Mikroskop konfokalny do nieinwazyjnej diagnostyki zmian skórnych

Refleksyjna mikroskopia konfokalna (z ang. reflectance confokal microscopy, RCM) jest odmianą mikroskopii świetlnej, która do tworzenia obrazów wykorzystuje widmo światła widzialnego. Jej unikalność polega na tym, że do obiektywu mikroskopu konfokalnego dociera tylko sygnał (światło) z jednej płaszczyzny ogniskowania a nie z całego przekroju próbki, co zapewnia zwiększony kontrast i rozdzielczość.

Rozdzielczość osiowa rzędu 5–10 µm i rozdzielczość boczna 1–2 µm pozwala oglądać badaną tkankę w nawet 600-krotnym powiększeniu. Największą jednak zaletą mikroskopów konfokalnych jest możliwość tworzenia trójwymiarowych obrazów poprzez składanie serii płaszczyzn z różnych głębokości w całość.

Refleksyjna mikroskopia konfokalna - narzędzie diagnostyczne w dermatologii

Refleksyjna mikroskopia konfokalna zyskuje coraz większą popularność w dermatologii, jako nieinwazyjna metoda diagnostyczna, pozwalającą na obrazowanie skóry in vivo - czyli na żywym organizmie. Wykorzystanie RCM daje możliwość ''wejrzenia" w głąb skóry bez naruszania jej ciągłości. Umożliwia obejrzenie na ekranie komputera komórek, z których zbudowana jest skóra.

Rodzaje zmian skórnych diagnozowanych za pomocą mikroskopii konfokalnej

Opracowane kryteria rozpoznawania i klasyfikowania zmian na podstawie obrazów mikroskopii konfokalnej pozwalają skutecznie diagnozować m.in. takie schorzenia jak:

• Łagodne zmiany melanocytowe - zmiany komórek syntetyzujących barwnik skóry – melaninę. Przybierają one postać plamistą lub grudkową, o zabarwieniu podobnym do koloru skóry (niebieskim, brązowym lub czarnym).
• Znamię Spitz - znamię wrzecionowato-nabłonkowokomórkowe, dawniej zwane czerniakiem młodzieńczym. Jest znamieniem występującym głównie u dzieci i młodzieży, rzadko u dorosłych.
• Czerniak skóry - RCM jest obecnie istotnym badaniem uzupełniającym, które pozwala na bardzo wczesne rozpoznanie czerniaka oraz wykluczenie lub potwierdzenie czerniaka w przypadkach, kiedy obraz dermatoskopowy oraz wideo-dermatoskopowy jest niejednoznaczny.
• Rak podstawnokomórkowy – najczęstszy nowotwór złośliwy skóry i najczęstszy nowotwór złośliwy u osób rasy kaukaskiej. Charakteryzuje się niskim stopniem złośliwości, powolnym wzrostem i bardzo rzadkim przerzutowaniem.
• Rak kolczystokomórkowy – drugi pod względem częstości występowania po raku podstawnokomórkowym nowotwór skóry. Stanowi 20% wszystkich nowotworów skóry nie będących czerniakami.

Inne zastosowania mikroskopii konfokalnej w dermatologii

W ostatnich latach podejmuje się także próby wykorzystania RCM w diagnostyce chorób zapalnych skóry, łuszczycy, tocznia rumieniowatego, pęcherzyca, choroby Dariera czy chorób infekcyjnych (grzybica, zakażenie wirusem opryszczki zwykłej). Mikroskopia konfokalna staje się więc narzędziem o szerokim spektrum zastosowań w diagnostyce dermatologicznej.

Korzyści wynikające z wykorzystania mikroskopii konfokalnej w diagnostyce skóry

Wysoka rozdzielczość uzyskiwanych obrazów mikroskopowych pozwala diagnozować zmiany skórne z dokładnością zbliżoną do analizy histopatologicznej przy jednoczesnym znacznym skróceniu potrzebnego na to czasu. Ma to znaczenie zwłaszcza w przypadkach niewielkich, trudnych do rozpoznania zmian skórnych oraz u pacjentów przyjmujących leki immunosupresyjne. Jest to istotne w kontekście minimalizowania ryzyka przerzutów w przypadku nowotworów skóry.

Nowoczesne technologie wspomagające mikroskopię konfokalną

Aktualnie rozwijane są także technologie, które wspierają mikroskopię konfokalną. Przykładem jest integracja sztucznej inteligencji w mikroskopach konfokalnych. Dzięki temu, urządzenia te są w stanie automatycznie rozpoznawać podejrzane zmiany skórne, co znacząco przyspiesza proces diagnostyczny i zwiększa dokładność wyników.

Przyszłość mikroskopii konfokalnej w dermatologii

Mikroskopia konfokalna to obiecująca metoda, która z powodzeniem znajduje zastosowanie w diagnostyce chorób skóry. Jej nieinwazyjność, wysoka rozdzielczość oraz możliwość tworzenia obrazów 3D sprawiają, że staje się cennym narzędziem, które może zrewolucjonizować sposób diagnozowania i monitorowania zmian skórnych. Dzięki tej technologii możliwe jest wczesne wykrycie zmian nowotworowych, a także lepsze rozróżnianie zmian łagodnych od złośliwych. Wraz z rozwojem sztucznej inteligencji oraz dalszymi badaniami mikroskopia konfokalna zyskuje na znaczeniu i staje się kluczowym elementem diagnostyki dermatologicznej w przyszłości.