Leczenie chrapania i bezdechu sennego aparatem CPAP

Istotą tej choroby są specyficzne, występujące tylko podczas snu zaburzenia czynności oddechowej, wynikające z chwilowego ograniczenia lub całkowitego zaniku drożności dróg oddechowych. Mówimy wtedy odpowiednio o okresach spłyconego oddychania lub chwilowych bezdechach, których bezpośrednią konsekwencją jest niedotlenienie całego organizmu oraz zaburzenie naturalnego przebiegu snu.

Z tego powodu osoby z OBPS w ciągu dnia są często senne, zmęczone i drażliwe, mają trudności z koncentracją, skarżą się na bóle głowy i szereg innych mniej lub bardziej specyficznych, obniżających jakość życia dolegliwości.

Nieleczone OBPS bardzo często doprowadza do poważnych powikłań w postaci:

• nadciśnienia tętniczego
• zaburzeń czynności serca i układu krążenia
• choroby niedokrwiennej i zawału serca
• udaru mózgu

U pacjentów z tej grupy występuje także podwyższone ryzyko rozwoju niektórych schorzeń metabolicznych takich jak cukrzyca typu 2 oraz powikłań neurologicznych. Występowanie samego chrapania oraz opisanych powyżej objawów nie jest jeszcze równoznaczne z postawieniem diagnozy. Podstawą do rozpoznania OBPS jest przeprowadzenie całonocnego badania monitorującego wybrane parametry fizjologiczne.

Objawy bezdechu

Obturacyjny bezdech senny (OBS) jest dość powszechnie występującą jednostką chorobową, dotykającą według statystyk medycznych nawet 10% mężczyn i ok. 4% kobiet. Niektóre źródła twierdzą, że może on dotyczyć nawet 40% mężczyzn po 40. roku życia!

Istotą schorzenia jest wielokrotne, powtarzające się nawet kilkadziesiąt razy w ciągu każdej godziny snu, nieświadome wstrzymywanie wentylacji płuc na co najmniej 10 sekund. Daje to w efekcie kilkaset takich zdarzeń w ciągu jednej nocy.

Objawami wskazującymi na możliwość występowania OBPS są m.in.

• głośne chrapanie oraz zauważalne przez osoby trzecie okresy bezdechu
• nagłe przebudzenia w środku nocy, często z uczuciem lęku i dezorientacji
• senność, uczucie zmęczenia i zmniejszona koncentracja w ciągu dnia
• epizody krótkotrwałego przysypiania w ciągu dnia, np. w trakcie pracy lub prowadzenia samochodu

Obturacyjny bezdech senny często współistnieje z takimi chorobami i dolegliwościami jak: otyłość, zaburzenia rytmu serca, nadciśnienie tętnicze, spadek libido oraz uporczywe migreny. Stwierdzono także, że występuje zależność pomiędzy zespołem bezdechu sennego a osteoporozą.

Jakie są metody leczenia chrapania i bezdechu sennego?

Istnieją różne metody leczenia chrapania i bezdechu sennego - inwazyjne oraz nieinwazyjne. Do inwazyjnych zaliczamy:

• plastykę podniebienia miękkiego i języczka
• plastykę gardła i podniebienia z usunięciem zmienionych chorobowo migdałków podniebiennych, która prowadzi do poszerzenia dróg oddechowych na poziomie gardła i usztywnienia jego tkanek miękkich
• operacje przywracające prawidłową czynność nosa i zatok przynosowych takie jak korekta przegrody nosa oraz nosa zewnętrznego, korekta małżowin nosowych, a także całą grupę endoskopowych operacji czynnościowych objętych przewlekłym procesem zapalnym zatok przynosowych z usunięciem przerostów polipowatych i torbieli włącznie.

Na czym polega leczenie OBS metodą CPAP?

Podstawową metodą nieinwazyjnego leczenia OBPS jest zastosowanie protezy oddechowej wspomagającej oddychanie podczas snu - CPAP (Continuous Positive Airway Pressure). Metoda ta stosowana jest u pacjentów, u których brak jest wskazań lub istnieją przeciwskazania do zastosowania leczenia operacyjnego. Jej zaletą jest wysoka skuteczność, wadą zaś stosunkowo słaba akceptacja wynikająca z uciążliwości codziennego stosowania. 

Urządzenie CPAP ma formę specjalnej maski, którą na czas snu pacjent zakłada na nos lub na nos i usta. Jest ona połączona z aparatem, który wytwarza w drogach oddechowych niewielkie ciśnienie dodatnie zabezpieczające przed zapadaniem się ścian dróg oddechowych a tym samym występowaniem bezdechów i okresów spłyconego oddychania. Powietrze jest pobierane z otoczenia osoby śpiącej i jest najpierw oczyszczane przez system filtrów. Dużą uwagę poświęca się odpowiedniemu doborowi maski, która musi być idealnie dopasowana do twarzy pacjenta tak by z jednej strony zapewnić komfort i nie powodować otarć lub odparzeń z drugiej zaś ściśle przylegać do twarzy, by wtłaczane do dróg oddechowych powietrze nie uciekało nieszczelnościami. Maska na bezdech jest stabilizowana za pomocą specjalnych pasków, które okalają głowę.

Współwystępowanie schorzeń górnych dróg oddechowych, które przebiegają ze stałym bądź okresowym zaburzeniem ich drożności takich jak np. zniekształcenie przegrody nosa lub przewlekłe zapalenie zatok mogą w sposób istotny utrudniać bądź całkowicie uniemożliwiać zastosowanie tej formy leczenia.

Co kilka miesięcy trzeba również udać się wraz z urządzeniem na kontrolę, podczas której lekarz odczyta zarejestrowane parametry, takie jak:

• liczba zatrzymań oddechu podczas snu
• ciśnienie dostarczanego powietrza
• czas pracy pompy i liczba przespanych godzin.

Diagnostyka bezdechu sennego

Ustalenie wskazań oraz przeprowadzenie leczenia operacyjnego OBPS należy do kompetencji wyspecjalizowanych w tym kierunku lekarzy laryngologów natomiast leczenie zachowawcze z zastosowaniem metody CPAP najczęściej prowadzone jest przez specjalistów pulmonologów.

CPAP – koszty i refundacja

Koszty zakupu aparatu CPAP, zależnie od producenta (najbardziej znani to m.in. Hoffrichter, Weinmann, DeVillbis, Resmed) i modelu wahają się w przedziale 2-7 tys. zł (bez maski, która dokupowana jest oddzielnie). Część placówek medycznych i dystrybutorów oferuje również możliwość wypożyczenia urządzenie w cenie ok. 90-330 zł miesięcznie.

Aparat na bezdech senny - NFZ

Każda osoba cierpiąca na obturacyjny bezdech senny, której lekarz przepisał aparat CPAP ma prawo otrzymać dofinansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia i ośrodków pomocy społecznej. Dofinansowanie na aparat CPAP przysługuje raz na 5 lat.