Jak wygląda deformacja stopy płasko-koślawej?

Deformacja stopy płasko-koślawej objawia się przede wszystkim obniżeniem lub całkowitym zanikiem łuku podłużnego, a także koślawym ustawieniem pięty. Tyłostopie w takim przypadku odchyla się na zewnątrz powyżej 15 stopni, co wpływa na całą biomechanikę chodu.

Warto wiedzieć: Zniekształcenie to często przebiega bezobjawowo – szczególnie u dzieci – a niepokój u rodziców budzi głównie wygląd stóp. Jednak w miarę wzrostu dziecka i przyrostu masy ciała deformacja może się pogłębiać, prowadząc do poważniejszych problemów w dorosłości.

W praktyce klinicznej obserwuje się, że stopa staje się spłaszczona, szersza i mniej elastyczna, a jej funkcja amortyzacyjna zostaje znacznie ograniczona.

Charakterystyczne są także dolegliwości bólowe, które nasilają się podczas aktywności i ustępują w spoczynku – najczęściej dotyczą łydek, śródstopia oraz, niekiedy, ścięgna Achillesa. Taki stan prowadzi do szybkiego męczenia się, niechęci do ruchu, a także pogorszenia postawy ciała.

Ważne: W wielu przypadkach stopa płasko-koślawa współwystępuje z koślawością kolan, co dodatkowo wpływa na rozkład obciążeń i może powodować wtórne zmiany zwyrodnieniowe w całym układzie ruchu.

W zaawansowanych przypadkach dochodzi do przykurczów mięśni, więzadeł bocznych stopy i skrócenia ścięgna Achillesa.

Często pojawiają się modzele oraz otarcia, szczególnie w miejscach największego nacisku. Obuwie osoby z tą deformacją wyraźnie zużywa się po stronie wewnętrznej, a jego podeszwa bywa wyraźnie wykoślawiona.

Dolegliwości mogą narastać wraz z masą ciała i wiekiem.

Cechy charakterystyczne stopy płasko-koślawej:

  • obniżenie lub brak łuku podłużnego stopy,
  • ustawienie pięty na zewnątrz (koślawość tyłostopia),
  • spłaszczenie i poszerzenie przodostopia,
  • nieelastyczny, ciężki chód z ograniczoną amortyzacją,
  • modzele i otarcia na skórze stopy,
  • bóle stóp, łydek, a niekiedy także ścięgna Achillesa,
  • szybkie męczenie się podczas aktywności fizycznej,
  • zużycie obuwia po stronie wewnętrznej, wyraźne wykoślawienie butów,
  • możliwe przykurcze ścięgna Achillesa i więzadeł bocznych,
  • w zaawansowanych przypadkach – zmiany zwyrodnieniowe w obrębie stopy i zaburzenia krążenia.

Stopa płasko-koślawa – kiedy konieczne jest leczenie operacyjne?

Operacja stopy płasko-koślawej zwykle obejmuje korekcję ustawienia kości piętowej, rekonstrukcję więzadeł lub wydłużenie ścięgna, w zależności od nasilenia deformacji

Leczenie chirurgiczne w przypadku stopy płasko-koślawej rozważa się wtedy, gdy zachowawcze metody – takie jak ćwiczenia, indywidualne wkładki ortopedyczne czy odpowiednie obuwie – nie przynoszą poprawy, a pacjent nadal odczuwa ból i ograniczenia ruchowe.

Do wskazań operacyjnych należą przede wszystkim:

  • skrócenie ścięgna Achillesa,
  • nieprawidłowe ustawienie kości stopy względem siebie,
  • obecność objawów bólowych, które uniemożliwiają normalne funkcjonowanie.

Decyzję o konieczności zabiegu podejmuje ortopeda po szczegółowym badaniu klinicznym i obrazowym.

 Uwaga: Sam fakt występowania stopy płasko-koślawej nie oznacza konieczności operacji. W wielu przypadkach, zwłaszcza u dzieci i młodzieży, wystarczy kontrola masy ciała, unikanie przeciążeń i regularna aktywność fizyczna.

