Czym zajmuje się chirurg ogólny?

Termin „chirurgia” powstał w czasach starożytnych i pochodzi z języka greckiego (cheirourgie), stanowiąc połączenie dwóch słów: „cheir” (ręka) i „ergos” (działanie). Nazwa, funkcjonując w niezmienionej formie do dnia dzisiejszego, pozostaje w dalszym ciągu aktualna. Jak przed setkami lat, tak i dziś chirurgia jest swego rodzaju rzemiosłem, gdzie poza obszerną wiedzą medyczną lekarz musi wykazać się zdolnościami manualnymi ratującymi pacjentowi w stanach nagłych życie.

Pomimo zachowanego pierwotnego kształtu i specyfiki zawodu chirurga jesteśmy świadkami prężnego rozwoju nowych technik operacyjnych, coraz mniej ingerujących w ciągłość tkanek, udoskonalania metod chroniących przed zakażeniami i wreszcie konstruowania autonomicznych robotów chirurgicznych wykonujących operacje pod nadzorem personelu medycznego. Roboty chirurgiczne to domena głównie rynku amerykańskiego.

Niemniej już w 1999 roku pojawił się system da Vinci funkcjonujący także w Polsce (Wrocław). Według „History of the da Vinci Surgical System”, w samym 2012 roku da Vinci dokonał blisko 200 000 operacji na całym świecie.

Kompetencje chirurga ogólnego

W erze wyodrębniania się nowych dyscyplin medycznych pacjent często staje przed dylematem wyboru odpowiedniego specjalisty. Bardzo często zdarza się, że dolegliwości, z jakimi zgłaszają się pacjenci, stanowią pogranicze zainteresowania kilku specjalizacji. W praktyce więc przydzielenie jednostek chorobowych do konkretnych dziedzin medycyny jest często niemożliwe.

Powinniśmy jednak wiedzieć, u kogo zasięgniemy możliwie najprecyzyjniejszej pomocy. Chirurg ogólny, poza posiadaniem podstawowych umiejętności lekarza, wykonuje większość procedur chirurgicznych. Po odpowiednim znieczuleniu ogólnym przeprowadza duże zabiegi (np. w jamie brzusznej) jak i drobne (np. zszycie rany) w anestezji miejscowej.

Lekarz tej specjalizacji zajmuje się głównie planowymi zabiegami w obrębie narządów i ścian jamy brzusznej. Jednakże fachowej pomocy w ramach dostępnych środków udzieli także w przypadku urazów (np. złamania kończyn) oraz nagłych wypadków.

Z powyższego wynika, że w pewnych okolicznościach czynności z zakresu kardiochirurgii, torakochirurgii, gastrologii bądź ortopedii mogą być wykonywane przez jedną osobę. W praktyce klinicznej dąży się jednak do tego, aby każdą procedurę wykonywał lekarz posiadający dodatkowe specjalistyczne przeszkolenie. Dzięki temu jakość świadczonych usług medycznych może osiągnąć najwyższy poziom.

Chirurg ogólny odgrywa kluczową rolę w leczeniu urazów wielonarządowych oraz w sytuacjach wymagających szybkiej interwencji, takich jak chirurgia ratunkowa. W takich przypadkach chirurg musi szybko ocenić stan pacjenta i podjąć odpowiednie działania, często współpracując z innymi specjalistami, aby zapewnić kompleksową opiekę.

Współpraca chirurga ogólnego z innymi specjalistami w ramach zespołu terapeutycznego jest niezbędna w kompleksowej opiece nad pacjentem. Współdziałanie z anestezjologami, radiologami, ortopedami oraz innymi chirurgami pozwala na holistyczne podejście do leczenia pacjenta.

Umiejętności chirurga ogólnego

Umiejętności chirurga ogólnego obejmują:

• Przeprowadzanie operacji w obrębie jamy brzusznej (np. wyrostek, pęcherzyk żółciowy, przepukliny).

• Usuwanie zmian skórnych i tkanek miękkich (znamiona, tłuszczaki, ropnie).

• Wykonywanie zabiegów laparoskopowych i endoskopowych.

• Diagnostyka i leczenie ostrych schorzeń chirurgicznych (np. ostre brzuchy, urazy).

• Prowadzenie opieki okołooperacyjnej i pooperacyjnej.

