Metody usuwania kamieni nerkowych

Kamienie nerkowe są zjawiskiem dość powszechnym. Szacuje się że dotyczą jednej na dziesięć osób na świecie. Częściej są to mężczyźni niż kobiety (w proporcji 3:1), aczkolwiek różnica ta ulega powoli zmniejszeniu ze względu na zmiany w stylu życia i sposobie odżywiania się.

Kamienie powstają, gdy zawarte w moczu kwasy lub sole różnych minerałów ulegają krystalizacji, co związane jest m.in. z zachwianiem równowagi w produkcji moczu przez organizm i obecnością substancji sprzyjających ich tworzeniu się. Kamienie mogą rozwijać się w nerce i tam pozostawać lub przemieszczać się dalej do moczowodu. U pacjentów z kamicą nerkową mogą tworzyć się częściej niż raz w życiu.

Powstawanie kamieni nerkowych często kojarzone jest z silnym bólem, ale nie zawsze tak jest – dolegliwość może rozwijać się do pewnego momentu zupełnie bezobjawowo. Silny ból w lędźwiach i boku (kolka nerkowa) jest stanem ostrym i pojawia się zwykle wtedy, gdy kamień zablokuje prawidłowy wypływ moczu do moczowodu. Jeżeli znajduje się on poza nerką, w moczowodzie, ból może być odczuwalny w pachwinie lub udzie a u mężczyzn także w jądrach. Towarzyszą mu nudności, gorączka, wymioty oraz bolesne oddawanie moczu i krwiomocz.

Jak usunąć kamienie nerkowe?

Leczenie dolegliwości związanych z występowaniem kamieni nerkowych rozpoczyna się od wywiadu, badania fizykalnego i przeprowadzenia serii badań, ze szczególnym uwzględnieniem różnych technik obrazowania (USG, prześwietlenie dróg moczowych, tomografia komputerowa).

Jeżeli lekarz uzna, że kamień może ulec samoistnemu wydaleniu z moczem zapisuje lekarstwa wspomagające ten proces (alfa-blokery, niedfedypina) i zleca wizyty kontrolne. Niestety, zależnie od rozmiaru kamienia i jego położenia proces ten może być długotrwały.

Kamica nerkowa lub moczowodowa powinna być leczona aktywnie w przypadku występowania dolegliwości bólowych. Do podstawowych, stosowanych obecnie metod zaliczane są:

• Litotrypsja zewnątrzustrojowa falą uderzeniową (ESWL)
  Litotrypsja zewnątrzustrojowa falą uderzeniową (ESWL) – wykorzystuje urządzenie kruszące złogi za pomocą generowanej na zewnątrz organizmu ultradźwiękowej fali uderzeniowej. Wycelowany w kamień krótki impuls przechodzi przez skórę a jego energia jest absorbowana przez kamień, który rozpada się na małe fragmenty wydalane następnie z moczem. Metoda jest obecnie ogólnie przyjętym standardem, znajdującym zastosowanie w ok. 90% przypadków.
• Ureteroskopia (URS) – charakteryzuje się wysoką skutecznością i niewielkim ryzykiem powikłań. Wykorzystuje niewielki endoskop, który w znieczuleniu miejscowym wprowadzany jest do wnętrza pęcherza moczowego poprzez cewkę moczową a następnie lekarz wyciąga kamień przy pomocy specjalnego "koszyczka".
• Neforlitotomia przeskórna PCNL - rysunek poglądowy
  Nefrolitotomia przezskórna (PCNL) – jest procedurą chirurgiczną, mającą na celu usunięcie kamienia bezpośrednio z nerki. Pozwala usunąć nawet największe kamienie podczas jednej operacji. Zabieg przeprowadzany w pełnej narkozie polega na wykonaniu w nerce otworu przez który wprowadzane jest urządzenie zwane nefroskopem. Kamień kruszony jest laserowo, ultradźwiękowo lub tzw. litotryptorem pneumatycznym, a następnie usuwany przez kanał nefroskopu. Jest to jednak zdecydowanie bardziej inwazyjna technika niż EWSL i URS, niosąca za większe ryzyko powikłań, wymagająca dłuższej hospitalizacji i pozostawiająca bliznę.

Coraz rzadziej stosowanym zabiegiem jest natomiast klasyczna operacja, polegająca na rozcięciu nerki lub moczowodu i wyjęciu kamienia. Przeprowadza się ją głównie wtedy, gdy kamienie są bardzo duże, wypełniły dolny oraz górny kielich w nerce i nie można ich rozbić lub gdy kamień wpadł do moczowodu i zablokował odpływ moczu z nerki.

Pamiętać należy, że usunięcie kamienia, niezależnie od zastosowanej metody, nie oznacza, że nie odłoży się on ponownie. Profilaktyka polega przede wszystkim na piciu dużej ilości płynów (nawet 2-3 litry dziennie), kontroli ilości oddawanego moczu, stosowaniu diety bogatej w warzywa i owoce cytrusowe i błonnik. Ograniczyć należy pokarmy zawierające szczawiany (jabłka, biały ryż, winogrona, warzywa dyniowate) oraz spożycie białka zwierzęcego.