Co to jest chirurgia mikrograficzna metodą Mohsa

Zabiegi z wykorzystaniem chirurgii mikrograficznej Mohsa cieszą się coraz większym zainteresowaniem wśród lekarzy: w latach 1995-2010 zaobserwowano wyraźnie wzrastającą popularność tej techniki wśród chirurgów z w USA. W roku 1996 co 10, natomiast w 2008 r. już co 4 przypadek raka skóry operowano tą metodą. Przy ilości nowych zachorowań rzędu 3,5 mln w całych Stanach Zjednoczonych daje to ponad 800 000 zabiegów rocznie. Technika opracowana przez Mohsa jest dominującą metodą resekcji nowotworów regionu głowi i szyi, gdzie ostateczny wygląd ma największe znaczenie.

Nazwa metody bierze się od nazwiska dr Frederica E. Mohsa, który opracował ją w 1930r. Początkowo określał ją jako "chemiochirurgię". W dniu poprzedzającym zabieg stosowano chlorek cynku w formie pasty, co powodowało wybarwienie i utrwalenie guza. Następnie specyficzna technika wycięcia i badanie wycinków pozwalało na opracowanie jego trójwymiarowej "mapy". Jednak użycie pasty wiązało się z ryzykiem martwicy zdrowych tkanek, co stanowiło poważny problem przy dalszych zabiegach rekonstrukcyjnych. Rozwój metody trwał kolejne 30 lat, a wprowadzenie techniki "świeżej tkanki", niewymagającej aplikacji chlorku cynku wyeliminowało problem martwicy, i umożliwiło wykonywanie zabiegu w ramach chirurgii jednego dnia.

Technika zabiegu metodą Mohsa

Zabieg resekcji nowotworu techniką Mohsa najczęściej nie wymaga znieczulenia ogólnego. Po oznaczeniu granic guza barwnikiem jest on wycinany z odpowiednim marginesem, w zależności od ilości tkanek, które należy oszczędzić. Następnie zakładany jest opatrunek, i pacjent udaje się do poczekalni. Pobrane uprzednio wycinki z brzegów zmiany są poddawane barwieniu i oglądane pod mikroskopem, aby stwierdzić, czy zawierają komórki nowotworowe. Jeżeli nie jest potrzebne dodatkowe poszerzenie wycięcia, ranę pozostawia się do gojenia przez ziarninowanie. Jeżeli jej wymiary są zbyt duże, wykonuje zabieg rekonstrukcyjny.

Chirurgia mikrograficzna Mohsa jest przede wszystkim stosowana w:

• nawracających nowotworach skóry (jak rak podstawnokomórkowy i rak kolczystokomórkowy),
• dużych guzach (o wymiarach >2cm),
• zmianach o trudnych do ustalenia granicach,
• guzach zlokalizowanych w okolicy twarzy, dłoni, narządów płciowych, gdzie oszczędzanie skóry ma szczególne znaczenie.

Przeciwwskazania obejmują cechy kliniczne samego guza, lub ciężki stan ogólny pacjenta. Kontrowersyjne jest stosowanie chirurgii mikrograficznej w przypadku nowotworów złośliwych skóry, jak czerniak, oraz w leczeniu stanów przedczerniakowych (np. złośliwa plama soczewicowata). Nie pozwala ona na zachowanie odpowiedniego marginesu tkanek. Niektórzy chirurdzy stosują wtedy jej modyfikację określaną jako "szeroki Mohs", w którym usuwa się więcej zdrowych tkanek.

Skuteczność leczenia raka metodą Mohsa

W raku podstawnokomórkowym (BCC - basal cell carcinoma) i raku kolczystokomórkowym (SCC - squamosus cell carcinoma) odsetek wyleczeń sięga 90-95%. Dobre wyniki uzyskuje się też w rogowiaku kolczystokomórkowym. Badanie wycinków umożliwia również określenie, czy zmiana ma charakter nowotworowy. Liczne analizy wykazują, że technika Mohsa jest obarczona mniejszymi kosztami, a powikłania oraz nawroty są rzadsze w porównaniu do tradycyjnych metod. Bezpośrednio po zabiegu do najczęstszych niepożądanych objawów należy krwawienie oraz reakcja alergiczna na znieczulenie, a w późniejszym okresie - martwica, bliznowacenie, zakażenie rany i powstanie krwiaka.

Operacje metodą mikrograficzną Mohsa w Polsce przeprowadzane są przez lek. med. Dariusza Wyrzykowskiego, absolwenta Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku, oraz lek. med. Jacka Wiejka, specjalisty z chirurgii plastycznej z Olsztyna. Wskazania do zabiegu ustala lekarz po dokładnym badaniu zmiany. Cena zabiegu zależy od jego zakresu i zaczyna się od 8 000 zł.

Przypisy:
Reeder, Virginia J., et al. "Trends in mohs surgery from 1995 to 2010: an analysis of nationally representative data." Dermatologic Surgery 41.3 (2015): 397-403.
Rogers, Howard W. "Commentary on Trends in Mohs Surgery From 1995 to 2010." Dermatologic Surgery 41.3 (2015): 404-405.
Dudra-Jastrzębska, Monika. "Micrographic surgery by Mohs´ Method." Nowa Medycyna (2007).
Dika, Emi, et al. "Mohs Surgery for Squamous Cell Carcinoma of the Nail Unit: 10 Years of Experience." Dermatologic Surgery 41.9 (2015): 1015-1019.
Tierney, Emily P., and C. William Hanke. "Cost effectiveness of Mohs micrographic surgery: review of the literature." Journal of drugs in dermatology: JDD 8.10 (2009): 914-922.