Co to jest proteza szkieletowa acetalowa i jak działa?
Proteza szkieletowa acetalowa to półelastyczne uzupełnienie protetyczne wykonane z odpornego na zginanie materiału termoplastycznego – acetalu. W odróżnieniu od klasycznych szkieletowych protez metalowych acetalowa wersja nie zawiera sztywnych elementów metalowych, które mogłyby podrażniać tkanki jamy ustnej.
W konstrukcji tej protezy również występują klamry mocujące, jednak wykonane są one z acetalu – w kolorze zębów lub dziąseł – co znacząco poprawia estetykę uzupełnienia. Półelastyczność materiału pozwala protezie dopasować się w pewnym stopniu do kształtu jamy ustnej użytkownika, a jednocześnie zachowuje ona stabilność dzięki klamrom umocowanym na własnych zębach pacjenta.
Proteza elastyczna acetalowa czy proteza akrylowa – co wybrać?

Wybór pomiędzy protezą acetalową a akrylową powinien być oparty na indywidualnych potrzebach pacjenta, jednak w wielu przypadkach acetalowa wersja okazuje się bardziej komfortowa. Protezy akrylowe, choć dostępne w ramach NFZ i stosunkowo tanie, mają wiele ograniczeń: są sztywne, kruche, podatne na przebarwienia i uszkodzenia, a ich grube płyty mogą powodować odruchy wymiotne i utrudniać odczuwanie smaków. Co więcej, akryl często wywołuje reakcje alergiczne.
Z kolei protezy acetalowe nie tylko eliminują te problemy, ale również oferują szereg udogodnień:
- nie powodują ucisku dziąseł ani otarć,
- lepiej dopasowują się do błony śluzowej,
- mają bardziej estetyczne wykończenie – klamry w kolorze zębów lub dziąseł,
- nie powodują reakcji alergicznych.
Proteza acetalowa czy proteza akronowa?
Zarówno proteza acetalowa, jak i akronowa to nowoczesne uzupełnienia protetyczne wykonane z termoplastycznych materiałów. Różnice pomiędzy nimi wynikają przede wszystkim z właściwości zastosowanego tworzywa. Acetal to materiał półelastyczny, stosowany głównie w protezach wyposażonych w klamry. Zapewnia stabilność, a dzięki ograniczonej płycie nie zaburza odczuwania smaków.
Proteza akronowa wykonana jest z bardziej miękkiego i elastycznego akronu, co czyni ją jeszcze bardziej dopasowaną do śluzówki, jednak nie jest polecana przy całkowitym bezzębiu – wymaga obecności co najmniej trzech zębów w szczęce lub żuchwie.
Porównanie protezy acetalowej z protezą nylonową

Protezy nylonowe i acetalowe łączy nowoczesne podejście do uzupełniania braków zębowych – lekkie, elastyczne, hipoalergiczne i komfortowe w noszeniu. Różnice tkwią jednak we właściwościach samych materiałów. Nylon to materiał wyjątkowo elastyczny, dzięki czemu protezy z niego wykonane są bardzo giętkie i dobrze dopasowują się do podniebienia. Acetal z kolei oferuje większą stabilność i możliwość zastosowania bardziej precyzyjnych klamer w kolorze zębów. Obie protezy nie powodują reakcji alergicznych i są odporne na złamania, jednak nylonówki wymagają przynajmniej jednego zdrowego zęba do umocowania.
Dla kogo jest przeznaczona proteza acetalowa?
Proteza acetalowa jest wskazana dla pacjentów:
- uczulonych na metale (np. nikiel, chrom),
- z dużymi nachyleniami zębów lub głębokimi podcieniami,
- oczekujących estetycznego uzupełnienia bez widocznych metalowych klamer,
- posiadających niewielkie braki zębowe.
Jakie są zalety i wady protezy szkieletowej acetalowej?
Zalety protezy acetalowej:
- lekka i cienka konstrukcja – nie obciąża jamy ustnej,
- brak konieczności zakrywania całego podniebienia,
- sprzyja zachowaniu naturalnego smaku potraw,
- biokompatybilność – brak reakcji alergicznych,
- elastyczne klamry w kolorze dziąsła lub zębów,
- ochrona szkliwa zębów – brak metalowych zaczepów,
- szybka adaptacja do codziennego noszenia,
- odporność na ścieranie, uszkodzenia i wysoką temperaturę,
- produkowany w Polsce, posiada certyfikaty CE, ISO, URPMIB, NIL.
Wady:
- większa podatność na przebarwienia i osadzanie płytki nazębnej,
- wyższe ryzyko obniżenia dziąseł w porównaniu do protez metalowych,
- stosunkowo wysoka cena, przewyższająca koszt tradycyjnych protez.
Jak wygląda proces wykonania i dopasowania protezy acetalowej?

