyróżnia się trzy podstawowe części endoprotezy stawu kolanowego - udową, piszczelową oraz rzepkową, która nie zawsze jest obecna. Część udowa i piszczelowa są zwykle wykonane z metalu - ze stopów stalowych, chromowo-kobaltowych lub tytanu, chociaż opracowywane są nowe materiały, w tym ceramiczne czy stopy cyrkonu i niobu. Część piszczelowa (tzw. taca piszczelowa) jest pokryta polietylenem o ultra wysokim ciężarze cząsteczkowym. Dzięki temu, że część metalowa kości udowej styka się z powierzchnią z polietylenu, możliwa jest redukcja sił ścierających i większa żywotność stawu. W przypadku obecności części rzepkowej, również jej powierzchnia jest pokryta tworzywem sztucznym.

Część polietylenowa elementu piszczelowego może być połączona z częścią metalową w sposób trwały (tzw. fixed-bearing) lub może ona poruszać się w stosunku do tacy piszczelowej (tzw. mobile-bearing), naśladując dodatkowo ruch rotacyjny stawu. Proteza ta przeznaczona jest dla osób bardziej aktywnych, chociaż nie ma jednoznacznych dowodów potwierdzających jej przewagę nad protezą fixed-bearing, na co zwraca uwagę badanie Pijlsa opublikowane w grudniu 2015 roku.

Kiedy potrzebny jest zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego?

Endoprotezoplastyka stawu kolanowego (zwana także protezoplastyką stawu kolanowego) jest stosowana w przypadku znacznego uszkodzenia stawu kolanowego, które prowadzi do bólu, ograniczenia ruchomości i utraty funkcji stawu. Najczęstszymi przyczynami takiego uszkodzenia są choroby zwyrodnieniowe stawów (takie jak osteoartroza), urazy stawu kolanowego, a także choroby zapalne stawów (takie jak reumatoidalne zapalenie stawów).

Zabieg endoprotezoplastyki stawu kolanowego polega na usunięciu uszkodzonej kości i chrząstki stawowej, a następnie zastąpieniu ich sztucznymi elementami protezy stawu. Jest to poważny zabieg chirurgiczny, który wymaga dokładnej oceny pacjenta oraz uzasadnienia medycznego, aby uniknąć niepotrzebnego ryzyka i skutków ubocznych. Decyzja o przeprowadzeniu zabiegu zależy od wielu czynników, w tym od stopnia uszkodzenia stawu, wieku pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia oraz od innych chorób, jakie może mieć.

Nowoczesne endoprotezy stawu kolanowego (np. Enduro), stosowane w przypadkach znacznych uszkodzeń kości lub ponownej wymiany protezy, potrafią niemal idealnie odwzorowywać fizjologiczną ruchomość stawu kolanowego. Zastosowanie niektórych endoprotez (bez wbudowanego mimośrodu) pozwala na pozostawienie wiązadła krzyżowego tylnego. W innych przypadkach, gdy konieczne jest jego zastąpienie używa się endoprotez z tylną stabilizacją.

Jak przebiega zabieg endoprotezoplastyki kolana?

Przed rozpoczęciem zabiegu pacjent jest znieczulany ogólnie lub miejscowo w zależności od decyzji anestezjologa. W czasie zabiegu endoprotezoplastyki stawu kolanowego przeprowadza się usunięcie części stawowych kości udowej i piszczelowej a następnie mocuje elementy endoprotezy. Odbywa się to dwoma metodami:

• cementową
• bezcementową

W przypadku techniki cementowej używa się cementów lub klei służących połączeniu elementów protezy z kością. Przy technice bezcementowej dochodzi do wiązania tych elementów poprzez nowo tworząca się tkankę kostną. Stosuje się również łączenia hybrydowe.

Po wstawieniu protezy chirurg sprawdza jej prawidłowe funkcjonowanie oraz zamyka nacięcie chirurgiczne za pomocą szwów.

Endoprotezy stawu kolanowego są stale rozwijane. Nowoczesne materiały cechują się wysoką odpornością a konstrukcje bardzo bliskim do fizjologicznego zakresem ruchów. Protezy mogą być odpowiednio dobrane w zależności do płci pacjenta, a także indywidualnie projektowane, co pozwala na oszczędzenie jak największej części własnej kości pacjenta. W każdym jednak przypadku wybór endoprotezy kolana dla konkretnego pacjenta musi zostać dokonany przez lekarza, który dobierze ją uwzględniając m.in. zaawansowanie zmian w tkance kostnej czy możliwość wsparcia protezy ze strony tkanek miękkich.

Ile kosztuje endoproteza kolana?

Średnia cena za endoprotezoplastykę całkowitą stawu kolanowego wynosi 22 580 zł, przy czym najniższa cena to 12 870 zł, natomiast najwyższa cena za endoprotezoplastyka całkowita stawu kolanowego to 33 300 zł.