Diagnostyka w przypadku podejrzenia ostrogi piętowej

Rozpoznanie ostrogi piętowej opiera się na analizie objawów klinicznych oraz badaniach obrazowych. Proces diagnostyczny rozpoczyna się od konsultacji z lekarzem – może to być zarówno lekarz rodzinny, jak i ortopeda. Podstawą wstępnej oceny jest wywiad oraz badanie palpacyjnestopy, mające na celu ustalenie lokalizacji bólu oraz ocenę napięcia tkanek.

W celu potwierdzenia diagnozy zlecane jest badanie RTG, które pozwala zobaczyć charakterystyczną narośl kostną przy dolnym brzegu pięty. Dodatkowo wykonuje się USG, które umożliwia ocenę stanu zapalnego i stopnia uszkodzenia powięzi podeszwowej. W przypadku wątpliwości diagnostycznych lekarz może zdecydować się na rezonans magnetyczny (MRI), aby wykluczyć inne schorzenia dające podobne objawy.

Warto wiedzieć: Diagnostyka ostrogi piętowej nie kończy się na jednym badaniu. Często konieczne jest połączenie kilku technik obrazowych, aby ustalić, czy ból wynika z obecności ostrogi, czy też towarzyszącej jej patologii powięzi podeszwowej.

Ostroga piętowa – leczenie zachowawcze vs operacja

Leczenie ostrogi piętowej zazwyczaj rozpoczyna się od metod zachowawczych. Ich celem jest zmniejszenie bólu i zapobieganie dalszemu postępowi schorzenia.

Najczęściej stosuje się następujące metody zachowawcze:

  • fizjoterapię i ćwiczenia rozciągające rozcięgno podeszwowe i ścięgno Achillesa,
  • krioterapię oraz falę uderzeniową,
  • kinesiotaping dla stabilizacji stopy,
  • farmakoterapię – niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ),
  • iniekcje kortykosteroidów w miejsce bólu.

Dla większości pacjentów te metody są wystarczające. Jak pokazują wyniki badań, ponad 90% przypadków ostrogi piętowej udaje się wyleczyć bez konieczności operacji.

Pamiętaj: Chirurgiczne usunięcie ostrogi rozważa się dopiero po minimum 6 miesiącach nieskutecznego leczenia nieinwazyjnego – tak rekomenduje m.in. American College of Foot and Ankle Surgeons – choć w uzasadnionych przypadkach lekarz może podjąć decyzję wcześniej.

Jakie są wskazania do operacji ostrogi?

Lekarz ortopeda na komputerze pokazuje ostrogę piętową na zdjęciu rentgenowskim stopy

Operacja ostrogi piętowej staje się koniecznością wtedy, gdy leczenie zachowawcze – obejmujące farmakoterapię, fizjoterapię, zastrzyki przeciwzapalne czy zabiegi z zakresu medycyny fizykalnej – nie przynosi oczekiwanej poprawy w ciągu kilku miesięcy.

Najczęściej kwalifikacja do zabiegu następuje po co najmniej 6 miesiącach nieskutecznego leczenia nieoperacyjnego, a objawy nadal znacząco obniżają komfort życia pacjenta.

Typowe sytuacje, w których lekarz ortopeda może zalecić leczenie chirurgiczne, to:

  • utrzymujący się silny ból pięty, który nie reaguje na leczenie farmakologiczne ani fizjoterapię,
  • trwałe ograniczenie mobilności, które wpływa na codzienne funkcjonowanie (np. trudność w chodzeniu, wstawaniu, staniu przez dłuższy czas),
  • nasilające się objawy mimo przestrzegania zaleceń rehabilitacyjnych,
  • potwierdzone uszkodzenia rozcięgna podeszwowego i obecność narośli kostnej w badaniach obrazowych.

 Pamiętaj: Wskazaniem nie jest samo istnienie ostrogi piętowej uwidocznionej w badaniu RTG – operuje się wyłącznie w przypadkach, gdy narośl wywołuje przewlekły ból i ogranicza sprawność ruchową.

W praktyce klinicznej coraz częściej stosuje się endoskopowe leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego, które pozwala na precyzyjne działanie przy minimalnej ingerencji chirurgicznej. Tego typu procedura nie wymaga unieruchomienia gipsowego, a pacjent może wrócić do aktywności szybciej niż w przypadku klasycznej operacji otwartej.

Warto wiedzieć: Endoskopowa technika operacyjna charakteryzuje się niskim ryzykiem powikłań – wykonywana jest w bezpiecznej odległości od stawów, naczyń krwionośnych i więzadeł. Dzięki temu większość pacjentów wraca do sprawności już w ciągu kilku tygodni.

Wskazania do zabiegu są oceniane indywidualnie – lekarz podejmuje decyzję na podstawie objawów, stopnia nasilenia bólu, skuteczności wcześniejszego leczenia oraz analizy badań obrazowych. Równie istotna jest ocena ogólnego stanu zdrowia pacjenta, w tym możliwych przeciwwskazań do znieczulenia lub interwencji chirurgicznej.

Jakie są metody operacyjnego leczenia ostrogi piętowej?

