Leczenie chrząstki stawowej metodą wszczepienia membrany kolagenowej

Kiedy można mówić o uszkodzeniu chrząstki stawowej?

O uszkodzeniu chrząstki stawowej mówimy wtedy, gdy dochodzi do przerwania ciągłości tkanki chrzęstnej, której głównym zadaniem jest amortyzacja ruchów w stawie oraz zapewnienie gładkiego przesuwania się powierzchni stawowych względem siebie. Kluczowym elementem tej struktury jest chrząstka szklista – materiał pozbawiony unerwienia i unaczynienia, dlatego jej uszkodzenia początkowo mogą przebiegać bezobjawowo.

W praktyce klinicznej rozróżniamy cztery stopnie uszkodzeń według skali Outerbridge’a:

• stopień I– zmiękczenie chrząstki, bez przerwania jej struktury,
• stopień II– powierzchowne pęknięcia i szczeliny mniejsze niż 1,25 mm,
• stopień III– głębsze uszkodzenia sięgające blisko kości podchrzęstnej,
• stopień IV– ubytki odsłaniające kość podchrzęstną.

Objawy sugerujące uszkodzenie chrząstki to m.in. ból stawu nasilający się podczas ruchu, obrzęk, sztywność, ograniczenie zakresu ruchu, uczucie „zatrzaskiwania się” kolana, a także trzeszczenie i niestabilność stawu. W zaawansowanych przypadkach dochodzi nawet do zablokowania ruchomości kończyny wskutek odłamania fragmentu chrząstki.

Kiedy warto rozważyć leczenie uszkodzeń chrząstki kolagenową membraną?

Implantacja membrany kolagenowej znajduje zastosowanie przede wszystkim w przypadku głębszych uszkodzeń powierzchni stawowej – szczególnie III i IV stopnia – kiedy struktura chrząstki została naruszona na tyle, że nie ma szans na samodzielną regenerację.

Najczęściej leczonym obszarem jest staw kolanowy, ale metoda może być stosowana także w obrębie stawu skokowego i biodrowego. Decyzję o zakwalifikowaniu do zabiegu podejmuje lekarz ortopeda na podstawie pełnej diagnostyki i indywidualnej oceny pacjenta.

Jak wygląda diagnostyka w przypadku uszkodzenia chrząstki stawowej?

Diagnostyka uszkodzeń chrząstki stawowej opiera się na dokładnej ocenie klinicznej i obrazowej, niezależnie od tego, czy dotyczy stawu kolanowego, skokowego, czy biodrowego. Objawy takich uszkodzeń bywają podobne do innych schorzeń ortopedycznych, dlatego precyzyjne rozpoznanie wymaga zastosowania kilku komplementarnych metod.

Podstawą diagnostyki są trzy elementy:

• Szczegółowy wywiad – lekarz zbiera informacje o dolegliwościach bólowych, ograniczeniach ruchu, okolicznościach powstania urazu i ogólnym funkcjonowaniu stawu.
• Badanie kliniczne – ocenia się zakres ruchomości, stabilność stawu, reakcję na ucisk oraz wykonuje specjalistyczne testy funkcjonalne, dopasowane do konkretnej lokalizacji (m.in. testy prowokacyjne dla stawu kolanowego, badanie rotacji i przeskakiwania dla biodra czy ocena ruchów probacyjnych i supinacyjnych w stawie skokowym).
• Badania obrazowe – umożliwiają potwierdzenie rozpoznania i określenie rozległości uszkodzenia.

W diagnostyce stosuje się:

• Rezonans magnetyczny (MRI) – najdokładniejsze badanie w ocenie chrząstki we wszystkich stawach. Pozwala na ocenę głębokości ubytku, obecności zmian w kości podchrzęstnej oraz stanu sąsiadujących struktur.
• RTG – służy do oceny ustawienia osi kończyny, zwężenia szpary stawowej i wykluczenia zmian zwyrodnieniowych lub złamań.
• USG – szczególnie pomocne w ocenie stawu biodrowego i kolanowego, choć w przypadku chrząstki jego przydatność jest ograniczona. W doświadczonych rękach może jednak ujawnić istotne patologie, m.in. wysięk lub zgrubienia błony maziowej.

Choć objawy mogą się różnić w zależności od lokalizacji – m.in. ograniczenie rotacji i przeskakiwanie w biodrze, uczucie niestabilności w kolanie, czy ból podczas obciążania w stawie skokowym – sam proces diagnostyczny jest zbliżony i oparty na tym samym schemacie oceny.

Jak przebiega zabieg implantacji membrany kolagenowej?

Zabieg implantacji membrany kolagenowej polega na biologicznej rekonstrukcji uszkodzonej powierzchni stawowej poprzez wypełnienie ubytku specjalnie dopasowanym implantem. W zależności od przypadku procedura może zostać wykonana artroskopowo lub techniką małoinwazyjną „mini open”. Dobór metody zależy od lokalizacji i rozległości uszkodzenia, a także doświadczenia zespołu operacyjnego.

Istnieje kilka wariantów leczenia z użyciem membrany kolagenowej. Jedną z opisanych w dostępnych źródłach metod jest AMIC – technika, w której membrana wykorzystywana jest w połączeniu z mikrozłamaniami, mającymi na celu stymulację komórek szpiku kostnego.

