Rehabilitacja przy pomocy lokomatu

Nie od dziś wiadomo, że najskuteczniejszym leczeniem wielu chorób, a szczególnie tych dotykających układ nerwowy lub łącza nerwowo- mięśniowe, jest ruch. Osoby po udarach, z zanikami mięśni czy z chorobą Parkinsona często nie są w stanie poruszać się samodzielnie, a w ich rehabilitację zaangażowany jest szereg specjalistów. Największe trudności występują u ludzi z niesymetrycznym rozkładem sił, u których jedna połowa ciała jest znacznie silniejsza od przeciwnej. W tej sytuacji trudno jest w pełni rehabilitować zdrowszą połowę ciała, ponieważ nie pozwala na to strona słabsza.

Rozwiązaniem może się okazać urządzenie Lokomat, które służy do nauki chodu i posiada możliwość ustawienia niesymetrycznego, w którym jedna kończyna jest wspomagana silniej od drugiej.

Jak działa urządzenie Lokomat?

W 1995r Gery Colombo i Prof. Volker Dietz stworzyli zamysł urządzenia Lokomat, którego prototyp powstał już w 1999r. Od tego czasu sprzęt był testowany i udoskonalany tak, by w jak najwyższym stopniu spełnić oczekiwania zarówno pacjentów, jak i rehabilitantów. Urządzenie składa się z ortez, które są przymocowywane do pacjenta, bieżni funkcjonalnie połączonej z systemem odciążania oraz z systemu operacyjnego, który steruje całym urządzeniem.

Ortezy są skonstruowane w ten sposób, aby była możliwość ich dostosowania do pacjentów o różnym wzroście oraz o różnej budowie anatomicznej. Da się je dopasować nawet do pacjentów z zaburzeniami budowy ciała, takimi jak koślawość lub szpotawość stawów kolanowych. Maksymalna masa pacjenta, który może być rehabilitowany przy pomocy urządzenia Lokomat to 135kg. Prędkość chodu, zakresy ruchów w stawie oraz zakres odciążenia są dobierane indywidualnie do pacjenta.

Indywidualnie dopasowane ortezy wraz z systemem operacyjnym umożliwiają przeprowadzenie treningu z zachowaniem prawidłowego wzorca chodu, w warunkach symetrycznego lub asymetrycznego dynamicznego odciążenia. Daje to możliwość nauki prawidłowego chodu, bez utrwalania patologicznych ruchów, które mogą się pojawić wraz z rozwojem schorzeń neurologicznych. Podczas ćwiczeń pionowe ruchy pacjenta nie są w żaden sposób ograniczone, jednocześnie pacjent ma zachowane fizjologiczne ruchy miednicy. Dodatkową zaletą urządzenia Lokomat jest fakt, że pacjent sam wykonuje ruch, a ortezy go wspomagają tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Udało się to osiągnąć dzięki zastosowaniu technologii siły wodzącej.

Wskazania do rehabilitacji przy użyciu Lokomatu

Urządzenie zostało zaprojektowane z myślą o rehabilitacji osób ze schorzeniami neurologicznymi. Może być stosowane u chorych na stwardnienie rozsiane, porażenie mózgowe oraz rdzeniowy zanik mięśni. Do kolejnej grupy chorych leczonych Lokomatem zaliczają się osoby po urazach mózgu i rdzenia kręgowego, a także pacjenci po udarze, wszczepieniu endoprotezy, z chorobą Parkinsona oraz wszyscy ci, których mięśnie są osłabione z powodu długotrwałego braku ruchu. Tą metodą mogą być rehabilitowane osoby poruszające się na wózkach inwalidzkich.

Nowoczesne technologie wykorzystywane w urządzeniu Lokomat pozwalają na precyzyjne monitorowanie postępów pacjentów. Dzięki wbudowanym systemom analizy chodu, możliwe jest dostosowanie rehabilitacji w czasie rzeczywistym, w zależności od wyników pacjenta. Dodatkowo, wprowadzenie funkcji wirtualnych środowisk treningowych w połączeniu z Lokomatem, pomaga pacjentom lepiej angażować się w proces rehabilitacyjny, co zwiększa skuteczność terapii.