Istnieje kilka technik chirurgicznych stosowanych w leczeniu ostrogi piętowej, a ich wybór zależy od indywidualnego przypadku oraz doświadczenia operatora.

  • Chirurgia otwarta – tradycyjna metoda z większym nacięciem, pozwala dokładnie usunąć ostrogę, ale wiąże się z dłuższą rekonwalescencją.
  • Chirurgia małoinwazyjna – niewielkie nacięcie, wygładzenie ostrogi i redukcja napięcia tkanek.
  • Endoskopowa aponeurotomia podeszwowa – przez dwa małe nacięcia wprowadza się kamerę i narzędzia chirurgiczne, które umożliwiają przecięcie rozcięgna, a w razie potrzeby również usunięcie ostrogi.
Uwaga: Nie każda metoda sprawdzi się u każdego pacjenta – dobór techniki zabiegowej zawsze powinien być dostosowany do budowy anatomicznej i stanu zaawansowania zmian.

Na czym polega chirurgiczne usunięcie ostrogi piętowej?

Operacja ostrogi piętowej jest ostatecznością, stosowaną dopiero wtedy, gdy długotrwałe leczenie zachowawcze, takie jak fizjoterapia, wkładki ortopedyczne i leki, nie przynosi poprawy

Chirurgiczne usunięcie ostrogi piętowej to zabieg, który ma na celu trwałe złagodzenie bólu oraz przywrócenie sprawności pacjentom cierpiącym na przewlekłe zapalenie powięzi podeszwowej z obecnością narośli kostnej. Zabieg nie należy do skomplikowanych, jednak – jak każda procedura operacyjna – wymaga starannego przygotowania oraz indywidualnego podejścia.

Pierwszym krokiem jest ocena przedoperacyjna, która służy potwierdzeniu diagnozy i określeniu stopnia zaawansowania zmian. Obejmuje ona badania obrazowe – zazwyczaj RTG oraz USG, a w razie potrzeby także rezonans magnetyczny (MRI). Dzięki nim można dokładnie określić lokalizację ostrogi, ocenić rozległość uszkodzeń powięzi podeszwowej oraz wykluczyć inne możliwe przyczyny dolegliwości. Dodatkowo niezbędna jest konsultacja z anestezjologiem, który określa, jaki rodzaj znieczulenia będzie najbezpieczniejszy i najbardziej komfortowy dla pacjenta.

Warto wiedzieć: Operację ostrogi piętowej można przeprowadzić zarówno w warunkach szpitalnych, jak i ambulatoryjnych, w zależności od stanu zdrowia pacjenta, planu leczenia oraz rodzaju wybranego znieczulenia. Najczęściej stosuje się znieczulenie przewodowe lub regionalne, które – na życzenie pacjenta i za zgodą lekarza – może zostać połączone z łagodną sedacją.

Sam zabieg może być wykonany na kilka sposobów – wybór metody zależy od oceny klinicznej i preferencji zespołu chirurgicznego. W przypadku operacji małoinwazyjnej lekarz wykonuje niewielkie nacięcie pod piętą, a dalsze działania odbywają się z pomocą obrazowania radiologicznego. Celem jest wygładzenie lub usunięcie ostrogi oraz odciążenie napiętego rozcięgna podeszwowego.

W przypadku endoskopowej aponeurotomii podeszwowej chirurg wykonuje dwa niewielkie nacięcia (po około 1 cm każde) po bokach pięty. Przez jedno z nich wprowadza kamerę endoskopową, a przez drugie – cienkie narzędzia chirurgiczne. Dzięki precyzyjnej wizualizacji możliwe jest selektywne przecięcie rozcięgna i usunięcie zmienionych zapalnie lub zbliznowaciałych tkanek.

Uwaga: Celem operacji nie zawsze jest całkowite usunięcie ostrogi – często to właśnie zmniejszenie napięcia powięzi podeszwowej przynosi największą ulgę pacjentowi i eliminuje dolegliwości bólowe.

Cała procedura trwa zazwyczaj od 30 do 60 minut. Dzięki nowoczesnym technikom zabieg nie wymaga unieruchomienia gipsowego ani długiego pobytu w szpitalu – większość pacjentów może opuścić placówkę jeszcze tego samego lub następnego dnia.

Pamiętaj: Wybór metody operacyjnej oraz formy znieczulenia powinien być każdorazowo omawiany z lekarzem, który oceni potencjalne ryzyko, korzyści oraz przewidywany czas rekonwalescencji.

Czy operacja ostrogi piętowej jest bolesna?

Sam zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu, dlatego pacjent nie odczuwa bólu. W okresie pooperacyjnym możliwe są dolegliwości bólowe, które zwykle dobrze reagują na standardowe środki przeciwbólowe. Dla komfortu pacjenta często zaleca się tymczasowe stosowanie kul ortopedycznych i unikanie nadmiernego obciążania stopy.

Jak wygląda rekonwalescencja po operacji ostrogi piętowej?

