Mikroskop konfokalny w diagnostyce czerniaka

Czerniak  jest złośliwym nowotworem, który może pojawić się na skórze, ale także na błonach śluzowych czy w obrębie gałki ocznej. Ocenia się, że co roku w Polsce na ten nowotwór zachoruje  około 3000 osób, przy czym zachorowalność ta ciągle rośnie.

Bardzo ważna jest samoobserwacja skóry i zgłaszanie się z niepokojącymi zmianami do dermatologa, ponieważ czerniak wykryty we wczesnym stadium może być w większości przypadków wyleczony. Niestety, im późniejsza diagnoza tym gorsze rokowanie. Pomocnymi narzędziami, które pozwalają na wczesne wykrycie czerniaka skóry są urządzenia umożliwiające oglądanie skóry w powiększeniu. Należą do nich dermatoskop, wideodermatoskop oraz mikroskop konfokalny.

Miejsce mikroskopii konfokalnej w diagnostyce czerniaka skóry

Tradycyjnie czerniak skóry rozpoznawany jest na podstawie badania histopatologicznego, które polega na wycięciu podejrzanej tkanki i oglądaniu jej budowy pod mikroskopem. Ten inwazyjny element diagnostyki poprzedzony jest zwykle badaniem „gołym okiem” oraz w powiększeniu za pomocą dermatoskopu (rodzaj lupy). Mikroskop konfokalny jest urządzeniem, które uzupełnia powyższy algorytm i pozwala na wcześniejsze postawienie diagnozy. Zastosowanie mikroskopii konfokalnej w dermatologii pozwala na oglądanie komórek z dokładnością zbliżoną do tej, na jaką pozwala badanie histopatologiczne, bez konieczności przeprowadzania biopsji (tj. pobierania fragmentu tkanki). Kolejną zaletą jest znacznie krótszy czas w jakim uzyskuje się wynik badania.

Miejsce tego badania w diagnostyce czerniaka wygląda następująco: najpierw lekarz dermatolog ogląda skórę za pomocą dermatoskopu i/lub wideodermatoskopu, a następnie zmiany co do których charakteru istnieją wątpliwości, oglądane są za pomocą mikroskopu konfokalnego.  W przypadku, gdy zmiana jest nadal podejrzana, zaleca się jej usunięcie i przeprowadzenie badania histopatologicznego. Jedynie badanie histopatologiczne może być podstawą rozpoznania czerniaka. Jeśli jednak w mikroskopii konfokalnej nie obserwuje się cech złośliwości zmiana może być poddana dalszej obserwacji podczas okresowych wizyt u dermatologa.

Większość z nas słyszała zapewne o klasycznym mikroskopie świetlnym, który służy do oglądania bardzo małych, niewidocznych dla oka struktur. Mikroskop konfokalny różni się od klasycznego mikroskopu świetlnego m.in. tym, że pozwala na uzyskanie obrazów cechujących się lepszym kontrastem i rozdzielczością. W praktyce oznacza to możliwość obserwacji przekrojów horyzontalnych komórek naskórka i powierzchownych warstw skóry właściwej (mikroskop wykonuje zdjęcia coraz głębszych warstw naskórka i skóry właściwej). Obrazy można te następnie obserwować na ekranie komputera, a także przetwarzać je, co pozwala na uzyskanie dwu-, a nawet trójwymiarowych struktur.

Badanie jednej podejrzanej zmiany barwnikowej za pomocą mikroskopu konfokalnego to cena około 200 złotych, w przypadku konieczności badania większej liczby znamion, ceny za ocenę kolejnych zmian są zwykle niższe, często ustalane indywidualnie.