Wyróżnia się kilka typów stóp płasko-koślawych – wiotkie, z przykurczem Achillesa oraz sztywne. Każdy z tych typów wymaga indywidualnego podejścia terapeutycznego. Jeśli stopa jest sztywna lub towarzyszą jej strukturalne zmiany w układzie kostno-więzadłowym, operacja może być jedyną skuteczną formą leczenia.

Jakie są metody operacji stopy płasko-koślawej? Jak wygląda zabieg?

Wybór techniki operacyjnej zależy od wieku pacjenta, stopnia zaawansowania i rodzaju deformacji – czy jest ona elastyczna, czy już utrwalona. U dzieci i młodych dorosłych z elastyczną deformacją często stosuje się małoinwazyjne metody, takie jak wszczepienie implantu podskokowego w zatoce stępu.

Zabieg ten polega na umieszczeniu małej tytanowej śruby między kością skokową a piętową, co stabilizuje tyłostopie i zapobiega nadmiernemu odchylaniu się stopy na zewnątrz. Dzięki niewielkiej inwazyjności tej procedury rekonwalescencja jest krótsza, a pacjent szybciej wraca do codziennej aktywności.

Pamiętaj: Implanty podskokowe stosuje się u dzieci powyżej 3. roku życia oraz dorosłych z elastycznym płaskostopiem. W przypadku bardziej zaawansowanych zmian, szczególnie w obecności zwyrodnień, chirurg decyduje o bardziej rozbudowanej interwencji – np. osteotomii kości piętowej lub artrodezie (usztywnieniu stawu).

Operacje mogą również obejmować:

  • przedłużenie ścięgna Achillesa,
  • korekcję osi stopy,
  • przeszczep ścięgna,
  • rekonstrukcję więzadeł.

Każdy przypadek wymaga indywidualnej oceny i dostosowania techniki do konkretnej anatomii pacjenta.

Jak się przygotować do operacji stopy płasko-koślawej?

Przygotowanie do zabiegu rozpoczyna się od konsultacji ortopedycznej i wykonania badań diagnostycznych – w tym RTG i ewentualnie rezonansu magnetycznego. Pacjent musi być także zakwalifikowany do zabiegu przez anestezjologa, który oceni ogólny stan zdrowia i ewentualne przeciwwskazania.

Ważne: Na kilka tygodni przed operacją zaleca się ograniczenie palenia tytoniu i alkoholu oraz unikanie leków wpływających na krzepliwość krwi – oczywiście po konsultacji z lekarzem.

W dniu zabiegu pacjent powinien być na czczo, a po operacji – przygotowany na konieczność czasowego ograniczenia aktywności. Warto zawczasu zaplanować rekonwalescencję, przygotować mieszkanie (np. ograniczyć liczbę przeszkód w poruszaniu się) i zaopatrzyć się w kule lub inny sprzęt pomocniczy.

Cele rehabilitacji po leczeniu operacyjnym stopy płasko-koślawej

Operacja stopy płasko-koślawej wymaga odpowiedniej rehabilitacji po zabiegu, aby odzyskać siłę, zakres ruchu i pełną sprawność

Rehabilitacja jest integralnym elementem leczenia operacyjnego i bez niej trudno mówić o pełnym powrocie do sprawności. Jej głównym celem jest przywrócenie prawidłowej ruchomości stawów stopy, poprawa siły mięśniowej oraz reedukacja chodu.

W pierwszych tygodniach po zabiegu stosuje się unieruchomienie (np. ortezę lub opatrunek gipsowy), a następnie stopniowo wprowadza ćwiczenia rozciągające, wzmacniające i koordynacyjne.

Etapy rehabilitacji obejmują:

  • redukcję obrzęków i bólu,
  • zwiększenie zakresu ruchu,
  • przywrócenie prawidłowego wzorca chodu,
  • przygotowanie stopy do obciążeń.
Warto wiedzieć: Pełny powrót do sprawności może zająć od kilku miesięcy do roku – w zależności od rodzaju operacji, wieku pacjenta oraz systematyczności w ćwiczeniach.

Jakie są możliwe powikłania po operacji stopy płasko-koślawej?

Choć zabiegi tego typu są na ogół bezpieczne i skuteczne, jak każda interwencja chirurgiczna mogą wiązać się z pewnym ryzykiem powikłań.

