Jak wygląda płukanie kanalików łzowych?

Istnienie przeszkody w drodze odpływu łez, czyli niedrożność kanalików łzowych, może powodować łzawienie. Przypadłość najczęściej dotyczy noworodków, jednak niekiedy zdarza się, że stan zapalny kanalików łzowych dopada również dorosłych.

Długotrwałe łzawienie oczu spowodowane niedrożnością kanalików łzowych jest wskazaniem do interwencji chirurgicznej. Oprócz braku komfortu pacjenta zaburzony jest film łzowy, którego prawidłowy skład jest niezbędny w celu zapewnienia prawidłowej ochrony i nawodnienia powierzchni rogówki.

Przyczyny i objawy niedrożności kanalików łzowych

U noworodków niedrożność kanalików łzowych najczęściej ma charakter wrodzony i wynika z nieprawidłowego rozwinięcia struktur przewodu nosowo-łzowego. U dorosłych natomiast przyczyną mogą być przewlekłe infekcje i stany zapalne spojówek, urazy nosa lub zatok, a także zmiany anatomiczne spowodowane procesami starzenia.

Najczęstsze objawy niedrożności:

• Nadmierne łzawienie i uczucie wilgoci w oku
• Uczucie pieczenia lub obecności ciała obcego
• Zaczerwienienie spojówek i okolic oka
• Ropna wydzielina w kąciku oka
• W zaawansowanych przypadkach – zapalenie woreczka łzowego

Współcześnie coraz częściej stosuje się nieinwazyjne metody diagnostyki, takie jak test z fluoresceiną lub badanie drożności przewodu łzowego za pomocą sondy. Pozwalają one precyzyjnie określić miejsce zatoru i dobrać odpowiednią metodę leczenia.

Na czym polega płukanie kanalików łzowych

Podczas zabiegu lekarz wprowadza specjalną cienką kaniulę lub sondę do kanalika łzowego i przepłukuje go solą fizjologiczną lub roztworem z antybiotykiem. Celem jest udrożnienie przewodu i usunięcie zatorów.

Cały zabieg trwa około 5 minut i przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym. Na koniec lekarz ponownie przepłukuje kanalik, aby potwierdzić jego drożność. Zabieg jest bezpieczny, bezbolesny i nie wymaga hospitalizacji.

W ostatnich latach coraz częściej stosuje się mikroendoskopowe techniki udrażniania, które pozwalają na dokładne zobrazowanie wnętrza przewodu łzowego i precyzyjne usunięcie przeszkody. Dzięki temu ogranicza się ryzyko nawrotów niedrożności.

Rekonwalescencja i zalecenia po zabiegu

Po zabiegu pacjent powinien przez tydzień stosować krople z antybiotykiem, aby zapobiec infekcji. Zaleca się również unikanie pocierania oka, makijażu oraz kontaktów z zanieczyszczoną wodą (np. na basenie) przez co najmniej kilka dni.

Podstawowe zalecenia po zabiegu:

• Stosowanie przepisanych przez lekarza kropli z antybiotykiem
• Unikanie dotykania i pocierania oczu
• Ograniczenie makijażu w okolicach oczu
• Unikanie kąpieli w basenie lub jeziorze
• Kontrolna wizyta u okulisty po tygodniu

Kontrolna wizyta u okulisty zwykle odbywa się po około tygodniu. Lekarz ocenia, czy kanalik pozostaje drożny i czy proces gojenia przebiega prawidłowo. W przypadku nawrotu objawów możliwe jest powtórzenie zabiegu lub zastosowanie alternatywnej metody leczenia, np. intubacji silikonowej.

Według aktualnych zaleceń okulistycznych (2024), u pacjentów z przewlekłą niedrożnością kanalików łzowych zaleca się kompleksową diagnostykę obrazową, w tym tomografię komputerową okolic oczodołu i nosa, aby wykluczyć zmiany strukturalne. Dzięki temu możliwe jest dobranie indywidualnej terapii minimalizującej ryzyko nawrotów.

Efekty i możliwe powikłania zabiegu

Skuteczność zabiegu płukania kanalików łzowych jest zwykle natychmiastowa – oko przestaje łzawić i ropieć, a pacjent odczuwa wyraźną poprawę komfortu. Efekt utrzymuje się długotrwale, o ile nie występują nawracające infekcje lub czynniki anatomiczne sprzyjające ponownemu zwężeniu kanalików.

Najczęstsze powikłania po zabiegu:

• Niewielki obrzęk powiek lub okolicy oka
• Przemijające zaczerwienienie spojówek
• Uczucie dyskomfortu utrzymujące się do kilku dni
• Bardzo rzadko – zakażenie lub ponowne zwężenie kanalików

W sytuacji, gdy zabieg płukania nie przynosi oczekiwanych rezultatów, okulista może zaproponować dalsze leczenie chirurgiczne, takie jak dakrystorhinostomia – zabieg tworzenia nowej drogi odpływu łez do jamy nosowej.