Co to jest metoda Proetza i na czym polega płukanie zatok?

Metoda Proetza to nieinwazyjna forma terapii zatok, której celem jest mechaniczne oczyszczenie jam nosowych i zatok przynosowych z zalegającej wydzieliny. Zabieg stosuje się głównie u pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok, u których standardowe leczenie farmakologiczne nie przynosi wystarczającej poprawy.

Zabieg rozpoczyna się od wprowadzenia do nosa specjalnych wacików nasączonych preparatem, który ułatwia udrożnienie zatok i „otwiera” ich ujścia. Następnie pacjent kładzie się na plecach z głową lekko odchyloną do tyłu, a laryngolog, znajdujący się za głową pacjenta, delikatnie wlewa do jednego nozdrza płyn terapeutyczny – najczęściej zawierający środki antyseptyczne, leki przeciwzapalne lub preparaty zmniejszające obrzęk śluzówki.

Płyn przepływa przez zatoki, a następnie zostaje odessany przez drugi przewód nosowy za pomocą specjalnego ssaka zakończonego gładką oliwką.

Warto wiedzieć: Aby zapobiec przedostawaniu się płynu do gardła, pacjent przez cały czas wypowiada dźwięki typu „kuku” lub „coca-cola”. To powoduje uniesienie podniebienia miękkiego i zabezpiecza drogi oddechowe dolne przed zalaniem.

Płukanie nie polega jedynie na przepływie płynu między nozdrzami – celem zabiegu jest dotarcie substancji leczniczej bezpośrednio do zatok przynosowych i wypłukanie z nich zalegającej ropnej lub śluzowej wydzieliny.

Pamiętaj: Leki stosowane podczas płukania są indywidualnie dobierane przez lekarza w zależności od objawów i stanu zdrowia pacjenta.

Czy płukanie zatok metodą Proetza jest skuteczne?

Irygacja nosa. Młoda dziewczyna używa irygatora do leczenia kataru i nawracającego zapalenia zatok. Płukanie nosa.

Płukanie zatok metodą Proetza uznaje się za jedną z najskuteczniejszych form terapii miejscowej w leczeniu zapaleń zatok przynosowych. Dzięki bezpośredniemu działaniu leczniczego płynu na zmienioną chorobowo śluzówkę możliwe jest szybkie usunięcie zalegającej wydzieliny oraz ograniczenie stanu zapalnego.

W porównaniu z domowymi metodami irygacji metoda Proetza zapewnia znacznie głębsze oczyszczenie zatok oraz lepszą penetrację leków. W przeciwieństwie do doustnych antybiotyków lub leków donosowych, które działają ogólnoustrojowo lub powierzchownie, tutaj substancje czynne docierają bezpośrednio do miejsca objętego stanem zapalnym.

Zalety metody Proetza:

  • skuteczne usunięcie ropnej i śluzowej wydzieliny z trudno dostępnych miejsc;
  • bezbolesność i brak inwazyjności – zabieg nie wymaga użycia ostrych narzędzi ani znieczulenia;
  • znaczne zmniejszenie ryzyka powikłań oraz szybszy powrót do zdrowia;
  • poprawa drożności nosa i ułatwienie oddychania już po pierwszym zabiegu.
Uwaga: Efektywność metody Proetza sprawia, że zabieg bywa alternatywą dla bardziej radykalnych procedur, takich jak punkcja zatok.

Jakie są wskazania i przeciwwskazania do płukania zatok?

Płukanie zatok metodą Proetza jest szczególnie polecane osobom z przewlekłymi stanami zapalnymi górnych dróg oddechowych, które nie ustępują mimo leczenia farmakologicznego. Zabieg pomaga w usunięciu gęstej, zalegającej wydzieliny, co przyczynia się do poprawy samopoczucia i przywrócenia komfortu oddychania.

Najczęstsze wskazania:

  • przewlekłe zapalenie zatok (trwające powyżej 3 miesięcy),
  • często nawracające infekcje zatok,
  • alergiczny nieżyt nosa,
  • krzywa przegroda nosowa utrudniająca odpływ wydzieliny,
  • praca w zapylonym środowisku (np. hale przemysłowe, kopalnie),
  • astma oskrzelowa lub inne choroby układu oddechowego,
  • zakażenia zatok spowodowane przez zmiany zębowe.
Pamiętaj: Mimo wielu korzyści metoda Proetza nie zawsze może być zastosowana.

Przeciwwskazania do zabiegu:

  • silnie skrzywiona przegroda nosa uniemożliwiająca wprowadzenie ssaka,
  • krwawienia z nosa,
  • infekcje wirusowe z wysoką gorączką,
  • choroby neurologiczne utrudniające współpracę z pacjentem,
  • alergia na składniki płukanki.

Jak przygotować się do płukania zatok metodą Proetza?

Do zabiegu płukania zatok metodą Proetza nie jest wymagane specjalne przygotowanie ze strony pacjenta. Niezbędne jest jednak odbycie wcześniejszej konsultacji laryngologicznej.

