Endoskopowe opaskowanie żylaków przełyku

Żylaki przełyku są połączeniami między żyłą wrotną a układowym łożyskiem żylnym organizmu. Uszkodzenie miąższu wątroby, najczęściej w konsekwencji jej marskości, niczym korek blokuje przepływ krwi do żył ustroju i powoduje wzrost ciśnienia w żyle wrotnej. Organizm dysponuje połączeniami żylnymi, które pod wpływem blokady awaryjnie otwierają się rozładowując ciśnienie oraz chroniąc przed uszkodzeniem żyły wrotnej. W ten sposób działają naczynia dolnej części przełyku. Nieprzystosowane jednak do ciągłej pracy w warunkach dużego ciśnienia krwi ulegają poszerzeniu, formując żylaki.

Okazuje się, że ryzyko pęknięcia w perspektywie 2 lat żylaków o średnicy do 5 mm wynosi 2%, natomiast w przypadku bardziej zaawansowanych postaci przekraczających ten wymiar ryzyko wzrasta już do 30% (Celińska-Cedro, 2011). Pęknięcie patologicznych poszerzeń jest stanem wymagającym pilnej interwencji lekarskiej. Około 10% krwawień z górnego odcinka przewodu pokarmowego stanowią postaci zagrażające życiu. Objawami niepokojącymi powinny być zawsze wymioty podbarwione krwią bądź treść żołądkowa ze skrzepami.

Na czym polega opaskowanie żylaków przełyku?

Endoskopowe zaopatrzenie żylaków przełyku wdrażane jest w czasie krwawienia, ale jest również zabiegiem dedykowanym osobom u których wykazano istnienie żylaków podczas rutynowej diagnostyki w innym kierunku i ma charakter profilaktyki przeciwkrwotocznej.

Podstawowe techniki leczenia obejmują skleroterapię i endoskopowe zakładanie gumowych opasek tzw. opaskowanie.
Skleroterapia polega na wprowadzeniu pod śluzówkę przełyku chemicznego środka drażniącego (np.: etoksysklerol) tak, aby nastrzyknięte miejsce mechanicznie ucisnęło krwawiące naczynie. Preferowaną metodą postępowania jest jednak endoskopowe opaskowanie. W trakcie zabiegu lokalizuje się patologicznie poszerzone połączenia żylne, a następnie zasysa je przy pomocy plastikowego tubusa, dzięki czemu możliwe jest nasunięcie zaciskającej opaski. W miejscu interwencji natychmiast aktywują się procesy krzepnięcia, a powstały czop tamuje krwawienie. Powyższa procedura jest kilkukrotnie powtarzana, co sprawia, że prawdopodobieństwo krwawienia z miejsca pierwotnego jest niewielkie (Szczeklik, 2014).

Specjalistyczne opracowanie z 2014r. porównuje metody endoskopowe wskazując na przewagę opaskowania nad skleroterapia w zakresie mniejszego prawdopodobieństwa wystąpienia zwężeń przełyku czy nawrotów krwawienia. Pod innymi względami obie techniki charakteryzują się równoważnymi parametrami (Zych i Habior, 2014).

Jednakże w poważniejszych przypadkach najpierw ogranicza się krwawienie przy pomocy skleroterapii, a następnie zakłada gumowa opaskę na krwawiące naczynie. Takie działanie w znacznym stopniu zwiększa bezpieczeństwo pacjenta.

Opaskowanie wykonywane jest na czczo. Wymaga także dożylnego znieczulenia, które generuje konieczność nieprzyjmowania jedzenia i picia do 2h po zabiegu. Sam zabieg rzadko związany jest z powikłaniami. Mogą jednak wystąpić przesięk do jamy opłucnej zbliznowacenie i zwężenie przełyku. Powikłania takie jak przedziurawienie i krwawienie zdarzają się sporadycznie (htcentrum.pl).

Należy podkreślić, że żylaki przełyku są konsekwencją chorób wątroby i tylko wyleczenie pierwotnej choroby może zagwarantować, że problem krwawień nie powróci. Niemniej opaskowanie endoskopowe, stanowiące ważny element leczenia i profilaktyki, jest dostępne w wielu ośrodkach w Polsce. Cena pojedynczej sesji zabiegu to 1600 zł w Lublinie do 2070 zł w Warszawie.

Referencje:
1. Celińska-Cedro D. Profilaktyka i leczenie krwawienia z żylaków przełyku — strategia postępowania diagnostycznego i terapeutycznego. Gastroenterologia Kliniczna 2011;3(4):159–166.
2. Szczeklik A. et al. Choroby wewnętrzne. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014.
3. Zych W, Habior A. Krwotok z żylaków przełyku. Postępy Nauk Medycznych. 2014;1:9-16.
4. https://www.htcentrum.pl/