Leczenie operacyjne niestabilności stawu skokowego

Na czym polega chirurgiczne leczenie niestabilności stawu skokowego?

Chirurgiczne leczenie niestabilności stawu skokowego polega na odtworzeniu lub zastąpieniu uszkodzonych struktur więzadłowych, przy czym procedura może być poprzedzona artroskopią stawu. W zależności od stopnia uszkodzeń ortopeda decyduje się na jedną z dostępnych technik: naprawę, czyli zszycie i rekonstrukcję więzadeł, lub ich całkowite odtworzenie z użyciem przeszczepu.

W zabiegach naprawczych często stosuje się także zszycie torebki stawowej oraz odpowiednie ułożenie okolicznych tkanek miękkich, aby poprawić stabilność stawu. Gdy więzadło oderwało się wraz z fragmentem kostnym, istnieje możliwość jego zespolenia i ponownego przytwierdzenia.

Rekonstrukcja więzadeł przeprowadzana jest w przypadkach, gdy naprawa własnych tkanek jest niemożliwa lub niewystarczająca. Wówczas ortopeda sięga po jeden z trzech typów materiałów do przeszczepu:

• ścięgna własne pacjenta (np. z mięśni goleni lub uda),
• przeszczep allogeniczny (pochodzący od dawcy),
• syntetyczne więzadła wykonane z biokompatybilnych tworzyw.

Kiedy operować staw skokowy? Wskazania w przypadku niestabilności

Wskazania do leczenia operacyjnego stawu skokowego pojawiają się przede wszystkim wówczas, gdy metody zachowawcze – takie jak rehabilitacja czy unieruchomienie – nie przynoszą oczekiwanych rezultatów, a niestabilność wciąż zaburza funkcjonowanie pacjenta.

Do najczęstszych przyczyn zakwalifikowania do zabiegu należą:

• nawracające, niekontrolowane skręcenia stawu skokowego, mimo systematycznego leczenia i ćwiczeń,
• całkowite zerwania więzadeł bocznych prowadzące do utraty kontroli nad ruchomością stawu,
• przewlekła niestabilność mechaniczna z jednoczesnym rozwojem zmian zwyrodnieniowych,
• współistniejące zmiany patologiczne, np. uszkodzenia chrzęstne czy nieprawidłowości w obrębie układu kostnego.

Zbyt zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe mogą stanowić przeciwwskazanie do rekonstrukcji więzadeł, dlatego wczesna diagnostyka i odpowiednio szybkie wdrożenie leczenia są kluczowe.

Diagnostyka niestabilności stawu skokowego

Rozpoznanie niestabilności stawu skokowego opiera się zarówno na dokładnym badaniu ortopedycznym, jak i na wynikach badań obrazowych.

Do najczęściej stosowanych testów klinicznych należy:

• test szuflady przedniej – ocenia wydolność więzadła ATFL poprzez przesunięcie kości skokowej względem podudzia;
• test pochylenia kości skokowej – pozwala na ocenę więzadeł ATFL i CFL przez wymuszoną inwersję stopy.

Diagnostyka obrazowa zazwyczaj obejmuje:

• USG stawu skokowego – szybka, nieinwazyjna metoda obrazująca uszkodzenia więzadłowe;
• radiogramy stresowe – specjalistyczne zdjęcia RTG wykonywane przy określonym ustawieniu kończyny, pozwalające ocenić stopień przesunięcia kości w stawie.

Niestabilność stawu skokowego – metody operacyjne

Wybór metody operacyjnej zależy od rodzaju i rozległości uszkodzeń oraz stanu tkanek. W praktyce klinicznej stosuje się zarówno zabiegi naprawcze, jak i rekonstrukcyjne.

Zabiegi naprawcze więzadeł

W przypadkach, gdy więzadła zachowały swoją ciągłość lub dają się zszyć, przeprowadza się klasyczną naprawę – na przykład metodą Brostroma-Goulda lub jej modyfikacjami. Procedura polega na odpowiednim zszyciu tkanek, często przy wsparciu tzw. kotwic z nićmi niewchłanialnymi lub szwów przezkostnych. Dodatkowo można wzmocnić stabilizację poprzez wykorzystanie przyległych struktur – np. dolnego troczka prostowników.