To lekarz decyduje, czy dana osoba kwalifikuje się do zabiegu – ocenia stan jamy nosowej i zatok, a także sprawdza, czy nie występują przeciwwskazania. W niektórych przypadkach może zlecić dodatkowe badania obrazowe, takie jak tomografia zatok, by precyzyjnie określić zakres zmian zapalnych.

Warto wiedzieć: Zabieg trwa zaledwie kilka minut i nie wymaga znieczulenia, dlatego można go przeprowadzić nawet w trakcie krótkiej wizyty ambulatoryjnej.

Jak często można przeprowadzać płukanie zatok metodą Proetza?

Pielęgniarka przepłukuje nos pacjentowi roztworem soli fizjologicznej

Płukanie zatok metodą Proetza może być wykonywane wielokrotnie, ponieważ jest to zabieg bezpieczny, nieinwazyjny i nie powoduje uszkodzeń śluzówki nosa ani zatok. Częstotliwość zabiegów zależy przede wszystkim od indywidualnej sytuacji klinicznej pacjenta oraz decyzji lekarza prowadzącego.

W przypadku ostrych stanów zapalnych zatok Proetza może być stosowana nawet kilka razy w tygodniu, zwłaszcza jeśli zalegająca wydzielina powoduje silny dyskomfort i utrudnia oddychanie. Przy leczeniu przewlekłego zapalenia zatok (trwającego ponad 12 tygodni) zabiegi zwykle rozplanowuje się w formie serii – np. kilka powtórzeń w odstępach kilkudniowych.

Pamiętaj: Częstotliwość zabiegu zawsze powinna być dostosowana indywidualnie przez lekarza laryngologa, który oceni stopień nasilenia objawów, drożność nosa oraz reakcję organizmu na wcześniejsze zabiegi.

Ponieważ metoda Proetza nie narusza błony śluzowej i nie powoduje podrażnień, można ją stosować w dłuższej perspektywie czasowej, także profilaktycznie – np. u osób narażonych na częsty kontakt z alergenami, pyłem, smogiem lub innymi czynnikami drażniącymi.

Uwaga: Nawracające infekcje zatok mogą wymagać regularnych serii zabiegów, zwłaszcza u osób z anatomicznymi nieprawidłowościami (np. krzywa przegroda nosowa) lub przewlekłymi chorobami układu oddechowego.

Płukanie zatok metodą Proetza a domowe irygacje – czym się różnią?

Płukanie zatok metodą Proetza różni się od domowych irygacji przede wszystkim głębokością działania, precyzją terapeutyczną i skutecznością oczyszczania zatok przynosowych. Choć irygacje wykonywane w warunkach domowych mogą przynieść chwilową ulgę, ich działanie jest znacznie bardziej powierzchowne i ograniczone do jamy nosowej.

Metoda Proetza pozwala na dotarcie płynu leczniczego bezpośrednio do zatok przynosowych, a nie jedynie do przewodów nosowych, jak ma to miejsce w przypadku domowego płukania. Umożliwia to skuteczne usunięcie zalegającej wydzieliny śluzowo-ropnej nawet z trudno dostępnych miejsc, których nie da się oczyścić standardową irygacją.

Co istotne, zabieg wykonywany jest pod kontrolą lekarza i z użyciem specjalistycznego sprzętu, co minimalizuje ryzyko powikłań i zwiększa skuteczność leczenia.

Pamiętaj: Domowe płukanie nosa (np. za pomocą butelek irygacyjnych, neti pot czy soli fizjologicznej) działa głównie profilaktycznie lub wspomagająco. W przypadku przewlekłych lub nawracających infekcji zatok jego skuteczność może być niewystarczająca.

Podczas zabiegu Proetza lekarz stosuje specjalnie dobrany koktajl lekowy (z antyseptykami, lekami przeciwzapalnymi lub antybiotykami miejscowymi), co pozwala nie tylko mechanicznie oczyścić zatoki, ale także bezpośrednio leczyć stan zapalny. W warunkach domowych nie mamy możliwości zastosowania takiego leczenia miejscowego.

Ile kosztuje płukanie zatok metodą Proetza?

Cena zabiegu płukania zatok metodą Proetza może się różnić w zależności od miasta, renomy placówki i kwalifikacji lekarza wykonującego procedurę. Średni koszt to około 198 zł, przy czym najniższe ceny zaczynają się od 150 zł, a najwyższe mogą sięgać nawet 700 zł. Cennik bywa również zależny od tego, czy zabieg obejmuje dodatkowe konsultacje lub zastosowanie specjalistycznych leków.

Źródła:

  • Stańska K., Tuszyńska A., Waniewska-Łęczycka M., Krzeski A., "Skuteczność płukania jam nosa w terapii zapaleń zatok przynosowych", Magazyn Otolaryngologiczny, 2016
  • Wardas P., Markowski J., Piotrowska-Seweryn A., "Przegląd aktualnych wytycznych w zakresie diagnostyki i leczenia zapaleń zatok przynosowych z praktycznym komentarzem", Forum Medycyny Rodzinnej, vol. 8, no. 4, 159-168, 014