Głównym celem operacji ostrogi piętowej jest najczęściej uwolnienie napiętej powięzi podeszwowej, co zmniejsza ból, a niekiedy usuwa się również samą wyrośl kostną

Rekonwalescencja po operacyjnym leczeniu ostrogi piętowej zwykle przebiega sprawnie, choć wymaga indywidualnego podejścia i dostosowania tempa powrotu do aktywności do możliwości pacjenta. W zależności od metody operacyjnej oraz ogólnego stanu zdrowia proces powrotu do pełnej sprawności może potrwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.

Już następnego dnia po zabiegu pacjent może opuścić szpital i rozpocząć delikatne obciążanie stopy. W pierwszych dniach zaleca się stosowanie kul łokciowych, co pozwala ograniczyć ból i zmniejszyć nacisk na operowaną okolicę. U niektórych pacjentów konieczne jest również włączenie leczenia przeciwzakrzepowego, zwłaszcza jeśli istnieje zwiększone ryzyko zakrzepicy.

Pamiętaj: Ból pooperacyjny jest naturalny i zazwyczaj dobrze reaguje na leki przeciwbólowe – zarówno dostępne bez recepty, jak i przepisane przez lekarza prowadzącego.

Proces rekonwalescencji można podzielić na kilka etapów:

  • 0–7 dni po operacji – odpoczynek, odciążanie stopy, stosowanie zimnych okładów i leków przeciwbólowych.
  • 7–30 dni – stopniowy powrót do codziennej aktywności, możliwość prowadzenia auta (jeśli operowana była niedominująca noga).
  • 30–60 dni – możliwość powrotu do pracy (w zależności od jej charakteru – biurowa praca może być możliwa wcześniej, fizyczna wymaga dłuższego czasu), rozpoczęcie umiarkowanej aktywności fizycznej.
  • 3–6 miesięcy – pełne przywrócenie sprawności, kontynuacja rehabilitacji oraz stosowanie wkładek ortopedycznych lub ortez wspierających łuk stopy.
Ważne: Powrót do sportu i noszenia klasycznego obuwia może nastąpić dopiero po 4–6 tygodniach od zabiegu. Zbyt wczesne obciążanie stopy może prowadzić do nawrotu objawów lub opóźnienia procesu gojenia.

W celu maksymalnego przyspieszenia regeneracji lekarze zalecają ćwiczenia rozciągające powięź podeszwową i ścięgno Achillesa, a także kontrolowane zwiększanie aktywności fizycznej. W przypadku utrzymujących się dolegliwości konieczna może być dłuższa fizjoterapia.

Warto wiedzieć: Odpowiednie prowadzenie rehabilitacji po operacji ostrogi piętowej to nie tylko szybki powrót do sprawności, ale także kluczowy element profilaktyki nawrotów tego bolesnego schorzenia.

Ryzyko zabiegu ostrogi piętowej

Choć operacja uchodzi za bezpieczną, jak każda procedura chirurgiczna wiąże się z pewnym ryzykiem. Należy do nich m.in.:

  • możliwość uszkodzenia nerwów,
  • nawrót ostrogi,
  • długotrwały ból pooperacyjny,
  • konieczność dłuższego odpoczynku i rehabilitacji.
Operacja ostrogi piętowej  może być przeprowadzona metodą klasyczną (otwartą) lub małoinwazyjną (endoskopową), a po niej zawsze konieczny jest okres rekonwalescencji

Mimo tych potencjalnych powikłań, operacja ostrogi piętowej – szczególnie w technice małoinwazyjnej – uchodzi za bezpieczną i rzadko wiąże się z poważnymi komplikacjami. Z badań wynika, że zabieg przynosi poprawę w ponad 90% przypadków, z czego 69% pacjentów doświadcza całkowitego ustąpienia objawów, a 25% zauważa umiarkowaną poprawę.

Przeciwwskazania do operacji:

  • zaburzenia krzepnięcia,
  • cukrzyca z chorobą naczyń,
  • przebyta zakrzepica żył głębokich,
  • brak objawów mimo obecności ostrogi na zdjęciu RTG.
Pamiętaj: Nie usuwa się ostrogi piętowej wyłącznie na podstawie jej obecności w badaniu obrazowym – bezobjawowa ostroga nie stanowi wskazania do operacji.

Ile kosztuje operacja ostrogi piętowej?

Według dostępnych danych średnia cena w Polsce wynosi około 7000 zł, przy czym widełki wahają się od 4000 zł do 9000 zł. Koszt zabiegu zależy od metody operacyjnej, doświadczenia zespołu medycznego i lokalizacji placówki.

Warto wiedzieć: Zabieg można wykonać zarówno prywatnie, jak i – w niektórych przypadkach – w ramach świadczeń refundowanych przez NFZ. Warto wcześniej sprawdzić dostępność takiej usługi w regionalnych poradniach ortopedycznych.

Źródła:

  • Cherney K., "Everything You Need to Know About Heel Spurs", healthline.com
  • orthoinfo.aaos.org, "Plantar Fasciitis and Bone Spurs", orthoinfo.aaos.org, 2022
  • sports-health.com, "The 2 Common Types of Heel Spurs", sports-health.com, 2016
  • Stępień K., "Ostroga piętowa", mp.pl, 2021