Komora hiperbaryczna czyli leczenie tlenem

Czym są rany przewlekłe? Prezes Polskiego Towarzystwa Naukowego Leczenia Ran i Organizacji Opieki, dr hab. n. med. Adam Durczyński, tłumaczy, że są to uszkodzenia ciała trudno gojące się, mające charakter wtórny przy takich schorzeniach jak choroby krwionośnych naczyń czy cukrzyca. Według doktora liczba osób z ranami przewlekłymi znacząco rośnie, co jest nie tylko klinicznym problemem, ale przede wszystkim dużym wyzwaniem dla nowoczesnej medycyny.

Tlenoterapia hiperbaryczna w leczeniu ran przewlekłych

Jednym z nowych skutecznych sposobów leczenia ran przewlekłych jest tlenoterapia hiperbaryczna. To metoda nieinwazyjna, w której pacjent umieszczony w hiperbarycznej komorze oddycha stuprocentowym tlenem. Aplikowanie go w warunkach zwiększonego ciśnienia sprawia, że tlen bardzo intensywnie przenika do krwinek czerwonych, płynu mózgowo-rdzeniowego, układu limfatycznego i osocza.

Korzyści z tlenoterapii hiperbarycznej:

• tlen dociera do miejsc trudno dostępnych dla niego na co dzień,
• pobudza prawidłową pracę komórek uśpionych,
• macierzyste komórki wykazują zwiększone działanie naprawcze,
• szpik kostny produkuje większą ilość komórek,
• rany goją się znacznie szybciej,
• tkanki wykazują przyspieszoną regenerację,
• procesy starzenia zostają spowolnione.

Dodatkowo tlenoterapia hiperbaryczna jest pomocna w leczeniu infekcji bakteryjnych, boreliozy, stanów zapalnych i fibromialgii (choroby reumatycznej, w której występuje uogólniony, przewlekły ból stawowy i mięśniowy oraz pojawiają się punkty na ciele mające zwiększoną wrażliwość na ucisk).

Jak działa tlenoterapia hiperbaryczna i kiedy warto ją stosować?

Tlenoterapia hiperbaryczna działa na poziomie komórkowym i molekularnym poprzez zwiększenie dostępności tlenu, co prowadzi do poprawy metabolizmu komórkowego i zmniejszenia stresu oksydacyjnego. Ułatwia również angiogenezę, czyli tworzenie nowych naczyń krwionośnych, oraz zwiększa produkcję czynników wzrostu, co wspomaga regenerację tkanek.

Różni się od innych form terapii tlenowej, takich jak tlenoterapia normobaryczna, ponieważ wykorzystuje podwyższone ciśnienie atmosferyczne, co pozwala na większą ilość rozpuszczonego tlenu we krwi i tkankach.

Obecnie przeprowadza się wiele badań klinicznych, które mają na celu dokładne określenie skuteczności tlenoterapii hiperbarycznej w różnych jednostkach chorobowych. Wstępne wyniki wskazują, że terapia może być również pomocna w przypadku urazów mózgu, udarów oraz w leczeniu niektórych rodzajów nowotworów jako terapia wspomagająca.

Jednakże, przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu leczenia, zaleca się konsultację z lekarzem specjalistą, który oceni potencjalne korzyści i ryzyko związane z terapią.

Przygotowanie do tlenoterapii hiperbarycznej

Zanim pacjent zostanie poddany terapii tlenem hiperbarycznym, musi się odpowiednio przygotować. Przede wszystkim należy wyjąć soczewki kontaktowe oraz protezy zębowe oraz zrezygnować na kilka godzin wcześniej z makijażu, kremów i balsamów do ciała, żeli i lakierów do włosów oraz perfum.

Przygotowania do terapii:

• zaniechanie stosowania kremów i maści w przypadku oparzeń lub ran,
• przyjście do gabinetu z nowym, czystym opatrunkiem,
• zdjęcie z ciała plastrów nikotynowych, hormonalnych, nitroglicerynowych czy przeciwbólowych,
• powstrzymanie się od palenia papierosów na kilka godzin przed zabiegiem,
• zupełna rezygnacja z alkoholu przez cały cykl terapii tlenowej.

Z kolei bezpośrednio przed wejściem do komory hiperbarycznej pacjent zostanie poproszony o zdjęcie butów i biżuterii, ubranie się w odzież bawełnianą, pójście do WC oraz wypicie niedużej ilości wody.

Przebieg tlenoterapii hiperbarycznej

Kompletna tlenoterapia hiperbaryczna składa się z od 10 do 60 zabiegów (mogą odbywać się dzień po dniu), z których każdy trwa od 45 minut do półtorej godziny. Przed wejściem do komory leczony zakłada maskę tlenową. Następnie komora jest zamykana, a ciśnienie w niej stopniowo podnoszone, aż do poziomu powyżej 1,5 ATA (ciśnienia absolutnego wyrażonego w atmosferach fizycznych).

Specjaliści cały czas monitorują stan pacjenta, podtrzymując określone ciśnienie. Pod koniec zabiegu ciśnienie jest wyrównywane do naturalnego poziomu ciśnienia atmosferycznego, po czym pacjent opuszcza komorę.

Zalecenia pozabiegowe

Jeśli chodzi o zalecenia pozabiegowe, przede wszystkim leczony musi odpocząć w gabinecie od 20 do 30 minut. Przez 4 godziny po terapii nie zaleca się wysiłku fizycznego, a przez dobę należy zrezygnować z latania samolotem. Dodatkowo pierwszą noc po leczeniu najlepiej spędzić nie będąc samemu w domu.

Przeciwwskazania do tlenoterapii hiperbarycznej

Przeciwwskazaniami do opisywanej formy leczenia są przede wszystkim schorzenia uszu mające formę ostrą, padaczka, nieleczona odma oraz ciąża. Odradza się korzystanie z komory hiperbarycznej również osobom z rozrusznikiem serca, gorączką bądź infekcją wirusową, kobietom w ciąży oraz cierpiącym na zapalenie nerwu wzrokowego.

Terapia odradzana jest też w przypadku zapalenia nerwów wzrokowych, przy wrodzonej sferocytozie, schorzeniach płuc z retencją dwutlenku węgla oraz przyjmowaniu leków z grupy cytostatyków.

Ocena medyczna przed terapią

Przed przystąpieniem do tlenoterapii hiperbarycznej, pacjenci powinni przejść dokładną ocenę medyczną, aby wykluczyć wszelkie przeciwwskazania. Warto również omówić z lekarzem prowadzącym wszystkie przyjmowane leki oraz suplementy, aby uniknąć potencjalnych interakcji.