• Wykonywanie biopsji i drobnych zabiegów diagnostyczno-terapeutycznych.

Zakres zabiegów chirurgii ogólnej

Zakres zabiegów na oddziałach chirurgii ogólnej może różnić się w zależności od szpitala. Duże ośrodki referencyjne posiadają zdecydowanie szerszą ofertę niż małe.

W większości placówek przeprowadza się:

• Operacje w obrębie jamy brzusznej – wycięcie wyrostka robaczkowego, pęcherzyka żółciowego, resekcje jelit, żołądka, wątroby i trzustki.

• Leczenie przepuklin pachwinowych, pępkowych i pooperacyjnych (klasyczne i laparoskopowe).

• Zabiegi w obrębie tarczycy i przytarczyc (tyreoidektomie, paratyreoidektomie).

• Zabiegi klatki piersiowej – torakotomia zwiadowcza, drenaż jamy opłucnej, tracheostomia.

• Leczenie chirurgiczne żylaków kończyn dolnych oraz owrzodzeń troficznych.

• Operacje onkologiczne – mastektomie, usuwanie guzów tkanek miękkich i przewodu pokarmowego, biopsje diagnostyczne.

• Zabiegi laparoskopowe i endoskopowe w diagnostyce oraz leczeniu chorób przewodu pokarmowego.

• Zaopatrywanie ran, ropni i urazów tkanek miękkich, tamowanie krwotoków i opracowanie ran pourazowych.

• Zabiegi w stanach nagłych – ostre brzuchy, perforacje przewodu pokarmowego, niedrożności jelit.

• Splenektomie (usunięcie śledziony) i inne zabiegi w obrębie narządów miąższowych.

• Pielęgnację i leczenie ran przewlekłych oraz nadzorowanie procesu gojenia pooperacyjnego.

• Opiekę okołooperacyjną nad pacjentem przed i po zabiegu chirurgicznym.

Chirurdzy ogólni przeprowadzają też zabiegi proktologiczne i większość zabiegów w obrębie jamy brzusznej, a także wycięcie torbieli układu moczowo-płciowego, leczenie przepuklin i oparzeń oraz drenaże jamy opłucnej. Coraz częściej wdrażane są również techniki małoinwazyjne, takie jak laparoskopia, które pozwalają na szybszy powrót do zdrowia i mniejsze ryzyko powikłań pooperacyjnych.

Współczesna chirurgia korzysta również z nowoczesnych technik obrazowania, takich jak ultrasonografia śródoperacyjna, które wspomagają precyzyjne przeprowadzanie zabiegów.

Przygotowanie do wizyty u chirurga ogólnego

Do chirurga ogólnego pacjenci zgłaszają się ze skierowaniem od lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Wskazane jest posiadanie aktualnych szczepień przeciwko WZW typu B. Przed wizytą warto przygotować pełną dokumentację medyczną, w tym wyniki badań laboratoryjnych i obrazowych, które mogą być pomocne w diagnostyce.

Aktualne ceny wybranych zabiegów chirurgicznych

Ceny zabiegów chirurgicznych w gabinetach prywatnych w Polsce zależą od rodzaju procedury, złożoności przypadku, lokalizacji oraz renomy placówki. W porównaniu z poprzednimi latami koszty większości prostych zabiegów wzrosły.

Przykładowe orientacyjne ceny w 2025 roku:

• Szycie rany – od 180 do 500 zł, w przypadku większych lub zakażonych ran nawet do 800 zł.

• Nacięcie i drenaż ropnia – około 300–800 zł, w zależności od lokalizacji i stopnia zaawansowania zmian.

• Usunięcie zmiany skórnej (np. włókniaka, kaszaka, znamienia) – od 250 do 600 zł, przy większych zmianach nawet do 800–1000 zł.

• Usunięcie zmiany skórnej z badaniem histopatologicznym – do ceny zabiegu należy doliczyć ok. 150–200 zł.

• Leczenie żylaków kończyn dolnych – od 2000 do 6000 zł w zależności od metody (np. laserowe, klasyczne).

• Operacja przepukliny pachwinowej lub pępkowej – od 5500 zł wzwyż, w zależności od zastosowanej techniki i rodzaju znieczulenia.

Warto pamiętać, że część zabiegów – zwłaszcza wykonywanych w trybie nagłym lub mających charakter leczniczy – może być refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia.