Jak działa laser biostymulacyjny wysokoenergetyczny?

Terapia laserem wysokoenergetycznym biostymulacyjnym jest zabiegiem nieinwazyjnym. Lasery wysokoenergetyczne, w porównaniu z klasycznymi laserami biostymulacyjnymi, charakteryzują się większą mocą oraz zdolnością do penetrowania i oddziaływania na głębiej położone tkanki organizmu.

Zabiegi laserem wysokoenergetycznym nadają się zarówno do uśmierzania bólu w przebiegu ostrych stanów zapalnych, jak i w przebiegu przewlekłych procesów zwyrodnieniowych, które dotyczą m.in. stawów barkowych i kolanowych.

Lasery wysokoenergetyczne, o mocy nawet 50 razy większej niż w przypadku tzw. zimnych laserów, znajdują zastosowanie zwłaszcza w rehabilitacji i terapii zwyrodnienia stawów, bólów i urazów mięśni oraz ścięgien. Zabieg z ich użyciem redukuje objawy bólowe, poprawia mobilność i sprawność ruchową, zwykle bez istotnych działań niepożądanych, pod warunkiem prawidłowego doboru parametrów i wykonania przez przeszkolony personel.

Jak działa laser biostymulacyjny wysokoenergetyczny?

Lasery wysokoenergetyczne do celów terapeutycznych wykorzystują monochromatyczną i spójną wiązkę światła z zakresu bliskiej podczerwieni. W praktyce oznacza to, że promieniowanie o odpowiedniej długości fali lepiej przenika przez skórę.

Długość fali wpływa głównie na głębokość penetracji i na to, jakie cząsteczki w tkankach pochłaniają światło, a o dostarczonej dawce energii decydują przede wszystkim moc urządzenia i czas naświetlania.

Promieniowanie podczerwone jest promieniowaniem elektromagnetycznym o różnej długości fali – może się ona mieścić między długościami fal charakterystycznymi dla światła widzialnego a długościami fal radiowych.

W wyniku stosowania laserów wysokoenergetycznych biostymulacyjnych może dochodzić do miejscowego podniesienia temperatury tkanek i odczucia ciepła. Parametry dobiera się tak, aby uzyskać efekt terapeutyczny bez przegrzewania tkanek; w trybie ciągłym i przy dużych mocach kontrola dawki jest szczególnie istotna.

Efekty cieplne i mikrokrążenie

Wpływ laserów wysokoenergetycznych na tkanki naszego organizmu zachodzi m.in. dzięki efektowi fotochemicznemu, który polega na bezpośrednim oddziaływaniu promieniowania na żywe komórki, co prowadzi m.in. do zahamowania produkcji mediatorów reakcji zapalnej. Przekazywana tkankom energia, prowadząca do wzrostu ich ucieplenia, skutkuje rozszerzeniem lokalnych naczyń żylnych i tętniczych. Zjawisko to wpływa pozytywnie na resorpcję powstałych obrzęków, które utrudniają gojenie się uszkodzonych tkanek i narządów.

Efekty fotochemiczne i komórkowe

Na poziomie komórkowym światło jest pochłaniane przez tzw. chromofory, m.in. przez oksydazę cytochromu c w mitochondriach. Może to zwiększać wytwarzanie ATP (energii komórkowej), modulować ilość tlenku azotu (NO) i reaktywnych form tlenu, wpływać na ekspresję genów związanych z regeneracją oraz hamować mediatory stanu zapalnego (np. prostaglandyny i niektóre cytokiny). Efekty te sprzyjają przyspieszeniu gojenia (aktywacja fibroblastów i syntezy kolagenu), zmniejszeniu bólu (m.in. modulacja przewodzenia w nerwach czuciowych) i poprawie mikrokrążenia (poszerzenie drobnych naczyń, lepsze odżywienie tkanek).

Porównanie laserów wysokoenergetycznych i niskoenergetycznych

Lasery wysokoenergetyczne, w porównaniu z laserami niskoenergetycznymi, różnią się przede wszystkim mocą i gęstością energii, a nie wyłącznie długością fali. Zarówno jedne, jak i drugie mogą pracować w zakresie czerwieni i bliskiej podczerwieni (w praktyce ok. 600–1100 nm). W laserach wysokoenergetycznych biostymulacyjnych często stosuje się fale ok. 808–980 nm lub 1064 nm, a urządzenia mogą pracować w trybie ciągłym lub impulsowym. Odpowiednia dawka energii pozwala oddziaływać na tkanki położone do kilku centymetrów w głąb (zależnie od miejsca, budowy tkanek i parametrów zabiegu).

Zastosowanie terapeutyczne lasera wysokoenergetycznego

Ważny jest również wpływ wysokoenergetycznych laserów biostymulacyjnych na dolegliwości bólowe pacjenta. Pośrednie złagodzenie dolegliwości bólowych następuje dzięki lokalnemu zahamowaniu syntezy mediatorów reakcji zapalnej. Bezpośrednie złagodzenie zgłaszanego przez chorego bólu może występować w wyniku oddziaływania emitowanego promieniowania na zakończenia bólowe nerwów i modulacji przewodzenia impulsów nerwowych.

