Leczenie NTM metodą elektrostymulacji

Leczenie nietrzymania moczu powinno się rozpoczynać jak najwcześniej po stwierdzeniu występowania tego schorzenia. Istnieją metody postępowania o charakterze zachowawczym oraz operacyjnym – w pierwszej kolejności stosuje się jednak metody niezabiegowe, a decyzja o operacji podejmowana jest w razie ich nieskuteczności.

Kluczem do sukcesu w leczeniu zachowawczym nietrzymania moczu jest przede wszystkim zaangażowanie oraz samodyscyplina pacjenta. Poza stosowaniem leków istnieją bowiem metody, które są w stanie łagodzić objawy NTM, jednak ich skuteczność zależy przede wszystkim od regularności ich stosowania.

Elektrostymulacja w leczeniu NTM

Elektrostymulacja mięśni dna miednicy jest metodą, która polega na pobudzaniu do skurczów mięśni dna miednicy za pomocą generowanych zewnętrznie impulsów elektrycznych. Mięśnie tworzące dno miednicy są zbudowane z tkanki mięśniowej poprzecznie prążkowanej, która podlega kontroli naszej świadomości – oznacza to, że ich skurcz jest zależny od naszej woli. Nauka prawidłowego napinania oraz rozluźniania mięśni dna miednicy jest jednak dość trudna i wymaga współpracy z doświadczonym fizjoterapeutą.

W ostatnich latach zwraca się coraz większą uwagę na rolę obrazowania ultrasonograficznego w ocenie pracy mięśni dna miednicy. Pozwala ono pacjentkom lepiej zrozumieć mechanikę skurczu i ułatwia naukę prawidłowego napięcia mięśni przed rozpoczęciem elektrostymulacji. Jest to szczególnie pomocne u kobiet po porodach, u których struktury dna miednicy mogą być osłabione.

Jak działają impulsy elektryczne?

Tymczasem mięśnie nie są w stanie odróżnić impulsu generowanego poprzez elektrostymulację od tego wysyłanego przez mózg – oznacza to, że za pomocą elektrostymulacji można mimowolnie wzmacniać ich siłę. Jest to niezwykle pomocne u pacjentek, które nie umieją nauczyć się samodzielnego wykonywania treningu mięśni miednicy.

Niewątpliwą zaletą elektrostymulacji jest możliwość wykonywania ćwiczeń w warunkach domowych.

Początkowo można skorzystać z sesji terapeutycznej w gabinecie lekarskim, aby bliżej poznać tę metodę, jednak dzięki szerokiemu dostępowi do elektrostymulatorów takie leczenie można z powodzeniem kontynuować w domu.

Korzyści wynikające z elektrostymulacji:

• wzmacnianie mięśni dna miednicy,
• możliwość stosowania terapii w domu,
• wsparcie dla pacjentek mających trudność z samodzielnym treningiem,
• poprawa kontroli skurczu mięśni.

Skuteczność elektrostymulacji

Efekty wykorzystania elektrostymulacji w leczeniu nietrzymania moczu zależą od nasilenia tego schorzenia oraz stopnia osłabienia mięśni dna miednicy. Elektrostymulacja jest metodą polecaną kobietom z łagodnym wysiłkowym nietrzymaniem moczu, a także przy mieszanej i naglącej postaci nietrzymania moczu. Nie bez znaczenia jest również częstość wykonywania treningów.

W ostatnich publikacjach klinicznych podkreśla się znaczenie indywidualizacji parametrów elektrostymulacji. Nowoczesne urządzenia pozwalają dostosować częstotliwość, amplitudę oraz czas trwania impulsu do typu nietrzymania moczu, co wpływa na większą efektywność terapii i ogranicza ryzyko dyskomfortu. Indywidualizacja parametrów terapii odgrywa tu kluczową rolę.

Łączenie technik terapeutycznych

Coraz częściej zwraca się uwagę, że najlepsze rezultaty uzyskuje się przy łączeniu elektrostymulacji z treningiem mięśni dna miednicy oraz edukacją dotyczącą nawyków mikcyjnych. W niektórych przypadkach fizjoterapeuci wprowadzają również techniki manualne, pracę z oddechem oraz ćwiczenia poprawiające stabilizację centralną.

Specjaliści zalecają, aby stosować technikę elektrostymulacji codziennie przez kilkanaście minut.

Treningi z wykorzystaniem elektrostymulatora można porównać do treningów na siłowni, które sprawiają, że mięśnie powiększają się i stają się silniejsze, a przez to mogą lepiej pełnić swoją funkcję. W przypadku mięśni dna miednicy chodzi o wzmocnienie funkcji podporowych mięśni dla narządów takich jak pęcherz moczowy, odbytnica i odbyt oraz narządów rozrodczych.

Najważniejsze czynniki wpływające na skuteczność terapii:

• regularność wykonywania elektrostymulacji,
• dobór odpowiednich parametrów impulsów,
• łączenie elektrostymulacji z treningiem mięśni,
• kontrola terapeuty i monitorowanie postępów.

Pierwsze efekty leczenia NTM metodą elektrostymulacji można zaobserwować czasem już po upływie 2–3 tygodni. W artykule opublikowanym w czasopiśmie "Ginekologia Praktyczna" w 2010 r. zamieszczono wyniki badania oceniającego skuteczność stosowania elektrostymulacji z powodu wysiłkowego nietrzymania moczu. 89% kobiet oceniło efekty terapii jako zadowalające, a 61% zadeklarowało poprawę ogólnej jakości życia.

Przeciwwskazania i bezpieczeństwo

Wśród przeciwwskazań do stosowania elektrostymulacji należy wymienić m.in. stany zapalne oraz zmiany troficzne w obrębie pochwy, padaczkę, wszczepiony elektrostymulator serca. Przed podjęciem decyzji o rozpoczęciu terapii nietrzymania moczu za pomocą elektrostymulacji należy skonsultować się ze specjalistą, który oceni bezpieczeństwo i potencjalne korzyści płynące z jej stosowania.

W aktualnych rekomendacjach podkreśla się również konieczność regularnych kontroli skuteczności terapii.

W przypadku braku poprawy po 8–12 tygodniach stosowania elektrostymulacji lekarz lub fizjoterapeuta powinien ponownie ocenić przyczynę nietrzymania moczu oraz ewentualnie zaproponować zmianę strategii terapeutycznej. Regularna ocena postępów terapii jest kluczowa.

Dodatkowo zaleca się, aby pacjentki korzystały z urządzeń posiadających certyfikaty bezpieczeństwa. Rynek akcesoriów do elektrostymulacji rozwija się dynamicznie, dlatego ważna jest świadoma i odpowiedzialna selekcja sprzętu oraz korzystanie z certyfikowanych urządzeń.