Nowoczesna ortodoncja dla pięknych zębów

Ortodoncja jest dziedziną stomatologii, która rozwija się bardzo prężnie. Jej historia sięga początków XX wieku, kiedy to wyodrębniono dwie podstawowe wady zgryzu – przodozgryz i tyłozgryz. Klasyfikacji wad zgryzu dokonał Amerykanin Edward Hartley Angle, nazywany ojcem współczesnej ortodoncji, który w 1900 roku założył pierwszą szkołę dla ortodontów.

On także opracował cienkołukowy aparat stały, co miało miejsce w 1906 roku. Od tego czasu ortodoncja stale poszerza zakres swoich możliwości, dając coraz większej liczbie pacjentów szansę na piękne, równe zęby.

Nowoczesna ortodoncja i jej znaczenie

Warto jednak pamiętać, że ortodoncja pozwala nie tylko na poprawę estetyki uśmiechu – ortodonta przede wszystkim diagnozuje i leczy czynnościowe oraz morfologiczne zaburzenia narządu żucia, które mogą mieć istotny wpływ na funkcjonowanie pacjenta.

Ortodoncja umożliwia przywrócenie prawidłowych funkcji żucia, likwiduje przeciążenie nieprawidłowo ustawionych zębów, ma także wpływ na poprawę wymowy oraz funkcjonowanie stawów skroniowo-żuchowych.

Obecnie gabinety ortodontyczne mają do zaoferowania coraz więcej nowoczesnych rozwiązań, poprawiających skuteczność leczenia oraz zapewniających większą estetykę uśmiechu w trakcie całej procedury.

Pacjent nie jest już skazany na bardzo widoczne, a przy tym niekomfortowe i powodujące podrażnienia metalowe zamki – dziś aparaty ortodontyczne mogą być praktycznie niewidoczne, a jednocześnie zapewniać bardzo dobre efekty lecznicze.

Dynamiczny rozwój technologiczny ostatnich lat przyczynił się do powstania nowych, bardziej komfortowych i dyskretnych metod leczenia, które coraz częściej zastępują klasyczne aparaty metalowe.

Diagnostyka i planowanie leczenia ortodontycznego

Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego niezbędne jest wykonanie pełnej diagnostyki, która obejmuje m.in. zdjęcia RTG, skan lub wyciski zębów, dokumentację fotograficzną oraz analizę zwarcia. Dopiero na podstawie kompletnego zestawu danych lekarz jest w stanie zaplanować optymalny sposób leczenia.

Elementy diagnostyki ortodontycznej:

• zdjęcia RTG
• skan lub wyciski zębów
• dokumentacja fotograficzna
• analiza zwarcia

W ostatnich latach coraz większą rolę odgrywa cyfrowe planowanie leczenia, które pozwala zobrazować przewidywane przesunięcia zębów oraz efekt końcowy.

Cyfrowe modele 3D umożliwiają większą precyzję i przewidywalność terapii, a także ułatwiają komunikację z pacjentem.

Sam proces leczenia zależy od rodzaju zastosowanego aparatu, poziomu skomplikowania wady zgryzu oraz indywidualnej reaktywności tkanek pacjenta. Większość terapii trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu miesięcy, choć w prostszych przypadkach możliwe są krótsze ścieżki terapeutyczne.

Coraz bardziej powszechne stają się zaawansowane skanery wewnątrzustne oraz oprogramowanie do wizualizacji 3D, które zwiększają precyzję planowania leczenia i poprawiają komfort pacjenta.

Aparaty ortodontyczne – rodzaje i zastosowanie

Pacjenci, decydujący się na leczenie stałymi aparatami ortodontycznymi, mają do wyboru kilka systemów, zapewniających doskonałe efekty leczenia przy minimalnej widoczności aparatu.

Najbardziej zbliżone do tradycyjnych aparatów metalowych są tzw. aparaty przezroczyste (nazywane także estetycznymi), których zamki wykonane są z różnych, mniej lub bardziej przeziernych materiałów (m.in. ceramiczne, ceramiczno-kompozytowe lub kryształowe). Są one nazywane także estetycznymi.

I choć tego typu aparaty wciąż posiadają metalowe łuki, które pozostają widoczne na tle zębów, w porównaniu do tradycyjnych aparatów metalowych znacznie trudniej je dostrzec.

Kolejnym nowoczesnym aparatem ortodontycznym jest system Damon Clear, którego zaletą są niewielkich rozmiarów zamki bezligaturowe, co znacznie zmniejsza widoczność aparatu w jamie ustnej.

Aparaty tego rodzaju w większości przypadków zapewniają krótszy czas leczenia w porównaniu do tradycyjnych aparatów metalowych, a zastosowany w nich mechanizm poślizgowy zmniejsza nacisk na zęby w trakcie ich przesuwania, dzięki czemu cały proces zmiany ustawienia zębów przebiega dla pacjenta mniej boleśnie.

Większy komfort w trakcie leczenia zapewniają także gładkie krawędzie zamków, co minimalizuje ryzyko podrażnień tkanek miękkich.

W leczeniu ortodontycznym stosowane są także specjalne nakładki Invisalign oraz Clear Aligner, będące czymś pośrednim pomiędzy stałymi a ruchomymi aparatami ortodontycznymi.

System Invisalign oraz Clear Aligner składa się z kilku zestawów przezroczystych, niewidocznych nakładek na zęby, przygotowywanych indywidualnie dla danego pacjenta, i można przy jego pomocy wyleczyć szeroki zakres wad zgryzu, w tym przodozgryz, zgryz głęboki czy nadmiernie stłoczone zęby.

Najczęściej stosowane aparaty ortodontyczne:

• stałe aparaty ortodontyczne
• aparaty przezroczyste o podwyższonej estetyce
• system Damon Clear z zamkami bezligaturowymi
• nakładki Invisalign oraz Clear Aligner
• przezroczyste alignery do dyskretnego leczenia

Nakładki (alignery) zdejmuje się tylko na czas jedzenia i czyszczenia zębów, a co mniej więcej dwa tygodnie wymienia się je na nowy zestaw.

W ostatnich latach alignery zyskały szczególną popularność dzięki swojej dyskrecji oraz możliwościom cyfrowego planowania leczenia. Postęp technologiczny pozwala na coraz większą precyzję i szybsze przygotowywanie indywidualnych nakładek.

Rozwiązania estetyczne są często wybierane przez osoby dorosłe, którym zależy na dyskretnym leczeniu bez wpływu na codzienny wygląd.

Aparaty lingwalne i leczenie niewidoczne

Choć nowoczesne aparaty ortodontyczne są coraz mniej widoczne, dla wielu pacjentów posiadanie na zewnętrznej stronie zębów jakichkolwiek zamków czy drucików jest nie do przyjęcia. Obecnie oni również mogą poddać się leczeniu ortodontycznemu – umożliwia to zastosowanie tzw. aparatów lingwalnych, czyli mocowanych po wewnętrznej stronie łuków zębowych.

Aparaty lingwalne, zwane również językowymi, z względu na swoje umiejscowienie są praktycznie niewidoczne dla osób postronnych, dzięki czemu wiele osób uważa je za znacznie bardziej estetyczne od klasycznych rozwiązań ortodontycznych.

Aparaty lingwalne zyskały dużą popularność dopiero kilka lat temu, jednak od tamtej pory zyskują coraz większe rzesze zwolenników, zarówno wśród specjalistów ortodoncji, jak i samych pacjentów, którzy doceniają możliwość leczenia wad zgryzu w sposób skuteczny, a przy tym estetyczny.

Także osoby, które z racji wykonywanego zawodu nie mogą pozwolić sobie na noszenie klasycznych aparatów, chętnie korzystają z tej metody.

Obecnie dostępnych jest kilka systemów aparatów językowych, w tym Incognito i Incognito Lite (uproszczona wersja systemu Incognito, mocowana tylko do sześciu lub ośmiu zębów w łuku zębowym, przeznaczona do leczenia mniejszych wad zgryzu) oraz WIN.

Specjaliści ortodoncji zauważają, że – oprócz większej estetyki podczas procesu leczenia – systemy lingwalne mają także inne zalety, które wpływają na ich rosnącą popularność. Ponieważ zamki, mocowane po wewnętrznej stronie zębów, są bardziej płaskie od tych tradycyjnych, są dla pacjenta mniej wyczuwalne, co podnosi komfort leczenia.

Pacjenci, decydujący się na leczenie systemami lingwalnymi, nie muszą się także obawiać odwapnień na przednich powierzchniach zębów, które mogą się pojawiać w trakcie terapii standardowymi aparatami ortodontycznymi. Warto także dodać, że aparaty językowe zapewniają skuteczne leczenie wad zgryzu, nie odbiegające od tradycyjnych technik.

Aparaty lingwalne, niezależnie od zastosowanego systemu, to rozwiązanie znacznie droższe od klasycznych aparatów ortodontycznych: decydując się na ich zastosowanie trzeba liczyć się z wydatkiem rzędu co najmniej kilku tysięcy złotych za jeden łuk zębowy.

Retencja i utrzymanie efektów leczenia

Zakończenie aktywnego leczenia ortodontycznego nie oznacza końca terapii. Aby utrwalić nową pozycję zębów, konieczne jest stosowanie retencji – stałej lub ruchomej. Retencja zapobiega nawrotom wady zgryzu i stanowi nieodłączny element procesu leczenia.

Nowoczesne metody retencji obejmują m.in. cienkie retainery przyklejane od strony językowej zębów oraz przezroczyste nakładki retencyjne.

Dobór metody zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta oraz oceny ortodonty.

Regularne wizyty kontrolne po zakończonym leczeniu pozwalają monitorować stabilność efektów i w razie potrzeby szybko reagować na ewentualne zmiany.