Tylko u niewielkiej liczby osób przegroda nosa jest idealnie prosta. Skrzywienie niewielkiego stopnia nie daje żadnych objawów i uważane jest za stan prawidłowy. Jednak znaczne skrzywienie przegrody nosowej może być przyczyną wielu dolegliwości i poważnie obniżać komfort życia. Przyczyną nieprawidłowego kształtu przegrody nosa jest najczęściej wada wrodzona, rozwijająca się w okresie wzrostu, choć defekt ten może również powstać w wyniku urazu.
Objawy i diagnostyka skrzywionej przegrody nosowej
Rozpoznanie skrzywienia przegrody nosa jest stosunkowo proste. Lekarz laryngolog, oprócz standardowego badania, wykonuje rynoskopię (wziernikowanie jamy nosowej) lub, co jest standardem, badanie endoskopowe wnętrza nosa. Pozwala to na dokładną ocenę nie tylko samej przegrody, ale także stanu małżowin nosowych i ujść zatok. W bardziej skomplikowanych przypadkach lub przy podejrzeniu współistniejących problemów z zatokami, lekarz może zlecić tomografię komputerową (TK) nosa i zatok przynosowych.
Krzywa przegroda nosowa, blokując prawidłowy przepływ powietrza, może prowadzić do szeregu objawów.
Do najczęstszych objawów krzywej przegrody nosowej należą:
- Upośledzenie drożności nosa – uczucie zatkania nosa, często jednostronne lub nasilające się w pozycji leżącej.
- Nawracające infekcje – częste stany zapalne zatok przynosowych, gardła i ucha środkowego.
- Chrapanie i bezdech senny – zaburzony przepływ powietrza może powodować głośne chrapanie i groźne epizody bezdechu.
- Bóle głowy – spowodowane niedotlenieniem lub przewlekłym stanem zapalnym zatok.
- Wysuszenie błony śluzowej i krwawienia z nosa – nieprawidłowy przepływ powietrza wysusza śluzówkę, czyniąc ją podatną na uszkodzenia.
Septoplastyka – na czym polega operacja?

Zabieg korekcji przegrody nosa nazywany jest septoplastyką. Przeprowadza się go w znieczuleniu ogólnym, a cała procedura trwa zazwyczaj około jednej godziny. Współczesna septoplastyka wykonywana jest niemal wyłącznie techniką endoskopową. Oznacza to, że chirurg wykonuje niewielkie nacięcie wewnątrz przedsionka nosa i całą operację przeprowadza pod kontrolą kamery. Dzięki temu zabieg nie pozostawia żadnych widocznych blizn na twarzy.
Celem operacji jest nadanie przegrodzie prawidłowego, prostego kształtu. W tym celu chirurg podnosi błonę śluzową pokrywającą przegrodę, a następnie odpowiednio modeluje, repozycjonuje lub usuwa zdeformowane fragmenty chrząstki i kości. Po uzyskaniu pożądanego kształtu błona śluzowa jest układana z powrotem na swoim miejscu.
Zabiegi towarzyszące
Bardzo często dla uzyskania pełnego efektu i poprawy drożności nosa septoplastykę łączy się z innymi procedurami. Do najczęstszych należą:
- Konchoplastyka (plastyka małżowin nosowych) – jest to zabieg zmniejszający przerośnięte małżowiny nosowe dolne, które również mogą blokować przepływ powietrza. Wykonuje się go nowoczesnymi metodami, takimi jak koblacja, radiochirurgia (np. CELON) czy laser.
- Plastyka podniebienia miękkiego – u pacjentów z problemem chrapania i bezdechu sennego operację przegrody można połączyć z zabiegiem usztywniającym nadmiernie wiotkie podniebienie, np. wspomnianą metodą CELON.
Rekonwalescencja i zalecenia po zabiegu
Po zabiegu lekarz zakłada opatrunki donosowe. W nowoczesnych ośrodkach odchodzi się od ciasnej, niewygodnej tamponady na rzecz płytek silikonowych, które stabilizują przegrodę, ale jednocześnie umożliwiają oddychanie, lub stosuje się nowoczesne, samowchłanialne opatrunki żelowe. Płytki usuwane są zazwyczaj po 7 dniach. W pierwszych dniach po operacji może wystąpić niewielki ból i obrzęk, które ustępują po standardowych środkach przeciwbólowych.
Kluczowe zalecenia po zabiegu:
- regularne płukanie jamy nosowej roztworami soli morskiej lub soli fizjologicznej,
- unikanie wysiłku fizycznego przez dwa tygodnie,
- unikanie gwałtownego wydmuchiwania nosa,
- unikanie intensywnych sportów, sauny i zapylonego otoczenia przez miesiąc.
Efekty operacji i koszty

Przywrócenie prawidłowego kształtu przegrody nosa i poprawa przepływu powietrza przez nos przynosi pacjentowi ogromną ulgę. Prawidłowo ogrzane, nawilżone i oczyszczone powietrze dostające się do dróg oddechowych znacznie zmniejsza ryzyko podrażnienia błony śluzowej i infekcji. Pacjenci odczuwają znaczną poprawę komfortu oddychania w ciągu dnia i cieszą się spokojniejszym snem w nocy. Pełny efekt zabiegu uzyskuje się po około miesiącu, po całkowitym zagojeniu się struktur nosa.
Koszt zabiegu może się różnić w zależności od kliniki, lokalizacji i zakresu operacji.
Źródła:
- Roller C., B. A. Woodson, T. K. Lee i inni, "Clinical Practice Guideline: Obstructive Sleep Apnea", Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 2017
- Koutsourelakis I., Roussos C., & Zakynthinos S., "Nasal Obstruction in Sleep-Disordered Breathing", Sleep Medicine Clinics, 2012
- El-Sayed I. H., "Nasal and Palatal Surgery for Adult Obstructive Sleep Apnea", Otolaryngologic Clinics of North Americ, 909-923, 2012