Operacja wydłużenia kości kończyn dolnych

Na czym polega operacja wydłużania kończyn dolnych?

Operacja wydłużania kończyn dolnych polega na chirurgicznym przecięciu kości, a następnie jej stopniowym wydłużaniu przy pomocy specjalistycznych aparatów ortopedycznych. Procedura umożliwia uzyskanie nowych centymetrów długości kości poprzez stymulację naturalnych procesów regeneracyjnych. Zabieg może mieć na celu zarówno wyrównanie nierówności między kończynami (często jednej kończyny względem drugiej), jak i poprawę ogólnego wzrostu pacjenta – co dotyczy szczególnie osób z niskorosłością. W niektórych przypadkach wydłużanie kości łączy się z korekcją współistniejących deformacji, takich jak zagięcia osi kończyny czy skrócenia pourazowe.

Nierówność kończyn może być:

• rzeczywista (anatomiczna) – wynikająca z rzeczywistego skrócenia jednej z kończyn,
• czynnościowa (funkcjonalna) – wynikająca z nieprawidłowego ustawienia miednicy lub deformacji w obrębie stawów.

Zaburzenia osi kończyn i długości prowadzą do kompensacyjnych zmian w całym układzie ruchu. Skrócenie jednej kończyny skutkuje skośnym ustawieniem miednicy, co wymusza na organizmie adaptację posturalną: np. nadmierne zgięcie kończyny dłuższej lub zwiększenie zgięcia podeszwowego stopy kończyny krótszej.

W przypadkach nierówności przekraczającej 3 cm leczenie zachowawcze (np. wkładki ortopedyczne) może być niewystarczające. Wówczas rozważa się zabieg operacyjny – najczęściej polegający na wydłużeniu krótszej kończyny, co pozwala:

• zachować wzrost pacjenta,
• uniknąć ingerencji w kończynę zdrową,
• jednocześnie skorygować deformacje,
• lepiej dopasować długości kończyn,
• precyzyjnie wyrównać asymetrię.

Kto może zakwalifikować się do operacji wydłużenia nóg?

Do operacji wydłużania kończyn dolnych kwalifikują się pacjenci ze stwierdzoną różnicą długości kończyn wynoszącą co najmniej 2 cm. Decyzja o zakwalifikowaniu do zabiegu zawsze podejmowana jest indywidualnie, po dokładnej diagnostyce obrazowej i klinicznej.

Najczęstsze wskazania do zabiegu to:

• wady wrodzone (np. wrodzony niedorozwój kości udowej, brak kości strzałkowej),
• uszkodzenia chrząstek wzrostowych w dzieciństwie (np. w wyniku złamań lub zapaleń),
• pourazowe zrosty w skróconej i zniekształconej pozycji,
• idiopatyczne nierówności kończyn (bez uchwytnej przyczyny),
• karłowatość i niskorosłość o podłożu genetycznym.

Wydłużanie może być przeprowadzane u dzieci i dorosłych. W przypadku dzieci szczególne znaczenie ma wiek kostny i faza wzrostu, a także planowany docelowy wzrost pacjenta. Dorośli mogą również zostać zakwalifikowani do zabiegu, zwłaszcza jeśli różnica w długości kończyn powoduje dolegliwości bólowe, ograniczenia ruchomości lub postępujące zmiany przeciążeniowe.

O ile centymetrów można wydłużyć nogi?

Zakres możliwego wydłużenia zależy od zastosowanej technologii i indywidualnych warunków anatomicznych pacjenta. W przypadku technologii PRECICE lub FITBONE maksymalne wydłużenie jednej kości udowej wynosi zazwyczaj 7–8 cm. W sytuacji, gdy po zakończeniu tego etapu wykonuje się dodatkowo wydłużenie podudzia (o około 5 cm), możliwe jest łączne zwiększenie wzrostu nawet o 12–13 cm.

