Czy zeza u dorosłych można skutecznie wyleczyć operacyjnie?
Tak, w wielu przypadkach zez u dorosłych można skutecznie skorygować operacyjnie. Zabieg polega na chirurgicznej modyfikacji mięśni odpowiedzialnych za ruchy gałek ocznych – ich skróceniu lub osłabieniu, w zależności od rodzaju nieprawidłowości. Celem operacji jest przywrócenie równowagi sił działających na oko i uzyskanie równoległego ustawienia oczu.
W trakcie zabiegu pacjent poddawany jest znieczuleniu ogólnemu, dzięki czemu procedura jest całkowicie bezbolesna. W niektórych sytuacjach, zwłaszcza gdy wymagana jest precyzyjna korekta ustawienia oka, stosuje się tzw. szwy regulowane. Umożliwiają one korekcję efektu zabiegu już po jego zakończeniu – gdy pacjent się wybudza i lekarz może ocenić ustawienie gałki ocznej.
Alternatywą dla osób, które nie kwalifikują się do leczenia chirurgicznego, są iniekcje toksyny botulinowej. Podanie botoksu bezpośrednio do mięśnia gałkoruchowego powoduje jego tymczasowe osłabienie i korekcję ustawienia oka. Jednak efekt jest przemijający – utrzymuje się zwykle od kilku tygodni do kilku miesięcy.
Czy zez może powrócić po operacji?

Tak, niestety zez może powrócić po operacji – zarówno w krótkim czasie po zabiegu, jak i po kilku latach. Nawet jeśli operacja zostanie przeprowadzona prawidłowo, u części pacjentów dochodzi z czasem do ponownego przemieszczenia osi widzenia. Przyczyny nawrotu mogą być różnorodne – od bliznowacenia tkanek po nieprawidłową pracę mięśni wynikającą z procesów neurologicznych.
Nawrót zeza częściej występuje u pacjentów z niedowidzeniem w jednym oku lub w przypadkach zezów pionowych oraz skośnych. Te typy zaburzeń są trudniejsze do całkowitej stabilizacji, a ich leczenie wymaga często indywidualnego podejścia.
W zależności od rodzaju operacji, zastosowanej techniki i reakcji organizmu oko może powrócić do pierwotnego ustawienia lub przemieścić się w zupełnie innym kierunku. Co istotne, wielkość kąta zeza po nawrocie nie musi być taka sama jak przed zabiegiem – często jest mniejsza, ale zauważalna.
Dużą zaletą nowoczesnych technik operacyjnych są szwy regulowane, które dają możliwość korekty ustawienia oka tuż po zabiegu – jeszcze przed zakończeniem fazy rekonwalescencji. Mimo to nie zawsze udaje się całkowicie wyeliminować ryzyka nawrotu.
Jak wygląda operacja zeza u dorosłych krok po kroku?
Operacja zeza u dorosłych polega na chirurgicznej ingerencji w mięśnie zewnątrzgałkowe, bez naruszania samej gałki ocznej. W zależności od rodzaju zeza – zbieżnego, rozbieżnego, czy porażennego – lekarz decyduje o wzmocnieniu (skróceniu) lub osłabieniu (przesunięciu) odpowiednich mięśni. Zabieg trwa zwykle od 45 do 60 minut i odbywa się w znieczuleniu ogólnym. W przypadkach wymagających dużej precyzji stosuje się wspomniane wcześniej szwy regulowane. Dają one możliwość drobnej korekty już po operacji, przy użyciu kropli znieczulających – co zwiększa szanse na uzyskanie optymalnego efektu.
U pacjentów z zezem pourazowym lub spowodowanym chorobą neurologiczną konieczna może być tzw. transpozycja mięśni – zmiana miejsca ich przyczepu. Niekiedy operowane są dwa, a nawet trzy mięśnie jednocześnie. Jeśli zez dotyczy obu oczu, zabiegi przeprowadza się osobno w odstępie kilku tygodni.
Gojenie oka po zabiegu zeza – jak długo trwa rekonwalescencja?

