Co to jest ostroga piętowa?

Ostroga piętowa (ICD-10 M77.3) to narośl kostna, która powstaje na powierzchni kości piętowej – często jako następstwo zmian zwyrodnieniowych w obrębie wyrostka przyśrodkowego guza piętowego. Skutkuje to rozwojem stanu zapalnego rozcięgna podeszwowego, które jest przedłużeniem mięśnia trójgłowego łydki i ścięgna Achillesa. Ostroga piętowa w połączeniu z aktywnym stanem zapalnym prowadzi do skrócenia rozcięgna, a w konsekwencji także do pogłębienia koślawości pięty. Brak jakiejkolwiek interwencji fizjoterapeutycznej przez dłuższy czas może z kolei poskutkować nawet zaburzeniami prawidłowego napięcia mięśniowego skutkującego przykurczem, a to z kolei do wad stóp czy nawet całych kończyn dolnych.

Ostroga piętowa powstaje w wyniku długotrwałego drażnienia kości piętowej. Wśród tego rodzaju czynników wymieniamy m.in.:

  • nieprawidłowo dopasowane obuwie (np. zbyt ciasne)
  • częste noszenie butów na wysokich obcasach
  • długotrwałe przebywanie w pozycji stojącej (zwłaszcza w połączeniu z nadmierną masą ciała)
  • intensywny wysiłek fizyczny (szczególnie gra w tenisa, bieganie)

Objawem ostrogi piętowej jest przede wszystkim ból. W początkowym etapie pojawia się on jedynie podczas obciążania pięty, jednak wraz z upływem czasu towarzyszy on pacjentowi także podczas odpoczynku. Dolegliwości mogą mieć charakter punktowy lub pulsujący (niektórzy opisują je jako uczucie pieczenia). Choć ból jest zwykle zlokalizowany w samym środku pięty, czasem może promieniować na całą jej powierzchnię.

Ostroga piętowa – leczenie

Ostrogi piętowej w zdecydowanej większości przypadków nie leczy się operacyjnie. Tak inwazyjne metody wykorzystuje się jedynie w sytuacjach skrajnych, u pacjentów opornych na standardową terapię. Typowe postępowanie opiera się na kompleksowej fizjoterapii, w skład której wchodzą specjalne ćwiczenia na ostrogę piętową oraz zabiegi fizykalne, takie jak: 

  • ultradźwięki
  • pole magnetyczne
  • jonoforeza

Największą skuteczność zapewnia jednak zabieg z wykorzystaniem fali uderzeniowej. Zastosowana w bolesnym miejscu, pomaga uśmierzyć ból, jak również pozwala na zmniejszenie nadmiernego napięcia mięśniowego. W celu przyspieszenia efektów leczenia falą uderzeniową stosuje się terapię skojarzoną z laserami typu HIL.

Ostroga piętowa a fala uderzeniowa

Czym tak w ogóle jest fala uderzeniowa? To mechaniczna fala o częstotliwości mieszczącej się w przedziale od 1 do 20 Hz, wytwarzana przez specjalne urządzenie. Po przyłożeniu do konkretnego miejsca, jest ono w stanie wygenerować ciśnienie nawet do 10 MPa. Co ważne, oddziałuje ono precyzyjnie na chore tkanki, a na pozostałe w niewielkim stopniu lub wcale.

Warto wiedzieć: Przeciwbólowe działanie fali uderzeniowej opiera się na zmniejszeniu napięcia mięśni i zdolności do hamowania skurczów, miejscowej poprawie ukrwienia oraz niszczeniu receptorów bólowych.

Fala uderzeniowa działa także regeneracyjnie. To efekt zwiększenia produkcji kolagenu, tworzenia nowych naczyń krwionośnych, wspomagania usuwania drażniących substancji o odczynie kwaśnym,, a także rozpuszczenia zwapniałych fibroblastów.

Fala uderzeniowa na ostrogi piętowe – przebieg zabiegu

Leczenie falą uderzeniową niegdyś stosowano niemal wyłącznie w rehabilitacji sportowców, dziś jednak to już powszechna metoda w terapii bólu, którego źródłem jest układ ruchu. Wszelkie parametry fali, jak również czas trwania zabiegu, dobiera się indywidualnie do każdego pacjenta. Zwykle całość nie trwa dłużej niż 20 minut.

Jak dokładnie wygląda procedura? W celu dostarczenia fali do tkanek używa się specjalnej głowicy. Terapeuta podczas badania palpacyjnego odszukuje wrażliwy obszar na stopie, a następnie nakłada tam żel kontaktowy, który pomaga falom akustycznym dotrzeć do tkanek objętych stanem zapalnym.

Do obolałego miejsca przykłada aplikator połączony z urządzeniem wytwarzającym fale uderzeniowe. Są one wysyłane w głąb tkanki miękkiej powięzi podeszwowej. Po zakończonym zabiegu żel kontaktowy jest usuwany ze skóry.

Z badań wynika, że fala uderzeniowa w leczeniu ostrogi piętowej przynosi ulgę w bólu i poprawia sprawność fizyczną u pacjentów. Większa część z nich przyznała, że choć po pierwszej procedurze dolegliwości bólowe się zwiększały, to już po 5 zabiegu z serii były odczuwane znacznie mniej.

W praktyce terapeutycznej najczęściej wykonuje się od 3 do 6 zabiegów falami uderzeniowymi.

FAQ, czyli najczęstsze pytania o zastosowanie fali uderzeniowej w leczeniu ostrogi piętowej

  • Jak wygląda ostroga piętowa?

    Ostroga piętowa będzie dobrze widoczna na zdjęciu RTG w postaci narośli kostnej o ostrym, haczykowatym kształcie (stąd zresztą jej nazwa). Zmiana ta jest zlokalizowana pod piętą.

  • Fala uderzeniowa - co to jest?

    W fizykoterapii to nieinwazyjna metoda leczenia wykorzystująca energię z fali akustycznej. Jednym ze wskazań do terapii jest ostroga piętowa. Fala uderzeniowa ma działanie przeciwbólowe i regeneracyjne.

  • Czy fala uderzeniowa boli?

    Pacjent może odczuwać lekki ból w trakcie procedury lub tuż po jej zakończeniu, jednak nie wymaga to zastosowania znieczulenia. Wpływ na ewentualne doznania bólowe ma indywidualna wrażliwość na bodźce oraz stopień zaawansowania leczonego schorzenia.

Źródła: