Mechaniczne oczyszczanie jelita grubego jest jedną z najstarszych znanych ludzkości metod leczenia zaburzeń funkcjonowania przewodu pokarmowego. Hydrokolonoterapia, określana także mianem irygacji (płukania) jelita grubego, jest zabiegiem, o którym pierwsze wzmianki znaleźć można już w źródłach sprzed kilku tysiącleci, np. rycinach przedstawiających jej wykonywanie w kulturach starożytnego Egiptu, Grecji i Rzymu.
Wyraźnie zauważalny od kilkunastu lat wzrost zainteresowania medycyną naturalną i alternatywną sprawił, że również hydrokolonoterapia stała się procedurą coraz częściej oferowaną przez placówki medycyny niekonwencjonalnej, gabinety odnowy biologicznej i ośrodki SPA w Europie Zachodniej, Stanach Zjednoczonych, a od niedawna również w Polsce.
Wskazania i przeciwwskazania

Zabieg irygacji jelita grubego, chociaż sam w sobie nie leczy żadnych chorób, zalecany jest jednak jako środek wspomagający terapię m.in:
- schorzeń przewodu pokarmowego (stany zapalne, zaparcia, wzdęcia, biegunka, infekcje pasożytnicze, zaburzenia trawienia)
- schorzeń układu sercowo-naczyniowego (nadciśnienie, miażdżyca, zaburzenia krążenia)
- dolegliwości układu nerwowego (depresje, nerwice, stres, bezsenność)
- schorzeń dermatologicznych (alergie, łuszczyca, trądzik, atopowe zapalenie skóry, wypryski)
- dolegliwości układu moczowo-płciowego (przerost prostaty, nietrzymanie moczu, grzybice)
Hydrokolonoterapia umożliwia przepłukanie wodą i skuteczne oczyszczenie całego jelita grubego. W trakcie zabiegu z jelita usuwane są zalegające resztki pokarmowe, toksyny, złogi, drożdżaki, konserwanty, pasożyty, resztki leków, a także kamienie kałowe i żółciowe.
Nie każdy jednak może poddawać się hydrokolonoterapii. Przeciwwskazaniami są między innymi aktywne stany zapalne jelit, nowotwory, choroba Leśniowskiego-Crohna, świeżo przebyte operacje jamy brzusznej, a także ciąża. Dlatego przed zabiegiem konieczna jest konsultacja z lekarzem, który oceni bezpieczeństwo procedury.
Przed przystąpieniem do zabiegu zaleca się odpowiednie przygotowanie, obejmujące lekkostrawną dietę przez co najmniej jeden dzień oraz ograniczenie spożycia ciężkostrawnych i wzdymających pokarmów. Warto także poinformować personel o wszystkich przyjmowanych lekach, ponieważ niektóre preparaty mogą wymagać odstawienia przed zabiegiem.
Potencjalne skutki uboczne
Hydrokolonoterapia wiąże się z możliwymi skutkami ubocznymi, do których zalicza się zaburzenia elektrolitowe, infekcje, odwodnienie, a w bardzo rzadkich przypadkach nawet perforację jelita. Dlatego zawsze należy przeprowadzać ją w sprawdzonym ośrodku, który posiada doświadczenie w tej procedurze.
Niektórzy specjaliści wskazują także na potencjalny wpływ hydrokolonoterapii na mikrobiotę jelitową, co może prowadzić do zaburzenia równowagi bakteryjnej. Jest to obszar wymagający dalszych badań.
Przebieg zabiegu hydrokolonoterapii

Zabieg irygacji jelita grubego przeprowadzany jest przez wykwalifikowany personel medyczny z wykorzystaniem sterylnego jednorazowego sprzętu. Do odbytu leżącego na boku lub plecach pacjenta wprowadza się elastyczną rurkę, przez którą pod odpowiednim ciśnieniem podawana jest wyjałowiona promieniami UV woda o zmiennej temperaturze ok. 22-38 °C. W trakcie trwającej około 45 minut procedury jelito grube jest kilkukrotnie napełniane wodą i opróżniane z treści kałowej, co powoduje jego dokładne i całkowite oczyszczenie. Po zakończeniu zabiegu przeprowadza się tzw. wlewkę odkażającą i uzupełnia mikroflorę bakteryjną poprzez podanie do jelita odpowiedniego probiotyku.
Hydrokolonoterapia bywa czasami utożsamiana z lewatywą, jednak istnieją między nimi istotne różnice. Irygacja jelita nie jest wykonywana samodzielnie, ale przez zawodowo przeszkoloną osobę, a także przy użyciu urządzenia kontrolującego przepływ wody. Dzięki temu zabieg obejmuje całą okrężnicę, a nie tylko jej końcowy odcinek.
Nowoczesne urządzenia
Aktualnie stosowane aparaty do hydrokolonoterapii pozwalają precyzyjnie regulować ciśnienie i temperaturę wody, a także są wyposażone w filtry ograniczające kontakt pacjenta z bakteriami czy chemikaliami. To ważny element bezpieczeństwa procedury.
Efekty i bezpieczeństwo zabiegu
Efekty zabiegu pacjenci mogą odczuć niemal natychmiast — jest to wrażenie lekkości, świeżości oraz przypływ energii. Często ustępują takie objawy jak zaparcia czy wzdęcia, a samopoczucie ulega poprawie. Niektórzy zwolennicy wskazują również na utratę kilku kilogramów, zwłaszcza przy regularnym powtarzaniu zabiegu.
Jednak skuteczność hydrokolonoterapii w poprawie ogólnego zdrowia pozostaje kontrowersyjna i nie została jednoznacznie potwierdzona w dużych badaniach klinicznych. Dlatego nie może ona zastępować leczenia rekomendowanego przez lekarza.
Zalecenia ekspertów
Według Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii hydrokolonoterapia powinna być wykonywana wyłącznie w wybranych przypadkach i po wykluczeniu przeciwwskazań zdrowotnych. Zaleca się stosowanie sprzętu jednorazowego oraz wysokich standardów higieny, aby ograniczyć ryzyko powikłań.
Warto także pamiętać o stosowaniu w opisach tej metody słów takich jak oczyszczanie jelit, detoksykacja organizmu czy zabieg na jelito grube, które często są wyszukiwane przez osoby szukające informacji o tej procedurze.
Posłuchaj artykułu:
- Artykuł "Co to jest hydrokolonoterapia" jest dostępny w formie audio z lektorem - posłuchaj teraz (07:09 minuty)
Źródła:
- Dongxuan Zhang 1, Chunxia Zhao 2, Yuan Tao, i in., "Remedial colon hydrotherapy device enema as a salvage strategy for inadequate bowel preparation for colonoscopy: A retrospective cohort study", PloS one, 2025
- Sophie Restellini, Omar Kherad, Talat Bessissow, i in., "Systematic review and meta-analysis of colon cleansing preparations in patients with inflammatory bowel disease", World journal of gastroenterology, 5994-6002, 2017
- Jonna Jalanka, Anne Salonen, Jarkko Salojärvi, i in., "Effects of bowel cleansing on the intestinal microbiota", Gut, 1562-1568, 2015