Więzadło krzyżowe tylne (PCL - Posterior Cruciate Ligament) jest istotnym stabilizatorem kolana. Biegnie od pola międzykłykciowego tylnego piszczeli do bocznej powierzchni kłykcia przyśrodkowego kości udowej krzyżując się z drugim, pełniącym również ważna funkcję -więzadłem krzyżowym przednim. Jego długość to ok. 38 mm, a szerokość 13 mm.
Rola więzadła krzyżowego tylnego w organizmie człowieka
Więzadło krzyżowe tylne odgrywa ważną rolę w prawidłowej pracy stawu kolanowego:
- w 90% kontroluje tylne wysunięcie piszczeli względem kości udowej;
- ogranicza ruchy rotacyjne podudzia,
- stabilizuje ruchy zgięcia i wyprostu,
- wpływa na prawidłowe funkcjonowanie łąkotek i chrząstek
Przyczyny uszkodzeń więzadła krzyżowego tylnego
Przypadków uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego jest mniej niż krzyżowego przedniego. Jednak, jak twierdzi rehabilitantka z Carolina Medical Center, Marta Mliewska , dysfunkcji dotyczącej tego więzadła jest znacznie więcej niż się przypuszcza. Urazy PCL bardzo często towarzyszą urazom kończyn dolnych i dlatego zdarza się, że pozostają niezauważalne. Częstość uszkodzeń tego wiązadła szacuje się na 10-20% urazów stawu kolanowego. Najbardziej prawdopodobnymi mechanizmami urazu są:
- bezpośredni, przednio-tylny uraz guzowatości piszczeli przy zgiętym kolanie (uraz pojawiający się typowo w wypadkach drogowych),
- upadek przy zgiętym kolanie i stopie wyprostowanej,
- nadmierne zgięcie stawu kolanowego powodujące rozciągnięcie więzadła i jego rozerwanie,
- nagły i gwałtowny wyprost stawu kolanowego.
Objawy zerwanego więzadła krzyżowego tylnego
Objawami, które mogą towarzyszyć uszkodzeniu więzadła krzyżowego tylnego są: ból głęboko w kolanie lub z tyłu kolana, obrzęk, słyszalny odgłos pękania, uczucie niestabilności w kolanie lub trudność w poruszaniu się. Uraz PCL skutkuje niestabilnością tylną stawu (nadmierne przemieszczanie się ku tyłowi kości piszczelowej względem udowej). Brak epizodu "uciekania kolana" jaki ma miejsce w przypadku niewydolności więzadła krzyżowego przedniego przyczynia się do późnego zdiagnozowania urazu. Po kilku latach niezauważonego uszkodzenia może dojść do choroby zwyrodnieniowej stawu rzepkowo - udowego i do przewlekłego bólu przyśrodkowej oraz przedniej części kolana.
Leczenie zachowawcze alternatywą dla zabiegu chirurgicznego
Leczenie zachowawcze obejmuje tylko izolowane uszkodzenia więzadła. Polega ono na umieszczeniu kolana w ortezie na okres 6 tygodni. Niestety, zostało przeprowadzonych zbyt mało badań, które pozwoliłyby porównać taką terapię z zabiegiem operacyjnym. Jeśli, jednak leczenie zachowawcze nie przynosi oczekiwanych efektów przeprowadza się artroskopię operacyjną więzadła krzyżowego tylnego oraz rekonstrukcję tego więzadła.
Artroskopowe leczenie więzadła krzyżowego tylnego
Artroskopowa operacja PCL rozpoczyna się artroskopią stawu kolanowego, podczas której przy użyciu endoskopu wprowadzonego przez małe nacięcie, możliwa jest ocena stanu więzadła oraz innych struktur wewnątrzstawowych. Jeśli potwierdzi się wcześniejsza diagnoza urazu, po przez drugie nacięcie wprowadza się narzędzia chirurgiczne. Po przeprowadzeniu procedur leczniczych sąsiednich, zniszczonych elementów stawowych oraz usunięciu fragmentu uszkodzonego więzadła dokonuje się jego rekonstrukcji.
Korzyści zabiegu artroskopowego na staw kolanowy
W Polsce zabiegi artroskopowe pojawiły się w latach siedemdziesiątych, wtedy w Klinice Ortopedycznej w Warszawie rozpoczęto wykonywanie tego zabiegu na stawie kolanowym. Późniejszy rozwój tej metody, był wynikiem coraz większego zainteresowania aktywnością sportową, a co za tym idzie, dużą liczbą urazów. Najnowsze techniki artroskopii operacyjnej stały się wspaniałą alternatywą dla dotychczasowych metod operacyjnych polegających na całkowitym otwarciu stawu kolanowego. Korzyści stosowania artroskopowej operacji w uszkodzeniach PCL to przede wszystkim, niewielkie cięcia skórne, krótki pobyt w szpitalu, krótszy okres rehabilitacji i szybsza możliwość powrócenia do aktywności. Jest to zabieg raczej bezpieczny, jednak czasami zdarzają się powikłania. Mogą to być: wewnątrzstawowe krwiaki, uszkodzenia nerwów i chrząstki stawowej, infekcje lub zakrzepica żylna.
Cena artroskopii PCL
Artroskopowa operacja kolana jest zabiegiem refundowanym przez Narodowy Fundusz Zdrowia, aczkolwiek jeśli, w ocenie lekarzy, nie jest to zabieg pilny trzeba na niego czekać kilka miesięcy. Terapia ta wykonywana jest również w prawie każdej prywatnej klinice ortopedycznej.
Przykładowe ceny zabiegu artroskopowej rekonstrukcji PCL w Polsce:
- Szpital Specjalistyczny im. Świętej Rodziny (Rudna Mała) 6500 zł + 600 zł za każdy implant,
- Artro Medical (Bełchatów) 8500- 9500 zł
- Centrum Kompleksowej Rehabilitacji (Konstancin- Jeziorna) 4500 zł - bez kosztów implantu.
Źródła:
- Marta Milewska, Jacek Mañka, "Propozycja programu usprawniania po rekonstrukcji PCL" (zatoka.icm.edu.pl), Carolina Medical Center
- Beom Koo Lee, Shin Woo Nam, "Rupture of Posterior Cruciate Ligament: Diagnosis and Treatment Principles" (www.ncbi.nlm.nih.gov), National Library of Medicine, 2011
- Grzegorz Adamczyk, "Posterior cruciate ligament injuries and its treatment" (zatoka.icm.edu.pl), Carolina Medical Center
- Santiago Pache, Zachary S. Aman, Mitchell Kennedy, Gilberto Yoshinobu Nakama, Gilbert Moatshe, Connor Ziegler, and Robert F LaPrade, "Posterior Cruciate Ligament: Current Concepts Review" (www.ncbi.nlm.nih.gov), PubMed