Biopsja cienkoigłowa tarczycy

Co to jest biopsja cienkoigłowa tarczycy i kiedy się ją wykonuje?

Biopsja cienkoigłowa tarczycy (BAC) to małoinwazyjne badanie diagnostyczne, które pozwala ocenić charakter wykrytej zmiany ogniskowej – najczęściej guzka – w miąższu tarczycy. Wykonuje się je po wcześniejszym badaniu ultrasonograficznym, które ujawnia obecność nieprawidłowości wymagających dalszej diagnostyki.

Badanie ma kluczowe znaczenie szczególnie w przypadku podejrzenia nowotworu, ale również wtedy, gdy nie można jednoznacznie określić charakteru zmiany za pomocą innych metod obrazowych.

BAC służy także ocenie łagodnych zmian, takich jak torbiele, wole guzkowe czy zmiany zapalne.

Korzyści z wykonania biopsji tarczycy:

• umożliwia wczesne wykrycie nowotworów,
• pozwala uniknąć niepotrzebnych zabiegów operacyjnych przy zmianach łagodnych,
• jest szybka, bezpieczna i praktycznie bezbolesna,
• pozwala na szybkie wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Czy biopsja cienkoigłowa może rozpoznać raka tarczycy?

Tak, biopsja cienkoigłowa umożliwia wykrycie nowotworów złośliwych tarczycy, w tym raka brodawkowego, pęcherzykowego czy anaplastycznego. Jest to jedno z najbardziej skutecznych narzędzi w diagnostyce raka tarczycy.

Analiza pobranych komórek przez doświadczonego patologa pozwala rozpoznać typ nowotworu lub wykluczyć jego obecność. W przypadku niejednoznacznych wyników możliwe jest powtórzenie biopsji lub rozszerzenie diagnostyki o badania molekularne.

Jak się przygotować do biopsji tarczycy?

Biopsja cienkoigłowa tarczycy nie wymaga specjalnego przygotowania, ale warto zadbać o kilka istotnych kwestii, by przebiegła sprawnie i komfortowo.

Przed badaniem:

• przynieś skierowanie od lekarza, dokument tożsamości i wyniki wcześniejszych badań (np. USG tarczycy),
• zdejmij wszelkie ozdoby z szyi (łańcuszki, apaszki),
• załóż luźne ubranie, które nie utrudni dostępu do szyi,
• poinformuj lekarza o przyjmowanych lekach, zwłaszcza tych wpływających na krzepliwość krwi.

Jak krok po kroku przebiega biopsja cienkoigłowa tarczycy?

Biopsja cienkoigłowa tarczycy to krótka i precyzyjna procedura. Po przygotowaniu pacjenta lekarz przystępuje do badania.

Przebieg biopsji:

• Pacjent kładzie się na plecach, z głową lekko odchyloną do tyłu.
• Lekarz lokalizuje guzek za pomocą USG i dezynfekuje miejsce wkłucia.
• Następnie wprowadza cienką igłę (o średnicy 0,4–0,6 mm) w zmianę ogniskową i pobiera materiał do badania.
• Czynność ta może być powtórzona kilkukrotnie – z różnych fragmentów guzka lub kilku guzków.
• Na koniec miejsce wkłucia uciska się jałowym gazikiem.

Samo pobranie trwa zazwyczaj kilkanaście sekund, a cała procedura nie więcej niż 10 minut.

Czy biopsja cienkoigłowa tarczycy boli?

Większość pacjentów nie odczuwa bólu podczas biopsji cienkoigłowej tarczycy. Procedura jest przeprowadzana bez znieczulenia, ponieważ używana igła jest bardzo cienka – cieńsza niż ta stosowana do pobierania krwi.

Odczucia pacjentów:

• część osób opisuje zabieg jako ledwo odczuwalne ukłucie,
• inni mogą odczuć lekki dyskomfort w momencie wprowadzenia igły,
• większość nie zauważa nawet momentu wkłucia.

Ile trwa biopsja cienkoigłowa tarczycy i kiedy są wyniki?

Czas trwania badania to zaledwie kilka minut, a sama czynność pobrania materiału trwa kilkanaście do kilkudziesięciu sekund. Na wyniki biopsji czeka się zazwyczaj od kilku do kilkunastu dni – maksymalnie do 3 tygodni. Czas oczekiwania zależy od konkretnego ośrodka i stopnia skomplikowania badania.

Co oznaczają wyniki biopsji tarczycy? Klasyfikacja Bethesda

Wyniki biopsji są oceniane zgodnie z tzw. skalą Bethesda, która pozwala sklasyfikować zmiany na podstawie cech komórkowych.

Skala Bethesda:

• Niediagnostyczna – zbyt mała ilość materiału, badanie trzeba powtórzyć.
• Zmiana łagodna – nie wykryto komórek nowotworowych.
• Atypia o nieokreślonym znaczeniu (AUS) lub zmiana pęcherzykowa nieokreślona (FLUS) – wymaga ponownej biopsji.
• Podejrzenie nowotworu pęcherzykowego – możliwe leczenie operacyjne.
• Podejrzenie złośliwości – duże prawdopodobieństwo raka, wskazana interwencja.
• Zmiana złośliwa – rozpoznanie nowotworu, najczęściej raka brodawkowego.

Pojęcie „biopsji niediagnostycznej” nie oznacza, że zabieg wykonano nieprawidłowo – może to być efekt charakteru zmiany, np. torbieli zawierających tylko płyn. W takich przypadkach powtarza się badanie lub obserwuje zmianę.

Jakie są możliwe powikłania po biopsji tarczycy?

Biopsja cienkoigłowa tarczycy należy do bezpiecznych procedur, jednak – jak każda interwencja – niesie za sobą pewne ryzyko.

Najczęstsze powikłania:

• niewielki krwiak lub siniak w miejscu wkłucia,
• lekki ból lub uczucie dyskomfortu,
• rzadziej – obrzęk, gorączka, omdlenie.

Jak postępować po biopsji:

• przez kilka minut po zabiegu przyciskaj miejsce wkłucia jałowym gazikiem,
• w razie siniaka można zastosować maść z heparyną,
• w przypadku niepokojących objawów (gorączka, silny ból, nasilony obrzęk) skontaktuj się z lekarzem.

Przeciwwskazania:

• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• ropne zmiany skórne na szyi,
• infekcje dróg oddechowych z kaszlem.

Czy biopsja cienkoigłowa tarczycy jest bezpieczna?

Tak, biopsja cienkoigłowa tarczycy to badanie bezpieczne i rutynowo wykonywane w warunkach ambulatoryjnych.

Dlaczego jest bezpieczna:

• minimalnie inwazyjna,
• brak konieczności stosowania znieczulenia,
• szybki czas trwania.

Ile kosztuje biopsja cienkoigłowa tarczycy prywatnie?

Cena biopsji cienkoigłowej tarczycy w placówkach prywatnych waha się od około 150 zł do 550 zł. Średnio koszt badania wynosi około 370 zł.

Koszt zależy od:

• lokalizacji placówki,
• renomy ośrodka,
• dostępności specjalistów,
• zakresu dodatkowych usług (np. konsultacja endokrynologiczna).