Proces wykonania protezy acetalowej zazwyczaj obejmuje cztery wizyty:
- Pierwsza wizyta – pobranie wycisków górnej i dolnej szczęki oraz wykonanie modeli gipsowych.
- Druga wizyta – określenie wysokości zwarcia za pomocą wzorników.
- Trzecia wizyta – przymiarka protezy woskowej, ocena uzupełnienia i dobór koloru.
- Czwarta wizyta – oddanie gotowej protezy i wprowadzenie ewentualnych korekt.
Czy proteza acetalowa może powodować uczulenie?
Protezy acetalowe są wykonane z materiału biokompatybilnego, który nie wywołuje reakcji alergicznych. Jest to szczególnie istotne dla osób uczulonych na metale takie jak nikiel czy chrom.
Ile kosztuje proteza szkieletowa acetalowa?
Cena protezy acetalowej zależy od liczby brakujących zębów, zakresu prac oraz gabinetu stomatologicznego. Średni koszt to 2 600 zł, choć ceny mogą wahać się od 1 000 zł do nawet 4 000 zł.
Jak dbać o protezę acetalową, żeby służyła jak najdłużej?
Proteza acetalowa, jak każde uzupełnienie protetyczne, wymaga systematycznego czyszczenia i odpowiedniego użytkowania. Tylko wtedy może przez długi czas zachować swój estetyczny wygląd i właściwości użytkowe. Choć materiał, z którego jest wykonana, cechuje się trwałością i elastycznością, należy przestrzegać kilku podstawowych zasad, aby uniknąć odkształceń i przebarwień.

Codzienna pielęgnacja powinna obejmować:
- opłukiwanie protezy pod bieżącą wodą – najlepiej po każdym posiłku, by usunąć resztki jedzenia,
- dokładne oczyszczenie szczoteczką – najlepiej z miękkim włosiem, by nie uszkodzić powierzchni protezy,
- stosowanie specjalnych preparatów czyszczących, takich jak żele lub tabletki o działaniu antybakteryjnym – pomagają one usuwać osad, przebarwienia i chronią przed powstawaniem nieprzyjemnego zapachu.
Ze względu na strukturę acetalu proteza acetalowa jest nieco bardziej podatna na osadzanie się płytki nazębnej niż klasyczna proteza akrylowa. Dlatego regularność w czyszczeniu jest w jej przypadku szczególnie istotna.
Odpowiednia pielęgnacja to nie tylko kwestia estetyki. Pozwala ona również ograniczyć ryzyko powstawania stanów zapalnych, które mogą pojawić się w wyniku kontaktu śluzówki z nieoczyszczoną powierzchnią protezy.
Jeżeli mimo codziennego czyszczenia proteza zaczyna się przebarwiać, pojawia się osad lub nieprzyjemny zapach – to sygnał, by użyć specjalnych preparatów czyszczących i skonsultować się ze stomatologiem. Może być również konieczne profesjonalne oczyszczenie w gabinecie.
Gdzie najlepiej wykonać protezę acetalową – na co zwrócić uwagę przy wyborze gabinetu?
Warto wcześniej upewnić się, czy dany ośrodek posiada w ofercie protezy acetalowe i czy specjalizuje się w ich wykonywaniu. Dobrze wykonana proteza musi być odpowiednio dopasowana do warunków panujących w jamie ustnej pacjenta, a sam proces jej tworzenia wymaga współpracy z doświadczonym technikiem dentystycznym.
Gabinet protetyczny, w którym zdecydujesz się wykonać protezę, powinien zapewnić kompleksową opiekę – od diagnostyki, przez pobranie wycisków, aż po dopasowanie i korekty gotowego uzupełnienia.
Wybierając gabinet, zwróć uwagę nie tylko na cenę, ale przede wszystkim na doświadczenie zespołu oraz jakość materiałów wykorzystywanych w procesie protetycznym. Dobrze wykonana proteza szkieletowa acetalowa nie powinna wymagać częstych korekt i powinna służyć pacjentowi przez długi czas bez pogorszenia komfortu jej użytkowania.
Posłuchaj artykułu:
- Artykuł "Proteza szkieletowa acetalowa" jest dostępny w formie audio z lektorem - posłuchaj teraz (12:09 minuty)
Źródła:
- Biesaga R., "Protetyka stomatologiczna w teorii i praktyce. Protezy całkowite oraz protezy overdenture", Wydawnictwo Bestom DENTONET.pl, Łódź, 2005
- hercka.pl, "Proteza acetalowa – jak wygląda, ile kosztuje, czy warto?", 2021
- McCracken A. B., Carr D., Brown T., "Ruchome protezy częściowe, red. wyd. pol. Zdzisław Bereznowski", Wydawnictwo Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2012
- Spiechowicz E., "Protetyka stomatologiczna", Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2013

5.0/5 (opinie 1)