• Deformacje kończyn dolnych uniemożliwiające założenie ortez;
• Zaburzenia układu kostno-szkieletowego (osteoporoza, niestabilność kręgosłupa, złamania);
• Odleżyny i rany na ciele pacjenta;
• Osoby o masie ciała przekraczającej 135 kg;
• Urazy stawów, w tym uszkodzenia chrząstki stawowej, które mogą wymagać konsultacji ortopedycznej.

Skuteczność rehabilitacji urządzeniem Lokomat

Autorzy artykułu "Lokomat: a therapeutic chance for patients with chronic hemiplegia" przeprowadzili badanie wśród 22 pacjentów z poudarowym porażeniem połowiczym, w którym porównali skuteczność rehabilitacji przy pomocy urządzenia Lokomat z tradycyjną rehabilitacją. Prowadzono intensywną rehabilitację pacjentów, po czym porównano poprawę wyników między grupami pacjentów w teście "wstań i idź" ("Timed Up and Go") oraz w teście szybkości chodu na dystansie 10 metrów ("10-m Timed Walking Speed Test"). Pacjenci rehabilitowani urządzeniem Lokomat uzyskali znacznie większą poprawę wyników, niż pacjenci rehabilitowani w klasyczny sposób. Autorzy zastrzegają jednak, że wyniki są obiecujące, jednak aby je potwierdzić należy przeprowadzić badania na większej liczbie pacjentów.

Jan Merholz i wsp. w pracy “Electromechanical - assisted training for walking after stroke“ zestawili wyniki 23 prac opisujących skuteczność rehabilitacji urządzeniem Lokomat u pacjentów po udarze. Porównano ilość pacjentów, którzy odzyskali zdolność chodu po terapii do liczby osób bez poprawy funkcji motorycznych. Udowodniono, że pacjenci wspomagani Lokomatem uzyskali lepsze wyniki od osób leczonych tradycyjną rehabilitacją. Efekty były szczególnie dobre, gdy leczenie wprowadzano w ciągu pierwszych trzech miesięcy od wystąpienia udaru.

Trendy w rehabilitacji z użyciem Lokomatu

Ostatnie badania wskazują na rosnącą rolę sztucznej inteligencji w rehabilitacji przy użyciu urządzenia Lokomat. Nowoczesne systemy w urządzeniu Lokomat zaczynają wykorzystywać zaawansowane algorytmy, które uczą się na podstawie danych zebranych podczas rehabilitacji, co pozwala na jeszcze bardziej spersonalizowaną terapię. Takie rozwiązania umożliwiają dostosowanie poziomu trudności, oraz intensywności ćwiczeń w zależności od postępów pacjenta.

W ciągu ostatnich lat wprowadzono również możliwość integracji urządzenia Lokomat z systemami wspierającymi rehabilitację wirtualną. Tego typu nowinki technologiczne, jak gry i wirtualne symulacje, pomagają pacjentom lepiej angażować się w proces rehabilitacji, co może znacznie poprawić efektywność leczenia. Zmieniają się również podejścia do stosowania rehabilitacji Lokomatem u pacjentów z różnymi chorobami neurologicznymi, z uwagi na rosnącą świadomość w kwestii neuroplastyczności mózgu i jego zdolności do adaptacji po urazach. Ważne jest, aby pacjenci byli świadomi, że długotrwałe korzystanie z Lokomatu może prowadzić do przeciążenia innych części ciała, zwłaszcza w przypadku niewłaściwego ustawienia urządzenia, dlatego zaleca się regularne monitorowanie postępów rehabilitacyjnych oraz kontrolowanie postawy ciała podczas ćwiczeń.