Tomografia komputerowa jamy brzusznej

Badania metodą tomografii komputerowej przeprowadza się w pozycji leżącej, a w trakcie jego trwania pacjent pozostaje przytomny. We wnętrzu aparatu tomograficznego badany znajduje się pomiędzy lampą, emitującą promieniowanie rentgenowskie, a detektorami, które to promieniowanie odbierają. Generowane przez lampę promienie są w różnym stopniu osłabiane przez poszczególne rodzaje tkanek, co stanowi podstawę uzyskiwanych w trakcie badania obrazów. 

Jednym z najczęściej przeprowadzanych badań z zastosowaniem tomografu komputerowego jest tomografia jamy brzusznej. Badanie takie umożliwia uzyskanie przekrojów poprzecznych narządów, znajdujących się w jej wnętrzu, w tym wątroby, trzustki czy nerek. Kiedy takie badanie warto wykonać?

Tomografia komputerowa jamy brzusznej: wskazania

Jednym z podstawowych wskazań do przeprowadzenia tomografii komputerowej tego obszaru jest podejrzenie zmian nowotworowych w obrębie narządów, znajdujących się w jamie brzusznej. Badanie jest pomocne w diagnostyce różnicowej nowotworów pierwotnych i wtórnych a także w diagnostyce nowotworów łagodnych i złośliwych, narządów miąższowych jamy brzusznej, a więc nerek, wątroby, trzustki i śledziony. TK jamy brzusznej jest stosowane, jeśli wyniki USG tych obszarów są niejednoznaczne i wymagane jest ich potwierdzenie. Pozwala także na dokładne zobrazowanie jelit, żołądka oraz przewodów żółciowych, co umożliwia wykrycie patologii w ich obrębie.

Badanie TK jamy brzusznej wykonuje się także w przypadku zmian zapalnych w obrębie narządów wewnętrznych, a więc przy zapaleniu wyrostka robaczkowego czy pęcherzyka żółciowego. Ma zastosowanie m.in. na SORze, w przypadku pacjentów z ostrym bólem brzucha, gdzie prawidłowo i szybko postawiona diagnoza może decydować o życiu chorego. Badanie tomograficzne jamy brzusznej wykorzystuje się też przy podejrzeniu schorzeń zapalnych jelit, w tym wrzodziejącego zapalenia jelita grubego lub choroby Leśniowskiego-Crohna. TK umożliwia także ocenę ewentualnej wznowy w miejscu po wyciętym guzie.

Inne wskazania do wykonania badania TK jamy brzusznej to:

• Niedrożność przewodu pokarmowego
• Choroby nerek, w tym zwapnienia, zwężenie tętnic nerkowych, kamica nerkowa czy stany zapalne
• Krwawienie z przewodu pokarmowego
• Zapalenie lub guzy w obrębie żołądka lub jelit
• Ocena powikłań przy przewlekłym zapaleniu trzustki
• Marskość wątroby
• Urazy jamy brzusznej

Jak się przygotować do tomografii jamy brzusznej i jaki jest przebieg badania?

Badanie tomograficzne jamy brzusznej wymaga od pacjenta pewnych przygotowań. Na sześć godzin przed badaniem nie należy nic jeść, trzeba natomiast być odpowiednio nawodnionym – w tym celu pacjent powinien wypić co najmniej 1,5 l niegazowanej wody, rozpoczynając przyjmowanie płynu około trzy godziny przed przystąpieniem do badania. W przypadku niektórych badań TK w obrębie jamy brzusznej może być konieczne wykonanie doodbytniczego wlewu wodnego roztworu środka kontrastowego lub wody, o czym pacjenta poinformuje lekarz radiolog przed badaniem.

Dodatkowe przygotowania są konieczne, jeśli badanie tomograficzne ma być przeprowadzone z podaniem środka kontrastowego, a tak jest zazwyczaj w przypadku badań TK narządów jamy brzusznej. Środki takie zawierają jod, dlatego pacjent ma prawo nie wyrazić zgody na ich zastosowanie, musi być jednak poinformowany, że w przypadku braku środka kontrastowego wartość diagnostyczna niektórych badań może być obniżona. Przed badaniem z wykorzystaniem środków kontrastowych wymagane jest oznaczenie poziomu kreatyniny w surowicy, wykonane nie wcześniej niż 21 dni przed terminem badania (u pacjentów z podejrzeniem lub potwierdzonymi zaburzeniami czynności nerek badanie takie musi być wykonane w okresie 7 dni przed TK). Decyzję o zastosowaniu środka kontrastowego podejmuje lekarz radiolog, nadzorujący badanie.

Przeprowadzane w pozycji leżącej badanie wymaga od pacjenta zachowania bezruchu i wykonywania poleceń personelu (np. wstrzymywanie oddechu), który z badanym komunikuje się za pomocą interkomu. Po ułożeniu na stole tomografu pacjent wjeżdża do wnętrza aparatu i następuje skanowanie wybranych partii ciała. Kolejnym etapem badania jest analiza uzyskanych obrazów przez specjalistę diagnostyki obrazowej oraz ich cyfrowa obróbka.

Cena tomografii komputerowej jamy brzusznej może być różna w zależności od miasta i ośrodka, na ogół jednak zamyka się w kwocie 300 zł. Badanie można także wykonać w ramach NFZ, co jednak wiąże się ze średnio kilkumiesięcznym oczekiwaniem w kolejce (w niektórych placówkach pierwszy wolny termin na badania metodą tomografii komputerowej przypada dopiero a kwiecień 2018).

Źródła: www.kolejki.nfz.gov.pl