Jak zbudowany jest staw barkowy?

Staw barkowy, inaczej: ramienny, to staw kulisty łączący kończynę górną z obręczą barkową. Główkę stawową tworzy głowa kości ramiennej, a panewkę – wydrążenie stawowe oraz obrąbek stawowy łopatki. To obrąbek zwiększa powierzchnię stawową panewki, dzięki czemu możliwy jest większy zakres ruchów ramienia.

Staw ten nie ma ograniczeń więzadłowych. Od uszkodzeń chronią go mięśnie. Torebkę stawową wzmacniają więzadło kruczo-ramienne i więzadła obrąbkowo-ramienne (górne, środkowe, dolne). Torebka jest dodatkowo wzmocniona ścięgnami m.in. mięśnia obłego mniejszego i mięśnia podgrzebieniowego.

Ruchy, które umożliwia staw barkowy, odbywają się w trzech płaszczyznach: 

  • zgięcie i prostowanie,
  • odwodzenie i przywodzenie,
  • ruchy obrotowe ramienia do wewnątrz i na zewnątrz. 

Zarówno zgięcie, jak i odwodzenie w stawie ramiennym zachodzi tylko do płaszczyzny poziomej. Możliwość uniesienia ramienia ponad płaszczyznę poziomą to efekt pracy stawów: mostkowo-obojczykowego i barkowo-obojczykowego. Staw barkowy jest jednym z najbardziej niestabilnych stawów człowieka. Bardzo często dochodzi do jego przeciążenia. Dlatego urazy i stany zapalne stawu barkowego zdarzają się bardzo często. 

Ważne: Ból stawu barkowego może stanowić utrudnienie w codziennym funkcjonowaniu i uniemożliwić wykonywanie codziennych czynności

Kiedy dochodzi do urazów stawu ramiennego?

Kontuzje barku zdarzają się dosyć często, nie tylko u sportowców. Szczególnie uciążliwy jest właśnie uraz stawu barkowego (uczestniczy niemal we wszystkich ruchach górnej części tułowia). Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości jest przeciążenie stawu, którego skutkiem może być stan zapalny i dokuczliwy ból. Taka kontuzja często dotyka kulturystów, wykluczając ich na pewien okres z treningów, oraz innych sportowców.

Uraz stawu barkowego może być też wynikiem np. silnego uderzenia czy upadku na wyciągniętą rękę. Co więcej, w przypadku osób ze słabymi ścięgnami i więzadłami może powstać nawet podczas snu. Jeśli nastąpiło zaś uszkodzenia stawu barkowego, towarzyszy mu ból, który uniemożliwia normalne poruszanie ręką.

Powtarzające się urazy stawu barkowego są niezwykle niebezpieczne i mogą doprowadzić do choroby zwyrodnieniowej.

Urazom stawu barkowego sprzyja ponadto uprawianie poniższych sportów: 

  • narciarstwo zjazdowe,

  • hokej,

  • siatkówka,

  • piłka ręczna,

  • kulturystyka,

  • jazda konna.

Skąd biorą się bóle stawu barkowego?

Bardzo częstą przyczyną bólu w obrębie stawu barkowego jest zapalenie ścięgien mięśni (zwanych stożkiem rotatorów). Zazwyczaj zapalenie dotyczy ścięgien mięśni: nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego i podłopatkowego.

Jednak stan zapalny może powstać również we wszystkich ścięgnach. Przy takim rodzaju urazu stawu powstający ból barku jest punktowy i pojawia się jedynie przy ruchach wykonywanych przy obciążeniu (oporze).

Jakie są wskazania do wykonania USG barku?

Głównymi wskazaniami do wykonania USG stawu barkowego są: silny, promieniujący ból, urazy i przeciążenia oraz uczucie tarcia oraz przeskakiwanie i „trzeszczenie” podczas ruchów. Ponadto takie badanie wykonuje się wtedy, gdy pacjent uskarża się na sztywność barku (charakteryzuje się to np. problemami z podnoszeniem ręki do góry). 

Inne wskazania do wykonania badania USG stawu barkowego to:

  • zwapnienie stawu barkowego,
  • stany zapalne,
  • choroby reumatyczne,
  • zmiany zwyrodnieniowe stawu barkowo-obojczykowego. 

Warto wiedzieć: Nie istnieją żadne przeciwwskazania do wykonywania badania USG stawu barkowego. Można wykonywać je do diagnozy przy każdych urazach tego stawu

Jak wygląda USG stawu ramiennego?

Wykonanie UGS stawu barkowego nie wymaga szczególnego przygotowania. Samo badanie jest bezbolesne. Lekarz smaruje specjalnym żelem głowicę, a następnie przykłada ją do barku pacjenta i przesuwa po badanych miejscach. W ten sposób dokładnie skanuje poszczególne elementy anatomiczne. W tym czasie na ekranie monitora widać obraz badanych struktur. Po skończonym badaniu lekarz dokonuje opisu zauważonych zmian.

USG stawu barkowego można powtarzać nawet wielokrotnie i to bez obawy o szkodliwe czynniki. Badanie to trwa od kilku do kilkunastu minut, jest bezbolesne i nieinwazyjne.

