Łagodne i złośliwe zmiany skórne

Raki skóry stanowią aż 10% wszystkich nowotworów złośliwych. Wczesne wdrożenie leczenia, poprzedzone prawidłowo przeprowadzoną diagnostyką, pozwala na uzyskanie dobrych wyników leczenia. Dlatego tak istotna jest umiejętność różnicowania skórnych zmian łagodnych od złośliwych.

Data publikacji
Czas czytania
3 min.

Spośród wszystkich nowotworów złośliwych, raki skóry stanowią aż 8-10%. Najbardziej znanym, wiążącym się z największą śmiertelnością nowotworem skóry jest czerniak. 

Jak wynika z danych Krajowego Rejestru Nowotworów, w 2010 roku na czerniaka zachorowało w Polsce około 1 200 mężczyzn i 3 500 kobiet. Nie jest to jednak najczęstsza złośliwa zmiana skórna, bo aż 95% z nich stanowią raki kolczystokomórkowe i podstawnokomórkowe. Warto znać ich charakterystykę, aby móc zastosować szybkie i skuteczne leczenie.

Jak odróżnić złośliwe zmiany skórne od zmian łagodnych?

Zdecydowaną większość, bo 70- 80% nowotworów złośliwych skóry stanowią raki podstawnokomórkowe. Występują zazwyczaj na skórze twarzy, rzadziej na kończynach górnych lub dolnych. Zmiana częściej pojawia się u mężczyzn, a średnia wieku pacjentów wynosi 60 lat. Rak charakteryzuje się miejscową złośliwością, czyli wzrasta miejscowo i niszczy swoje otoczenie, ale bardzo rzadko daje przerzuty odległe. Jego wystąpieniu sprzyjają czynniki genetyczne, narażenie na promieniowanie słoneczne oraz jonizujące, miejscowy uraz i kontakt z karcynogenami. Rak podstawnokomórkowy to zazwyczaj niewielka, gładka grudka, o perłowym połysku, może się rozrastać tworząc rozległą zmianę. Ryzyko nawrotu po usunięciu chirurgicznym wynosi 0,5 do 1%.

Drugi co do częstości nowotwór złośliwy skóry (stanowiący około 20%) to rak kolczystokomórkowy. Charakteryzuje się dwukrotnie częstszym występowaniem wśród mężczyzn, głównie w średnim i starszym wieku oraz szybkim wzrostem i naciekaniem sąsiednich struktur. Ryzyko powstania przerzutów odległych wynosi 5- 30%. Zmiana pojawia się zwykle na granicy skóry i błony śluzowej, np. na czerwieni wargowej, w okolicy nosa lub narządów płciowych, ale powstaje również na skórze lub błonach śluzowych różnych części ciała. Może się rozwijać w miejscu niezmienionej skóry lub na podłożu rogowacenia słonecznego lub rogu skórnego, a wzrostowi często towarzyszy krwawienie lub powstanie owrzodzenia. Powstaniu raka kolczystokomórkowego sprzyja promieniowanie jonizujące i słoneczne, toczące się procesy zanikowe lub zapalne, zakażenie onkogennym wirusem HPV 16 i 18, a także immunosupresja i czynniki genetyczne.

Najbardziej złośliwym nowotworem skóry jest czerniak. Szacuje się, że z powodu czerniaka na świecie co 72 minuty umiera człowiek, dlatego istotne jest posiadanie wiedzy, umożliwiającej jego szybkie wykrycie i leczenie. Połowa przypadków czerniaka rozwija się w obrębie skóry nieuszkodzonej, pozostała część powstaje na podłożu znamion barwnikowych, dysplastycznych lub złośliwych plam soczewicowatych. Może pojawić się na skórze, błonie śluzowej lub w obrębie gałki ocznej. Jego wystąpieniu sprzyja narażenie na promieniowanie ultrafioletowe, oparzenia słoneczne w młodości, a także jasna karnacja, immunosupresja oraz czynniki genetyczne. Podejrzenie czerniaka powinna nasuwać każda zmiana pojawiająca się na skórze, błonie śluzowej lub gałce ocznej, która się powiększa, jest asymetryczna z niewyraźnymi brzegami i nieregularnym kolorytem. Czerniak zazwyczaj jest płaski, może się jednak pojawić wyniosłość w jego centralnej części. Kolor zazwyczaj jest czarny, ciemnobrązowy lub czerwonawy.

Wszystkie niepokojące zmiany skórne powinien obejrzeć dermatolog. Podczas dermatoskopii może je obejrzeć w powiększeniu i zróżnicować łagodne i złośliwe zmiany skórne. Jeśli którekolwiek znamię wzbudzi jego podejrzenie, koniezne może się okazać jego usunięcie. Dopiero badanie histopatologiczne usuniętej w całości lub częściowo zmiany skórnej daje pewne rozpoznanie i umożliwia podjęcie leczenia. Jeśli zauważysz u siebie znamię w obrębie skóry lub błony śluzowej, która jest niesymetryczna, zwiększa swoje wymiary, krwawi lub jej obraz zmienia się w czasie, nie czekaj, tylko niezwłocznie zgłoś się do lekarza!

Źródła: "Rak skóry – analiza epidemiologiczna, kliniczna i wyników leczenia chirurgicznego 1406 chorych" Przegl Dermatol 2011, 98, 104–111; "Health self conciousness of the general practitioner’s and oncologist’s patients in relations to melanocytic lesions and melanoma" Post Dermatol Alergol 2009; XXVI, 4: 190–193; "Choroby skóry" prof. dr med. S. Jabłońska, prof. dr med. T. Chorzelski; www.dermatologia.mp.pl; www.onkologia.org.pl

Inne przydatne linki


Komentarze (0)

Komentarze (0)

Akcja
Krok
odyl
Hej,
zaczekaj!
Masz szansę wygrać rower!
Zadbaj o zdrowie. Dołącz do akcji Krokodyl!
Laserowe usuwanie zmian skórnych

Wybierz miasto, aby znaleźć placówkę

Wpisz zabieg, miejscowość, klinikę lub lekarza…