Należy jednak podkreślić, że nie u każdego pacjenta możliwe jest wykonanie łączonej procedury. Zakres wydłużenia zawsze jest ustalany indywidualnie podczas planowania przedoperacyjnego i może ulec zmianie w trakcie leczenia – w zależności od reakcji tkanek miękkich na proces dystrakcji.

Jakie są metody wydłużania kości nóg?

Leczenie operacyjne skróconych kończyn dolnych opiera się obecnie na technikach, które pozwalają na stopniowe, kontrolowane wydłużanie kości. Z dostępnych rozwiązań stosuje się głównie te, które wykorzystują przecięcie kości (osteotomię), a następnie jej rozciąganie za pomocą odpowiednich stabilizatorów. Proces wydłużania prowadzony jest stopniowo, dzięki czemu możliwe jest nie tylko wydłużenie kości, ale również dostosowanie się tkanek miękkich do nowej długości kończyny.

Choć istnieją także inne podejścia – takie jak próby stymulacji chrząstki wzrostowej – to w dzisiejszej praktyce klinicznej dominują metody oparte na mechanicznej dystrakcji po wykonaniu osteotomii. Kluczowe znaczenie ma tutaj wybór właściwego typu stabilizacji – zewnętrznej lub wewnętrznej – oraz możliwość korekcji ewentualnych współistniejących zniekształceń. Poniżej przedstawiono najczęściej stosowane techniki operacyjnego wydłużania kończyn.

Metoda z wykorzystaniem zewnętrznego aparatu (np. Ilizarowa)

Ten sposób znajduje zastosowanie przede wszystkim u dzieci przed okresem dojrzewania, szczególnie w sytuacjach, gdy skróceniu kończyny towarzyszy również zniekształcenie jej osi. Podczas zabiegu chirurg dokonuje przecięcia kości, a następnie zakładany jest specjalny aparat zewnętrzny – rodzaj pierścieniowej konstrukcji obejmującej kończynę.

Dzięki regulowanym elementom aparat ten umożliwia stopniowe zwiększanie odległości między odłamami kości, co prowadzi do powstawania nowej tkanki kostnej. W trakcie leczenia pacjent może przemieszczać się samodzielnie, a kończyna operowana może być obciążana, co sprzyja szybszemu odzyskiwaniu sprawności. Aparat zdejmowany jest dopiero wtedy, gdy nowo utworzona tkanka kostna osiągnie wystarczającą wytrzymałość.

Technika z użyciem gwoździa śródszpikowego i stabilizacji wewnętrznej

W przypadku starszych dzieci i pacjentów dorosłych, u których nie występują deformacje, możliwe jest przeprowadzenie wydłużania z wykorzystaniem gwoździa umieszczonego wewnątrz kości. W tej metodzie aparat zewnętrzny może być stosowany jedynie tymczasowo lub w ogóle pominięty, co znacząco wpływa na komfort leczenia.

To rozwiązanie skraca czas potrzebny na unieruchomienie kończyny i pozwala na szybszy powrót do samodzielnego funkcjonowania. Dodatkowo umożliwia wcześniejsze rozpoczęcie pełnej rehabilitacji, ponieważ stabilizacja wewnętrzna zapewnia wysoką wytrzymałość mechaniczną w miejscu przecięcia kości.

Rama korekcyjna sterowana komputerowo (rama Taylora)

To nowoczesne narzędzie wykorzystywane w leczeniu deformacji i skróceń, które łączy zasadę działania aparatu zewnętrznego z cyfrowym planowaniem leczenia. Dzięki zastosowaniu specjalistycznego oprogramowania możliwe jest dokładne wyliczenie dziennego harmonogramu korekcji – zarówno w zakresie wydłużania, jak i ustawienia osi kończyny.

Zaletą tej metody jest to, że korekcja odbywa się w sposób zaplanowany i przewidywalny, bez potrzeby częstych modyfikacji aparatu. Pacjent otrzymuje gotowy harmonogram ustawień i codziennie wprowadza odpowiednie zmiany w konstrukcji, samodzielnie lub z pomocą opiekuna.