Powrót do pełnej sprawności po operacji zeza u dorosłych przebiega zwykle bez większych komplikacji. Choć pełne gojenie oka może trwać nawet do 6 tygodni, większość pacjentów wraca do pracy i codziennych obowiązków w ciągu 1–2 tygodni od zabiegu.
Przez pierwsze dni mogą występować objawy typowe dla procesu gojenia, takie jak:
- ból i uczucie „ciała obcego” w oku,
- lekkie pieczenie lub swędzenie,
- łzawienie,
- niewielki obrzęk i zaczerwienienie spojówki.
Zalecane jest unikanie intensywnego wysiłku fizycznego oraz przebywania w zapylonych lub zadymionych pomieszczeniach. Również korzystanie z komputera czy oglądanie telewizji warto ograniczyć w pierwszych dniach rekonwalescencji.
Jakie są efekty operacji zeza?
Efektem operacji zeza u dorosłych jest przede wszystkim wyrównanie ustawienia oczu – co z jednej strony poprawia wygląd zewnętrzny, a z drugiej może przywrócić prawidłowe funkcjonowanie układu wzrokowego. Dla wielu pacjentów oznacza to eliminację podwójnego widzenia, poprawę zdolności do oceny odległości i lepszą jakość życia.
Jednak efekty operacji nie zawsze są trwałe. U niektórych pacjentów zez może nawrócić, co wiąże się z koniecznością przeprowadzenia kolejnej interwencji. Dodatkowo, w przypadku osób dorosłych trudniej jest odzyskać pełne widzenie obuoczne – mózg może nie być w stanie zintegrować nowych sygnałów z obu oczu po wielu latach funkcjonowania z zaburzeniem.
Jakie są możliwe powikłania po operacji zeza?

Choć operacja zeza u dorosłych jest stosunkowo bezpieczna i nieinwazyjna, może wiązać się z pewnymi skutkami ubocznymi. Bezpośrednio po zabiegu pacjenci często odczuwają lekki ból oka, uczucie ciała obcego, pieczenie oraz dyskomfort związany z obecnością szwów.
Do najczęstszych powikłań należą:
- niewielkie krwiaki i obrzęki w okolicach oka,
- zaczerwienienie spojówki,
- przejściowe podwójne widzenie,
- nawrót zeza po kilku miesiącach lub latach.
Rzadziej występuje tzw. nadkorekcja, czyli przemieszczenie oka w przeciwnym kierunku niż przed operacją. Może to skutkować np. pojawieniem się zeza rozbieżnego u pacjenta wcześniej zmagającego się z zezem zbieżnym.
Ile kosztuje operacja zeza u dorosłych i czy jest refundowana przez NFZ?
Na podstawie zgromadzonych przez nas danych cena operacji zeza u dorosłych w prywatnych klinikach okulistycznych waha się zazwyczaj między 3 200 a 6 200 zł, przy średniej na poziomie około 4 900 zł. Koszty mogą różnić się w zależności od renomy placówki, doświadczenia chirurga oraz zastosowanej metody operacyjnej (np. użycia szwów regulowanych).
W przypadku refundacji przez NFZ należy liczyć się z koniecznością oczekiwania w kolejce, jednak dla wielu pacjentów jest to realna i korzystna opcja leczenia.
Czy operacja zeza u dorosłych to dobre rozwiązanie?
Leczenie operacyjne zeza u dorosłych to bezpieczna metoda przywracania prawidłowego ustawienia oczu, poprawy jakości widzenia i estetyki wyglądu. Choć wiąże się z pewnym ryzykiem nawrotu i okresową rekonwalescencją, w większości przypadków przynosi pacjentom wymierne korzyści – nie tylko zdrowotne, ale również psychiczne i społeczne. Kluczem do sukcesu jest odpowiednia kwalifikacja do zabiegu, doświadczenie operatora oraz przestrzeganie zaleceń pooperacyjnych.
Źródła:
- Lidia Puchalska-Niedbał, "Leczenie zeza u dorosłych" (podyplomie.pl), 2025
- Arkadiusz Pogrzebielski, "Zez po operacji zeza – czy to możliwe?" (www.mp.pl), 2025
3.8/5 (opinie 13)