Kim jest ortopeda?
Ortopeda to lekarz specjalizujący się w diagnostyce, leczeniu oraz profilaktyce chorób i urazów układu mięśniowo-szkieletowego. Obejmuje to schorzenia kości, stawów, mięśni, więzadeł, ścięgien i nerwów. Ortopeda zajmuje się leczeniem zarówno urazów ostrych, takich jak złamania i skręcenia, jak i przewlekłych schorzeń, w tym zwyrodnień stawów, osteoporozy czy deformacji kręgosłupa.
Ortopeda może stosować różne metody leczenia, w tym terapię zachowawczą (leki, fizjoterapię) oraz operacyjną, jak np. artroskopię, wymianę stawów (endoprotezoplastykę) czy operacje kręgosłupa.
Czym zajmuje się ortopeda?
Ortopeda zajmuje się diagnostyką, leczeniem i profilaktyką schorzeń oraz urazów układu ruchu, który obejmuje kości, stawy, więzadła, mięśnie, ścięgna i nerwy. Zakres działalności ortopedy obejmuje:
- Leczenie urazów – takich jak złamania, zwichnięcia, skręcenia, naderwania więzadeł oraz inne uszkodzenia wynikające z wypadków lub przeciążeń.
- Leczenie chorób zwyrodnieniowych – ortopeda zajmuje się chorobami, które prowadzą do stopniowego uszkodzenia stawów, np. zwyrodnienia stawów kolanowych i biodrowych.
- Operacje ortopedyczne – ortopeda wykonuje zabiegi chirurgiczne, takie jak endoprotezoplastyka stawu biodrowego , kolanowego, artroskopia czy operacje kręgosłupa.
- Diagnostyka wad postawy – w tym skoliozy, lordozy, kifozy, płaskostopia oraz innych deformacji kręgosłupa i kończyn.
- Leczenie wrodzonych wad układu kostno-stawowego – ortopeda zajmuje się wadami wrodzonymi, np. dysplazją stawów biodrowych u dzieci.
- Rehabilitacja – prowadzi rehabilitację po urazach oraz operacjach ortopedycznych w celu przywrócenia sprawności ruchowej.
- Leczenie schorzeń przewlekłych – takich jak osteoporoza, zapalenie ścięgien, łokieć tenisisty czy cieśń nadgarstka.
Najczęstsze schorzenia diagnozowane przez ortopedę
- Zwyrodnienie stawów (artroza)
- Osteoporoza
- Złamania i skręcenia
- Dyskopatia
- Zespół cieśni nadgarstka
- Łokieć tenisisty
- Łokieć golfisty
- Skolioza
- Zapalenie ścięgien i kaletek maziowych
- Wady postawy
- Choroby stawów biodrowych
- Palec trzaskający
- Choroba Dupuytrena
- Choroba Osgooda-Schlattera
- Zespół ciasnoty podbarkowej
- Ostroga piętowa
- Naderwanie ścięgna Achillesa
- Płaskostopie
- Zwichnięcia stawu ramiennego
- Przepuklina krążka międzykręgowego (dyskopatia)
- Złamania zmęczeniowe
- Martwica jałowa kości (np. choroba Perthesa)
Badania wykonywane u ortopedy
Po zebraniu wywiadu lekarskiego ortopeda przystąpi do badania przedmiotowego. W zależności od problemu, z jakim pacjent przyszedł do gabinetu, specjalista oceni jego postawę, sposób chodzenia, ułożenie kończyn czy występowanie zniekształceń. Podczas badania przedmiotowego ortopeda może poprosić o przyjęcie konkretnej postawy ciała, np. zrobienie skłonu. W celu sprawdzenia ruchomości lekarz wykonuje też kończynami pacjenta ruchy w poszczególnych płaszczyznach, szukając w ten sposób ewentualnych nieprawidłowości. Ocenie podlega też siła mięśniowa. Niektóre schorzenia mogą zostać zdiagnozowane już podczas pierwszej wizyty, inne wymagają pogłębionej diagnostyki obrazowej, np. RTG lub rezonansu magnetycznego. Jeśli zajdzie taka potrzeba, lekarz wystawi skierowanie na odpowiednie badanie.
Ortopeda wykonuje szeroki zakres badań, aby zdiagnozować problemy z układem mięśniowo-szkieletowym. Oto najczęstsze badania, które zleca:
- RTG (rentgen) – pozwala na ocenę kości i stawów, wykrywanie złamań, zwyrodnień oraz zmian w strukturze kostnej.
- Rezonans magnetyczny (MRI) – stosowany do szczegółowej oceny tkanek miękkich, takich jak ścięgna, więzadła, chrząstki czy mięśnie.
- Tomografia komputerowa (CT) – dokładne obrazowanie kości oraz stawów, używane w bardziej skomplikowanych przypadkach, gdy RTG nie daje pełnych wyników.
- USG ortopedyczne – pozwala na ocenę stanu mięśni, ścięgien, więzadeł oraz stawów, stosowane szczególnie w diagnostyce urazów tkanek miękkich.
- Densytometria – badanie gęstości kości, stosowane w diagnozie osteoporozy.
- Artroskopia – badanie inwazyjne, które pozwala na oglądanie wnętrza stawu za pomocą kamery wprowadzonej przez małe nacięcie.
- EMG (elektromiografia) – badanie, które ocenia funkcję nerwów i mięśni, pomocne w diagnostyce chorób nerwowo-mięśniowych.
- Scyntygrafia kości – obrazowanie izotopowe, stosowane w diagnostyce chorób kości, takich jak zapalenia lub nowotwory.
- Testy laboratoryjne – w niektórych przypadkach ortopeda może zlecić badania krwi, np. w celu wykluczenia infekcji lub oceny stanu zapalnego.
Jak przebiega wizyta u ortopedy?
Przewlekłe dolegliwości bólowe ze strony układu ruchu to jeden z powodów, dla którego zgłaszamy się do ortopedy. Wizyta u lekarza tej specjalizacji rozpoczyna się, podobnie jak w przypadku wielu innych specjalistów, od zebrania wywiadu. Informacje pozyskane od pacjenta są niezwykle pomocne we właściwym rozpoznania. Ortopeda z pewnością zapyta m.in. o:
- rodzaj problemu, z jakim przyszedł do niego pacjent (m.in. od kiedy takowy występuje)
- inne schorzenia
- przyjmowane leki
- dawne urazy
- charakter wykonywanej pracy
Ostatnia kwestia jest niezwykle istotna, ponieważ wiele zmian zwyrodnieniowych powstaje wskutek ciężkiej pracy fizycznej. Z kolei dolegliwości takie jak zespół cieśni nadgarstka dotykają przede wszystkim osoby pracujące przy komputerze. Lekarz może zapytać także o przebyte operacje oraz schorzenia występujące w rodzinie.
Ortopeda na NFZ
Osoby, które chciałyby skonsultować się z ortopedą w ramach NFZ, muszą posiadać skierowanie od lekarza rodzinnego. Warto pamiętać, że w przypadku wizyt prywatnych kolejki do specjalistów są krótsze, a skierowanie nie jest wymagane. Średni koszt konsultacji ortopedycznej w prywatnej klinice wynosi 250 zł, jednak ceny zaczynają się już od 180 zł. Wiele zależy tu od lokalizacji i wyposażenia placówki, jak również doświadczenia samego lekarza.