Do najczęściej obserwowanych należą:

  • zakażenia rany,
  • przedłużające się gojenie,
  • krwiaki,
  • uszkodzenia nerwów czuciowych,
  • ból pooperacyjny o charakterze przewlekłym,
  • brak oczekiwanej korekcji ustawienia stopy.
Uwaga: Niepowodzenia w leczeniu często wynikają z niedostatecznej rehabilitacji lub nieprzestrzegania zaleceń pooperacyjnych.

Jak zapobiegać powikłaniom po operacji stopy?

Aby zmniejszyć ryzyko powikłań, należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarskich oraz dbać o higienę rany pooperacyjnej. Kluczowe znaczenie ma odpowiednia rehabilitacja oraz regularne kontrole w poradni ortopedycznej.

Zalecenia pooperacyjne obejmują m.in.:

  • unikanie obciążania operowanej kończyny w pierwszych tygodniach,
  • przyjmowanie zaleconych leków przeciwbólowych i przeciwzakrzepowych,
  • codzienną pielęgnację rany,
  • noszenie specjalistycznego obuwia ortopedycznego, jeśli jest to wskazane.
Pamiętaj: Szybkie zgłoszenie się do lekarza w przypadku obrzęku, gorączki lub sączenia się z rany może zapobiec dalszym komplikacjom.

Ile kosztuje operacja stopy płasko-koślawej w Polsce?

Operacja stopy płasko-koślawej pomaga zmniejszyć ból, poprawić stabilność chodu i zapobiec dalszym zmianom przeciążeniowym

Koszt operacji stopy płasko-koślawej w placówkach prywatnych zaczyna się od około 6 500 zł.

Cena może wzrosnąć w zależności od zastosowanej metody, konieczności użycia implantu, długości hospitalizacji oraz zakresu rehabilitacji.

Czy zabieg można wykonać na NFZ?

Tak, operacja stopy płasko-koślawej jest dostępna w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia, jednak czas oczekiwania może być długi, szczególnie w wyspecjalizowanych ośrodkach ortopedycznych. Aby zostać zakwalifikowanym do zabiegu, konieczne jest skierowanie od lekarza ortopedy oraz spełnienie określonych kryteriów medycznych.

Gdzie wykonać operację stopy płasko-koślawej?

Zabiegi korekcji stopy płasko-koślawej przeprowadzane są w specjalistycznych placówkach ortopedycznych, zarówno publicznych, jak i prywatnych. Wybór odpowiedniej kliniki zależy m.in. od rodzaju deformacji, preferowanej metody leczenia oraz dostępności konkretnego ośrodka.

W przypadku operacji realizowanych w ramach NFZ konieczne jest skierowanie od ortopedy i spełnienie kryteriów medycznych, a czas oczekiwania może sięgać kilku miesięcy.

Alternatywą są placówki prywatne, w których pacjent może liczyć na szybszy termin zabiegu, indywidualne podejście oraz możliwość wyboru konkretnego specjalisty.

Warto wiedzieć: Podczas wyboru ośrodka warto zwrócić uwagę na doświadczenie zespołu chirurgicznego, dostępność rehabilitacji pooperacyjnej oraz opinie innych pacjentów.

Jeśli rozważasz operację stopy płasko-koślawej, odpowiednią klinikę możesz znaleźć m.in. na portalu kliniki.pl. Nasz serwis umożliwia porównanie ofert, sprawdzenie dostępnych terminów i bezpośredni kontakt z wybraną placówką. Dzięki temu łatwiej zaplanować leczenie w miejscu dopasowanym do Twoich potrzeb.

Posłuchaj artykułu:

Źródła:

  • Okoński M., "Stopy płasko koślawe - kiedy wariant normy a kiedy należy je leczyć", researchgate.net, 2021
  • Powell H.D., "Pes planovalgus in children", Clin Orthop Relat Res.,177, 133-139, 1983
  • Rütt A., "Zur operativen Therapie des erworbenen kindlichen Pes plano-valgus and Pes planus [The operative therapy of the acquired pes plano-valgus and pes planus of the child]", Z Orthop Ihre Grenzgeb., 117(2), 185-190, 1979