Leczenie przewlekłego niebakteryjnego zapalenia prostaty EWST

Przewlekłe zapalenie prostaty – przyczyny i objawy

Gruczoł krokowy (prostata, stercz) znajduje się między pęcherzem moczowym a odbytnicą. Jego zadanie to produkcja wydzieliny, która wchodzi w skład nasienia i jest nośnikiem plemników.

Infekcja bakteryjna lub wirusowa może doprowadzić do ostrego zapalenia prostaty. Stan ten wymaga niezwłocznego kontaktu z lekarzem i jak najszybszego wdrożenia leczenia. Sygnalizować go mogą nagle pojawiające się objawy, takie jak gorączka, dreszcze, silny ból występujący w okolicy krocza, odbytu i u nasady prącia, a także złe samopoczucie.

Przewlekłe zapalenie prostaty objawia się nieco inaczej – objawy ogólne zwykle nie występują.

Najczęstsze objawy przewlekłego zapalenia prostaty:

• ból krocza i jąder,
• bolesność stercza,
• zwiększona częstotliwość oddawania moczu,
• powolny, przerywany strumień moczu,
• bolesna ejakulacja.

Bakteryjna odmiana choroby zwykle rozwija się jako skutek niedokładnego wyleczenia ostrego zapalenia prostaty. Podłoże przewlekłego niebakteryjnego zapalenia prostaty nie jest do końca znane.

Zwykle mówi się o połączeniu różnych czynników, np. silnego, przewlekłego stresu z nadmiernym napięciem mięśni dna miednicy.

Leczenie przewlekłego zapalenia prostaty – leki, dieta i fizjoterapia

Postępowanie terapeutyczne dobiera się do podłoża choroby; obejmuje ono farmakoterapię, modyfikację stylu życia oraz metody wspomagające.

Farmakoterapia

Jeśli przewlekłe zapalenie prostaty ma podłoże bakteryjne, w leczeniu należy zastosować antybiotyki. W ramach farmakoterapii stosuje się ponadto leki przeciwzapalne oraz ułatwiające odpływ moczu. Zdarza się, że konieczne jest leczenie chirurgiczne.

Styl życia i dieta w zapaleniu prostaty

Niezwykle istotne jest wprowadzenie zmian do obecnego stylu życia. Ważne jest, aby unikać ucisku krocza, do którego może dochodzić np. podczas jazdy na rowerze. Dodatkowo należy rzucić palenie.

Kofeina, alkohol i napoje gazowane mogą nasilać parcia naglące i częstomocz poprzez podrażnienie pęcherza; bardzo pikantne potrawy mogą nasilać dolegliwości bólowe.

Warto rozważyć dieta o potencjale przeciwzapalnym (warzywa, owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, tłuste ryby – źródła omega-3, orzechy), odpowiednie nawodnienie oraz zapobieganie zaparciom (błonnik, aktywność fizyczna), ponieważ przewlekłe parcie przy wypróżnieniu zwiększa napięcie mięśni dna miednicy i może nasilać objawy.

Fizjoterapia i wsparcie psychologiczne

Oprócz farmakoterapii i zmiany stylu życia, niektórzy pacjenci korzystają również z metod fizjoterapeutycznych. Techniki relaksacyjne, takie jak joga, medytacja czy masaże, mogą wspomagać leczenie poprzez zmniejszenie napięcia mięśni i redukcję stresu.

Terapia behawioralna oraz psychoterapia też mogą okazać się pomocne, szczególnie jeśli stres jest istotnym czynnikiem wpływającym na zdrowie prostaty.

Terapia falą uderzeniową (ESWT) w przewlekłym zapaleniu prostaty

Jedną z metod leczenia przewlekłego niebakteryjnego zapalenia prostaty jest terapia falą uderzeniową. W badaniach z grupą kontrolną (zabieg pozorowany) wykazywano istotne klinicznie zmniejszenie wyniku NIH-CPSI (skala oceniająca ból, objawy ze strony układu moczowego i jakość życia) po 4–6 tygodniach ESWT, przy utrzymaniu części efektów w obserwacjach po zakończeniu terapii.