Rekonstrukcja więzadeł

Gdy uszkodzenia są zbyt rozległe, wykonuje się rekonstrukcję więzadła za pomocą przeszczepu:

• autograft (ścięgno własne pacjenta),
• allograft (ścięgno od dawcy),
• syntetyczne więzadło (np. Neoligament).

Metoda internal bracing polega na użyciu specjalnych taśm lub nici z poliestru, które stanowią wewnętrzne wzmocnienie zeszytych tkanek.

Inne procedury towarzyszące

W przypadku współistniejących problemów, np. uszkodzenia chrząstki czy błony maziowej, wykonuje się dodatkowo artroskopię diagnostyczno-leczniczą. W razie potrzeby można też zaopatrzyć zmiany w obrębie ścięgien strzałkowych.

Operacyjne leczenie niestabilności w stawie skokowym – rehabilitacja

Proces rehabilitacji po operacyjnym leczeniu niestabilności stawu skokowego odgrywa fundamentalną rolę w przywróceniu pełnej sprawności i zapobieganiu nawrotom problemu. Prawidłowo zaplanowana i konsekwentnie realizowana fizjoterapia wpływa nie tylko na gojenie się struktur więzadłowych, ale również na odbudowę kontroli nerwowo-mięśniowej, siły mięśniowej i propriocepcji stawu.

Bezpośrednio po operacji kończyna zostaje najczęściej unieruchomiona w specjalistycznej ortezie – zazwyczaj półsztywnej, która ogranicza ruchy inwersji, chroniąc świeżo zszyte lub zrekonstruowane więzadła. W tym okresie pacjent może obciążać kończynę częściowo lub w pełnym zakresie, jeśli lekarz prowadzący nie widzi przeciwwskazań.

Czas noszenia ortezy wynosi najczęściej od 3 do 6 tygodni – zależnie od zastosowanej techniki operacyjnej oraz indywidualnych uwarunkowań gojenia tkanek.

W kolejnych etapach rehabilitacji nacisk kładzie się na odbudowę siły mięśniowej, koordynacji oraz kontroli ustawienia stopy. Treningi obejmują również naukę prawidłowego chodu oraz ćwiczenia równoważne, przywracające funkcję tzw. czucia głębokiego. To kluczowy element terapii – zwłaszcza w kontekście zapobiegania kolejnym skręceniom.

W miarę postępów terapii pacjent przechodzi do bardziej wymagających ćwiczeń funkcjonalnych i – jeśli jest aktywny sportowo – rozpoczyna trening w warunkach zbliżonych do dyscypliny, którą uprawia.

Powrót do pełnej aktywności sportowej może zająć od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy i jest uzależniony od rozległości pierwotnego uszkodzenia, techniki operacyjnej oraz indywidualnych zdolności regeneracyjnych.

Ile kosztuje operacyjne leczenie niestabilności stawu skokowego? Czy jest refundowane?

Koszt operacyjnego leczenia niestabilności stawu skokowego w Polsce zaczyna się od około 5 000 zł, a w zależności od stopnia skomplikowania zabiegu, rodzaju użytych materiałów (np. przeszczepów, implantów) oraz placówki medycznej może sięgać nawet 11 000 zł. Średnia cena oscyluje wokół 7 000 zł i dotyczy standardowego leczenia z wykorzystaniem autograftów lub technik rekonstrukcyjnych z użyciem materiałów biologicznych.

Wysokość opłaty obejmuje zwykle koszty hospitalizacji, honorarium operatora, opiekę anestezjologiczną, użycie sali operacyjnej oraz niezbędne implanty. W niektórych prywatnych placówkach w cenę wliczona jest także opieka pooperacyjna, w tym jedna lub dwie wizyty kontrolne oraz wstępne zalecenia rehabilitacyjne.

W przypadku leczenia w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia operacja może być całkowicie refundowana – jednak dotyczy to tylko sytuacji, gdy pacjent zostanie zakwalifikowany do zabiegu w publicznej placówce i zaakceptuje związany z tym czas oczekiwania.

Warunkiem refundacji jest oczywiście obecność wyraźnych wskazań medycznych oraz brak skuteczności leczenia zachowawczego.