Łagodzenie bólu i regeneracja

Docierając do skóry, światło lasera wysokoenergetycznego wpływa na receptory bólu, mikrokrążenie i napięcie tkanek. W trybie impulsowym dodatkowe zjawiska fizyczne mogą sprzyjać szybszej modulacji bodźców bólowych. U części pacjentów ulga jest odczuwalna szybko, a poprawa krążenia i drenażu limfatycznego może zmniejszać obrzęk. Łącząc biostymulację z kontrolowanym efektem cieplnym, laser wysokoenergetyczny wspiera leczenie i regenerację tkanek, będąc jednocześnie metodą niefarmakologiczną łagodzenia bólu.

Wskazania i bezpieczeństwo laseroterapii wysokoenergetycznej

Ze względu na szerokie możliwości wysokoenergetycznych laserów biostymulacyjnych i coraz większą ich powszechność, znajdują one zastosowanie w wielu gałęziach współczesnej medycyny. Terapia z wykorzystaniem wysokoenergetycznych laserów ma miejsce m.in. w schorzeniach dermatologicznych, ortopedycznych czy reumatologicznych.

Najczęstsze wskazania

Jak dowodzą liczne badania, terapia laserem wysokoenergetycznym wykazuje dużą skuteczność zwłaszcza w przypadku takich dolegliwości jak:

• przewlekłe zwyrodnienia stawów
• bóle barków (zespół szyjno-barkowy, zespół bolesnego barku, uraz pierścienia rotatorów)
• zapalenie kaletki (struktury pełniącej rolę „amortyzatora” między ścięgnami i kością)
• łokieć tenisisty i golfisty (mikrourazy i zmiany patologiczne przyczepu mięśni prostowników lub zginaczy przedramienia)
• różnego rodzaju bóle kręgosłupa (choroba zwyrodnieniowa, dyskopatia, skurcze mięśni)
• naciągnięcie i skurcze mięśni
• zapalenie stawu kolanowego
• zwichnięcie kostki i zniekształcenia piszczelowo-stępowe

Przeciwwskazania laseroterapii

Pomimo licznych zalet, wykorzystanie laserów wysokoenergetycznych nie jest zalecane w niektórych przypadkach. Osoby z nowotworami, ciążą, aktywnymi infekcjami wirusowymi czy bakteryjnymi powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem terapii. Ważne jest, aby przed zabiegiem przeprowadzić szczegółowe badanie i ustalić, czy terapia będzie dla danego pacjenta odpowiednia. Warto też omówić przyjmowane leki (w tym zioła) oraz choroby współistniejące, ponieważ mogą wpływać na bezpieczeństwo i dobór parametrów.

Bezpieczeństwo zabiegu i działania niepożądane

Zastosowanie laseroterapii wymaga przestrzegania kilku kluczowych zasad, które minimalizują ryzyko powikłań i pozwalają na bezpieczne prowadzenie zabiegu. Odpowiedni dobór parametrów, właściwa ochrona oczu oraz ocena indywidualnych przeciwwskazań są niezbędne, aby uniknąć podrażnień, poparzeń czy nasilenia istniejących dolegliwości.

Bezpieczeństwo i możliwe działania niepożądane:

• Obowiązkowe są okulary ochronne dla pacjenta i personelu. Nie wolno kierować wiązki na oczy ani na powierzchnie odbijające światło.
• Najczęstsze, zwykle łagodne objawy po zabiegu to przejściowe zaczerwienienie skóry, uczucie ciepła, rzadziej krótkotrwałe nasilenie dolegliwości bólowych (reakcja pozabiegowa). Bardzo rzadko może dojść do powierzchownego oparzenia skóry – zabieg należy przerwać przy odczuciu pieczenia.
• Nie naświetla się: obszarów z czynnym krwawieniem, miejsca znanego nowotworu (w polu zabiegowym), okolicy tarczycy, okolicy brzucha i lędźwiowo-krzyżowej u ciężarnych. Zwykle unika się także bezpośredniego naświetlania świeżych tatuaży i obszarów z barwnikami, a przy ciemniejszej karnacji dawki dostosowuje się ostrożniej z powodu większej absorpcji ciepła.
• Szczególna ostrożność jest wskazana u osób z zaburzeniami czucia (neuropatie, np. cukrzycowa), zaburzeniami krzepnięcia, nadwrażliwością na światło lub przyjmujących leki i zioła o potencjale fotouczulającym (np. niektóre antybiotyki, retinoidy, preparaty z dziurawcem) – parametry należy dobrać indywidualnie.
• U dzieci i młodzieży część zaleceń praktycznych przewiduje unikanie długotrwałego, intensywnego naświetlania w okolicach aktywnych płytek wzrostowych kości; decyzja należy do lekarza prowadzącego.
• Naświetlanie nad implantami ortopedycznymi jest zwykle możliwe, ale należy monitorować odczucia pacjenta, ponieważ tkanki nad implantem mogą nagrzewać się szybciej.
• Rozrusznik serca czy inne implanty elektroniczne zazwyczaj nie stanowią przeciwwskazania (światło nie zakłóca ich pracy), jednak parametry i miejsce zabiegu powinny być ocenione przez lekarza.