Podczas badania ultrasonograficznego do obrazowania wnętrza ludzkiego ciała wykorzystuje się fale akustyczne o wysokiej częstotliwości (niesłyszalne dla ludzkiego ucha), w zakresie od 1 do 10 MHz. Bezboleśnie wnikają one do ciała człowieka i rozchodzą się, nie uszkadzając komórek. W przeciwieństwie do promieni rentgenowskich są one bezpieczne. Do tego nie trzeba wprowadzać do organizmu żadnych płynów, aby powstał kontrast. 

Każdy narząd odbija ultradźwięki inaczej, dzięki czemu można rozpoznać jego strukturę. Ultrasonograf układa odbite fale w obrazy, rejestruje kształty i dzięki temu widać odchylenia od normy. 

Jakie są zalety USG stawu barkowego?

USG stawu barkowego obrazuje większość mięśni, tkanek, ścięgien, chrząstek oraz więzadeł. Badanie ultrasonograficzne pokazuje także dobrze płyn stawowy. 

Na początku specjalista ocenia ścięgno głowy mięśnia dwugłowego ramienia. Później analizuje (jeżeli takowy jest obecny w strukturach stawu) nieprawidłowości związane z płynem, który znajduje się dookoła ścięgna. Następnie oceniana jest powierzchnia głowy kości ramiennej.

Dzięki badaniu USG stawu barkowego można zauważyć wszelkie nierówności w jego zarysie, które najczęściej występują podczas urazów. Ważnym etapem USG stawu barkowego jest również ocena ścięgien stożka rotatorów (składa się on ze ścięgien czterech mięśni: podłopatkowego, nadgrzebieniowego, podgrzebieniowego oraz obłego mniejszego).

Co istotne, podczas USG barku lekarz widzi zarówno częściowe, jak i całkowite uszkodzenia ścięgien. Przewaga tego badania nad innymi leży zaś w tym, że specjalista ma możliwość oceny tego, jak wyglądają poszczególne struktury w ruchu.

USG czy prześwietlenie barku?

Badanie ultrasonograficzne stawów jest najczęstszą metodą diagnostyczną przy wszystkich patologiach narządu ruchu. Jest niezastąpione 

  • w diagnozie zerwanych ścięgien, 
  • ocenie stopnia uszkodzenia,
  • określeniu rodzaju dolegliwości i zmian zwyrodnieniowych czy pourazowych barku i stawu barkowo-obojczykowego.

Jednak pełniejszą diagnostykę można uzyskać zestawiając obraz RTG barku z obrazem USG. Dlatego lekarze często zalecają równoczesne wykonanie obu tych badań. Gdy obrazowania ultrasonograficzne i rentgenowskie nie rozwiązują danego problemu, zestaw badań bywa rozszerzany o rezonans magnetyczny albo tomografię komputerową. 

FAQ, czyli najczęstsze pytania o badanie USG stawu barkowego

  • Ile kosztuje USG stawu barkowego?

    Średnia cena za USG stawu barkowego wynosi 160 zł, przy czym najniższa cena to 80 zł, natomiast najwyższa – 470 zł (ceny na podstawie danych z 104 klinik oraz 20 lekarzy). Sprawdź ofertę naszych Partnerów!

  • USG barku – jak się przygotować?

    Wykonanie USG stawu barkowego nie wymaga od pacjenta szczególnego przygotowania.

  • USG barku – co pokazuje?

    Celem badania ultrasonograficznego barku jest ocena struktur stawu ramiennego, tj. ścięgien, więzadeł oraz mięśni, ale też drobnych elementów (np. chrzęstno-kostnych). USG barku polega na analizie tzw. tkanek miękkich oraz płynu stawowego. Lekarz ocenia ścięgno głowy długiej mięśnia dwugłowego ramienia, głowę kości ramiennej, ścięgna stożka rotatorów oraz pozostałe mięśnie. Badanie jest precyzyjne. Pokazuje nie tylko wszelkie zmiany, ale również częściowe i całkowite uszkodzenia struktur.

  • Czy istnieją przeciwwskazania do wykonania USG ramienia?

    Nie istnieją żadne przeciwwskazania do wykonywania tego badania, również do USG stawu barkowego. Co więcej, można wykonywać je do diagnozy przy wszystkich urazach tego stawu.

  • Czy USG barku jest bolesne?

    USG stawu barkowego jest badaniem bezbolesnym. Powtarzanie tego badania może się odbywać wielokrotnie bez obawy o szkodliwe czynniki.

  • Czy USG stawu barkowego jest bezpieczne?

    Badanie USG stawu barkowego jest całkowicie bezpieczne, a do tego bezinwazyjne.

Źródła:

  • Magdalena Majdan, Krzysztof Metera, "Diagnostyka funkcjonalna i leczenie uszkodzeń tkanek miękkich stawu barkowego w wybranych metodach fizjoterapii", Zeszyty naukowe WSSP, t. 17, 2013
  • Janusz Nowotny, "Podstawy fizjoterapii", KASPER, T. 3, Kraków, 2005, ISBN: 83-910437-9-7
  • Berthold Block, "Anatomia ultrasonograficzna", Wydawnictwo Lekarskie PZWL, wyd. 1, Warszawa, 2005, ISBN: 83-200-3077-3
  • Wikipedia, "Shoulder joint" (en.wikipedia.org)