Mężczyźni z przedziału wiekowego 27-70 lat po przejściu terapii falą uderzeniową zauważyli ogromną poprawę. Aż 82% badanych zgłosiło wyraźne zmniejszenie bólu miednicy i objawów ze strony układu moczowego. Pacjenci mówili także o poprawie erekcji. 

Skuteczność ESWT

Korzystny wpływ ESWT na NIH-CPSI potwierdzają m.in. randomizowane, podwójnie zaślepione badania kontrolowane placebo oraz przeglądy literatury. Zwracają na to uwagę również aktualne wytyczne towarzystw urologicznych (np. EAU), wskazując, że ESWT może być rozważana jako uzupełnienie terapii u wybranych chorych z CP/CPPS.

Mechanizm działania ESWT

Zabieg polega na aplikacji fal terapeutycznych na okolicę krocza i dna miednicy (najczęściej przezskórnie, przez krocze) za pomocą specjalnej głowicy. Fala oddziałuje pośrednio na stercz oraz otaczające go tkanki.

Mechanizmy działania ESWT w tej okolicy obejmują m.in.:

• neuromodulację bólu (zmiana pobudliwości nocyceptorów),
• działanie przeciwzapalne (wpływ na mediatory zapalenia),
• poprawę mikrokrążenia i neowaskularyzację,
• rozluźnienie nadmiernie napiętych mięśni dna miednicy.

Dzięki temu, poza zmniejszeniem bólu, może dojść do redukcji dolegliwości z dolnych dróg moczowych.

Zalety leczenia zapalenia prostaty falą uderzeniową

Zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawa jakości erekcji to niejedyne zalety terapii falą uderzeniową.

Leczenie pomaga również:

• zahamować rozwój choroby,
• uruchomić naturalne mechanizmy naprawcze organizmu,
• zmniejszyć częstotliwość oddawania moczu,
• poprawić przepływ moczu w trakcie mikcji,
• złagodzić parcia naglące i nocne wstawanie do toalety,
• zmniejszyć uczucie niepełnego opróżnienia pęcherza,
• poprawić ogólną jakość życia.

Metoda jest bezbolesna i nieinwazyjna, a efekty pojawiają się już po 4 zabiegach. Najczęściej stosuje się serię 4–6 sesji wykonywanych co 1 tydzień; pojedyncza wizyta trwa zwykle kilkanaście minut. U części pacjentów korzyści utrzymują się przez co najmniej kilka miesięcy, a w razie nawrotu objawów bywa rozważana seria przypominająca. Fala uderzeniowa nie wyklucza stosowania innych metod terapeutycznych.

Przeciwwskazania i bezpieczeństwo

Warto zaznaczyć, że choć terapia falą uderzeniową ma wiele zalet, istnieją pewne przeciwwskazania do jej stosowania. Należą do nich niektóre schorzenia serca, stosowanie rozrusznika serca i niektóre choroby naczyniowe.

Przeciwwskazaniami są także m.in.:

• zaburzenia krzepnięcia (w tym leczenie przeciwkrzepliwe),
• aktywna infekcja lub niezagojone zmiany w miejscu zabiegu,
• podejrzenie/rozpoznanie nowotworu prostaty.

ESWT jest na ogół dobrze tolerowana; opisywane działania niepożądane są zwykle łagodne i przemijające, np. krótkotrwały dyskomfort w obrębie krocza, zaczerwienienie skóry, niewielki obrzęk lub przejściowe nasilenie dolegliwości bólowych po zabiegu.

Poważne powikłania są rzadkie w publikowanych badaniach, jednak decyzja o terapii powinna zawsze uwzględniać indywidualną ocenę korzyści i ryzyka.