Systemy magnetyczne (PRECICE, FITBONE)

Nowoczesne systemy wewnętrzne, takie jak PRECICE czy FITBONE, stanowią znaczący postęp technologiczny w chirurgii wydłużania kończyn. W ich przypadku cały mechanizm odpowiedzialny za rozciąganie kości znajduje się wewnątrz kanału szpikowego, a zmiany długości są inicjowane z zewnątrz – bez potrzeby stosowania widocznych elementów mechanicznych.

Zasada działania opiera się na teleskopowym pręcie umieszczonym w kości, który rozciąga się pod wpływem pola magnetycznego lub impulsu elektrycznego. Urządzenie sterujące przykładane jest do skóry w miejscu, gdzie wewnątrz znajduje się aktywny mechanizm. Dzięki temu wydłużanie przebiega nieinwazyjnie i bezkontaktowo, a ryzyko infekcji czy urazów mechanicznych znacząco się zmniejsza.

Jak przebiega proces wydłużania kończyn krok po kroku?

Zabieg wydłużania kończyny dolnej to proces kilkuetapowy, który obejmuje interwencję chirurgiczną, codzienne rozciąganie kości w kontrolowany sposób oraz długotrwałą rehabilitację. Każdy etap wymaga ścisłej współpracy pacjenta z zespołem medycznym, a powodzenie całej terapii zależy w dużej mierze od zaangażowania w proces leczenia. Poniżej przedstawiono przebieg leczenia krok po kroku.

1. Osteotomia i stabilizacja

W pierwszym etapie ortopeda przeprowadza tzw. osteotomię, czyli chirurgiczne przecięcie kości w określonym miejscu. Zabieg wykonywany jest z zachowaniem ciągłości tkanek miękkich, a szpik kostny pozostaje nienaruszony, co sprzyja regeneracji. W tym samym czasie na kończynie umieszczany jest aparat ortopedyczny – wewnętrzny lub zewnętrzny – który umożliwi późniejsze rozciąganie kości.

2. Faza latencji – przygotowanie do rozciągania

Po zabiegu następuje okres biologicznej „ciszy” – trwający zwykle od 5 do 7 dni – w którym nie prowadzi się jeszcze wydłużania. W tym czasie organizm inicjuje procesy naprawcze i zaczyna tworzyć tzw. regenerat – wstępną strukturę, która z czasem przeobrazi się w pełnowartościową tkankę kostną.

3. Dystrakcja – właściwe wydłużanie

Po okresie latencji rozpoczyna się właściwa faza wydłużania, nazywana dystrakcją. Każdego dnia aparat jest regulowany w taki sposób, by zwiększyć odległość między przeciętymi fragmentami kości – zwykle o około 1 mm na dobę. Nowa przestrzeń między odłamami wypełniana jest przez organizm świeżo tworzoną tkanką kostną. Jednocześnie rozciągają się również okoliczne struktury – mięśnie, naczynia, nerwy i skóra. To sprawia, że proces wymaga ostrożnego tempa oraz regularnych kontroli radiologicznych.

W tym okresie pacjent musi być objęty intensywną rehabilitacją – ćwiczenia wykonywane są codziennie, a ich celem jest utrzymanie zakresu ruchu, przeciwdziałanie przykurczom i przygotowanie kończyny do pełnego obciążania.

4. Konsolidacja – przebudowa i twardnienie kości

Po osiągnięciu zaplanowanej długości kończyny kończy się faza dystrakcji i rozpoczyna etap konsolidacji. W tej fazie nowo powstała kość dojrzewa i twardnieje, co pozwala na odzyskanie pełnej stabilności strukturalnej.

Aparat pozostaje na miejscu, choć wydłużanie jest już zakończone. Czas konsolidacji wynosi zazwyczaj od 2 do 3 miesięcy w przypadku stabilizatorów zewnętrznych. W przypadku gwoździ śródszpikowych regenerat może wymagać stabilizacji przez około 1–1,5 roku. W niektórych przypadkach po zdjęciu aparatu zewnętrznego konieczne jest założenie wewnętrznego stabilizatora dla zapewnienia trwałego efektu.

