Leczenie bólu

Na czym polega leczenie bólu?

Ból pojawia się na skutek różnych czynników. Niejednakowe więc bywa jego leczenie. Może wynikać na przykład z toczącego się w organizmie chorego procesu nowotworowego. Źródłem takich dolegliwości może być również doznany przez pacjenta uraz, a nawet migrena czy stan zapalny. W zależności więc o rodzaju bólu, a dokładnie przyczyny jego występowania, odmienne są metody leczenia mające na celu eliminację pojawiających się dolegliwości. Leczenie bólu polega na zastosowaniu metod farmakologicznych oraz metod niefarmakologicznych.

Jaki specjalista zajmuje się leczeniem bólu?

W wybranych przypadkach pacjent odczuwający ból powinien zostać skierowany do specjalistycznej poradni leczenia bólu. Dotyczy to między innymi sytuacji, w której dotychczasowa terapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów. Skierowanie do poradni leczenia bólu bywa niezbędne również wtedy, kiedy nie została postawiona precyzyjna diagnoza mająca informować o źródle odczuwanych przez pacjenta dolegliwości.

Do pozostałych przypadków, w których konieczna jest pomoc lekarza przyjmującego w poradni leczenia bólu, należy dynamiczne zwiększanie się zapotrzebowanie na leki przeciwbólowe, pojawienie się wskazań do zastosowania inwazyjnych metod leczenia oraz występowanie niepożądanych objawów po wdrożenia działań terapeutycznych. Do specjalistów zatrudnionych w poradniach leczenia bólu należą między innymi:

• neurolodzy,
• anestezjolodzy,
• specjaliści medycyny terapeutycznej,
• fizjoterapeuci,
• psycholodzy,
• wykwalifikowane pielęgniarki.

Metody leczenia bólu

Dobór właściwej terapii powinien być poprzedzony określeniem rodzaju występującej dolegliwości, przyczyny bólu, a także stopnia jego nasilenia. Wyróżnia się rozmaite metody leczenia bólu – zarówno farmakologiczne, jak i niefarmokologiczne. Należy do nich między innymi:

• psychoterapia,
• neuromodulacja,
• farmakoterapia,
• rehabilitacja,
• termoterapia,
• krioterapia,
• laseroterapia,
• ultradźwięki,
• techniki interwencyjne (np. tzw. blokady przeciwbólowe).

Jeżeli dana osoba odczuwa ból o dużym nasileniu bądź jest on przewlekły, konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej jest niezbędna. W trakcie wizyty pacjent może zdobyć informacje na temat sposobów uśmierzenia zarówno lekkiego bólu, jak i bólu ostrego, a nawet bólu przewlekłego. Jeśli pojawia się taka potrzeba, lekarz podstawowej opieki zdrowotnej kieruje pacjenta do specjalisty.  

W przypadku bólu o łagodnym lub umiarkowanym stopniu nasilenia wystarczające powinno być zażycie leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych, które są dostępne bez recepty. Należy jednak pamiętać o tym, by przyjmować je zgodnie z zaleceniami zawartymi w ulotce dołączonej do opakowania wybranego leku. Ból o większym nasileniu może być leczony na przykład takimi lekami jak:

• słabe analgetyki opioidowe, m.in. kodeina czy traumadol,
• silne analgetyki opioidowe, m.in. morfina i fentanyl,
• analgetyki nieopioidowe: paracetamol i leki przeciwzapalne.

Leczenie bólu falą uderzeniową 

Jedną z metod leczenia bólu jest terapia falą urządzeniową. W trakcie jej przeprowadzania do organizmu pacjenta wysyłane są impulsy, czyli fale akustyczne, które niwelują dolegliwości bólowe. Jest to możliwe dzięki emitowaniu fal przez specjalnie do tego przeznaczone urządzenia, pod odpowiednim ciśnieniem. Wygenerowana energia jest w ten sposób przenoszona na miejsce objęte bólem. Do bezpośrednich efektów leczenia bólu falą uderzeniową należy:  

• poprawa metabolizmu,
• poprawa mikrocyrkulacji,
• zmniejszenie napięcia mięśni,
• zatrzymanie skurczów,
• usunięcie z chorej tkanki szkodliwych substancji,
• zwiększenie produkcji kolagenu.

Leczenie bólu laserem wysokoenergetycznym

Inną, popularną aktualnie metodą leczenia bólu jest laseroterapia wysokoenergetyczna. Jest wybierana przez pacjentów między innymi w procesie leczenia przewlekłego bólu kręgosłupa. Terapia z wykorzystaniem lasera wysokoenergetycznego może przynieść bardzo zadowalające efekty, co jest możliwe dzięki głębokiej penetracji tkanek i właściwej długości fal laserowych. Opisywana metoda leczenia bólu jest obecnie uznawana za jedno z najskuteczniejszych, fizykalnych sposobów na uśmierzenie bólu pochodzenia mięśniowo-szkieletowego.

Leczenie bólu metodą kriolezji

Także kriolezja należy do chętnie wybieranych przez pacjentów metod leczenia bólu. Polega ona na zablokowaniu przewodzenia impulsów nerwowych za pomocą miejscowego zamrożenia nerwu. W ten sposób ból odczuwany przez daną osobę jest uśmierzany, dzięki czemu może ona powrócić do normalnego funkcjonowania, bez uporczywych dolegliwości bólowych. Efekty leczenia bólu metodą kriolezji utrzymują się od kilku do kilkunastu miesięcy po zabiegu.

Rodzaje bólu

Warto jednak podkreślić, że zastosowanie wybranej metody leczenia bólu zawsze powinno być poprzedzone określeniem rodzaju występującej dolegliwości. W klasyfikacji neurofizjologicznej wyróżnia się ból receptorowy (powstający na skutek drażnienia receptorów nerwów czuciowych) oraz ból niereceptorowy (powstający w wyniku ucisku lub zniszczenia struktur układu nerwowego).

Poza tym ból dzieli się na łagodny, umiarkowany, ostry i przewlekły. Do bólów ostrych zalicza się między innymi ból wieńcowy, ból w ostrym zapaleniu trzustki oraz ból spowodowany pęknięciem wrzodu żołądka. Przykładem bólu przewlekłego jest ból nowotworowy, ból reumatyczny, ból fantomowy, a także ból pourazowy.