Przebieg zabiegu – krok po kroku:

• 1. Przygotowanie loży – chirurg oczyszcza uszkodzoną chrząstkę do zdrowych granic, usuwając martwą i niestabilną tkankę.
• 2. Stymulacja regeneracji – w tym etapie wykonuje się tzw. mikrozłamania (lub mikronawiercenia) odsłoniętej warstwy podchrzęstnej kości. W wyniku tego zabiegu komórki szpiku wypływają na powierzchnię ubytku.
• 3. Implantacja membrany – do loży dopasowuje się membranę kolagenową, która zatrzymuje komórki szpiku i tworzy środowisko sprzyjające regeneracji.
• 4. Stabilizacja – implant zostaje przyszyty do otaczających tkanek lub – częściej – unieruchomiony przy pomocy kleju tkankowego.

Cały zabieg trwa średnio około godziny. Już w pierwszej dobie po operacji pacjent może rozpocząć ostrożne, kontrolowane poruszanie stawem – oczywiście zgodnie z indywidualnymi zaleceniami.

AMIC to jedna z dostępnych metod leczenia z użyciem membrany kolagenowej, ale nie każda implantacja musi przebiegać dokładnie według jej schematu. W praktyce klinicznej możliwe są również inne podejścia – oparte na tych samych zasadach – dopasowane do konkretnej sytuacji klinicznej pacjenta.

Jakie są efekty leczenia chrząstki membraną kolagenową?

Efektem leczenia chrząstki stawowej z użyciem membrany kolagenowej jest stopniowa odbudowa struktury stawu i powrót jego funkcji. W wyniku zabiegu możliwa jest regeneracja uszkodzonego obszaru, ponieważ membrana zatrzymuje komórki szpiku, które różnicują się do komórek chrząstki stawowej. Nowopowstała tkanka, choć nieidentyczna z chrząstką szklistą, pełni zbliżoną funkcję — tworzy tzw. Bliznę chrzęstną, która wypełnia pierwotny ubytek i umożliwia ruchomość stawu bez bólu.

Już w pierwszej dobie po zabiegu możliwe jest rozpoczęcie ostrożnych ruchów stawu w ortezie, co sprzyja krążeniu i zmniejsza ryzyko powikłań. Ostateczny efekt leczenia pojawia się stopniowo w ciągu kilku miesięcy.

Proces regeneracji nie jest natychmiastowy. Powrót do pełnej sprawności zazwyczaj trwa około 9 miesięcy, a ostateczne efekty zależą od systematycznej rehabilitacji oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta. Zastosowanie membrany kolagenowej pozwala nie tylko na poprawę komfortu życia, ale przede wszystkim na uniknięcie lub odsunięcie w czasie bardziej inwazyjnych procedur, takich jak wszczepienie endoprotezy.

Jak długo trwa rehabilitacja po zabiegu z użyciem membrany kolagenowej?

Czas trwania i przebieg rehabilitacji po implantacji membrany kolagenowej zależy od wielu czynników — w tym przede wszystkim od lokalizacji oraz rozległości ubytku, a także stabilności uzyskanej podczas zabiegu. Każdy pacjent otrzymuje indywidualny program usprawniania, który dostosowywany jest do przebiegu gojenia i postępów funkcjonalnych.

W pierwszych tygodniach po operacji kluczowe jest ograniczenie mechanicznego drażnienia miejsca implantacji.

Dlatego w tym okresie:

• kończyna jest odciążana przez 6–8 tygodni,
• pacjent porusza się z użyciem kul łokciowych,
• stosuje się ortezę z zegarową regulacją zgięcia, która ogranicza ruch w stawie,
• wdrażana jest krioterapia miejscowa, aby zminimalizować ból i obrzęk.

Już od pierwszych dni po operacji rozpoczynają się ćwiczenia izometryczne – napinające mięśnie bez poruszania kończyną – których celem jest zapobieganie zanikom mięśniowym.

Po około 6 tygodniach, jeśli proces gojenia przebiega prawidłowo, można rozpocząć bardziej intensywną rehabilitację:

• zwiększanie zakresu ruchu,
• ćwiczenia wzmacniające mięśnie,
• trening chodu i równowagi.

Systematyczna i prawidłowo prowadzona rehabilitacja zwiększa szansę na uzyskanie trwałego efektu leczenia i powrót do aktywności codziennej bez bólu i ograniczeń ruchowych.

Ile kosztuje leczenie uszkodzeń chrząstki membraną kolagenową?

Średnia cena takiego leczenia wynosi około 12 400 zł, przy czym najniższe ceny zaczynają się od 7 000 zł, a najwyższe sięgają nawet 19 800 zł. Koszt leczenia chrząstki stawowej z użyciem membrany kolagenowej może różnić się w zależności od placówki, doświadczenia zespołu operacyjnego, zastosowanych materiałów oraz zakresu procedury. Cena zależy także od tego, czy w ofercie znajduje się opieka pooperacyjna i rehabilitacja, czy jedynie sam zabieg.

Gdzie leczyć uszkodzoną chrząstkę? Kliniki leczenia chrząstki stawowej

Zabieg implantacji membrany kolagenowej wykonuje się w specjalistycznych ośrodkach ortopedycznych posiadających doświadczenie w chirurgii stawów i medycynie regeneracyjnej. Coraz więcej klinik oferuje nowoczesne leczenie uszkodzeń chrząstki z wykorzystaniem biologicznych technik rekonstrukcyjnych.

Kliniki zajmujące się tego rodzaju procedurami można znaleźć m.in. na portalu kliniki.pl – to źródło, które umożliwia porównanie ofert, lokalizacji, cen oraz opinii pacjentów. Wyszukiwanie można zawęzić do konkretnego miasta lub rodzaju zabiegu.