Wydłużanie kończyny wewnętrznie

Metoda wewnętrznego wydłużania kończyny z wykorzystaniem gwoździa rosnącego (PRECICE lub FITBONE) należy do najmniej inwazyjnych technik dostępnych obecnie w chirurgii ortopedycznej. Całość procesu opiera się na implantacji specjalnego teleskopowego pręta wewnątrz kanału szpikowego kości. Pręt ten wydłuża się stopniowo, na skutek działania pola magnetycznego lub impulsu sterowanego przez zewnętrzne urządzenie przykładane do skóry.

Zabieg wykonywany jest przez niewielkie nacięcia chirurgiczne, a jego przebieg zależy od rodzaju wydłużanej kości oraz indywidualnych cech anatomicznych pacjenta. Przykładowo, w przypadku kości udowej pręt można wprowadzić od strony biodra lub kolana, natomiast w przypadku piszczeli – od strony stawu kolanowego.

Po zabiegu pacjent zwykle przebywa w szpitalu przez 2–3 dni, po czym wraca do domu. W trakcie całego procesu konieczne są regularne wizyty kontrolne:

• w fazie wydłużania – co 2 tygodnie,
• w fazie konsolidacji – zwykle raz w miesiącu.

Rehabilitacja jest nieodzowną częścią terapii i obejmuje nie tylko rozciąganie tkanek, ale też pracę nad chodem, stabilnością i wzorcem ruchowym. Gwóźdź pozostaje w kości przez cały okres leczenia i usuwany jest najczęściej po około 18 miesiącach.

Zastosowanie stabilizatorów zewnętrznych

W przypadkach, gdy anatomiczne warunki nie pozwalają na zastosowanie wewnętrznego pręta – np. ze względu na zbyt wąski kanał szpikowy – stosuje się zewnętrzne stabilizatory. Urządzenia te montowane są na kończynie z pomocą metalowych grotów lub śrub, które przechodzą przez skórę i stabilizują kość od zewnątrz.

Stabilizatory zewnętrzne mogą mieć różną konstrukcję:

• jednostronne (monolateralne), czyli montowane tylko po jednej stronie kończyny,
• pierścieniowe – okalające kończynę dookoła.

Wydłużanie przeprowadza się ręcznie – przez regulację aparatu zgodnie z instrukcją lekarza. Proces wymaga dużej dokładności i zaangażowania ze strony pacjenta lub jego opiekuna.

Jak wygląda rekonwalescencja po operacji wydłużenia kończyn dolnych?

Powrót do sprawności po operacji wymaga pełnej współpracy pacjenta z zespołem medycznym. Niezbędne jest codzienne obciążanie kończyny oraz intensywna rehabilitacja, która zaczyna się już od pierwszego dnia po zabiegu i trwa przez cały okres leczenia. Wydłużenie kończyny o każdy 1 cm to średnio około 35 dni terapii. W zależności od metody część leczenia może odbywać się ambulatoryjnie – szczególnie w prostszych przypadkach.

Jakie są możliwe powikłania i skutki uboczne po wydłużeniu nóg?

Do możliwych powikłań należą m.in.: zakażenia skóry wokół śrub, infekcje kości, deformacje osiowe, uszkodzenia nerwów i naczyń, przykurcze, stawy rzekome oraz złamania. Często występują też dolegliwości bólowe i ograniczenia ruchomości. Poważniejsze powikłania są stosunkowo rzadkie, ale wymagają szybkiej interwencji. Ich ryzyko zmniejsza się dzięki regularnym kontrolom i dobrze prowadzonej rehabilitacji.

Ile kosztuje operacja wydłużania nóg w Polsce i za granicą?

Całkowity koszt operacji zależy od zastosowanej metody, zakresu wydłużenia i placówki. W cenę wliczane są m.in. konsultacje, implanty, hospitalizacja oraz rehabilitacja. Aby poznać dokładną wycenę, należy skontaktować się bezpośrednio z wybraną kliniką.