Siedzący tryb życia a retinopatia cukrzycowa

Do badań zakwalifikowanych zostało 282 pacjentów cierpiących na cukrzycę, których poddawano obserwacji w zakresie codziennej aktywności fizycznej w celu zweryfikowania ich stylu życia. Średnia wieku badanych wynosiła 62 lata.

Każdy pacjent został wyposażony w akcelerometr – urządzenie stosowane do pomiaru przyspieszeń liniowych bądź kątowych, obecnie powszechnie montowane w telefonach komórkowych, tabletach czy aparatach fotograficznych.

Urządzenie należało mieć przy sobie co najmniej przez okres 4 dni, 10 godzin dziennie – dokonywało ono pomiaru czasu spędzanego przez pacjentów w pozycji siedzącej.

Siedzący tryb życia a retinopatia cukrzycowa

Średnia ilość czasu spędzanego przez badanych w pozycji siedzącej w ciągu dnia wyniosła 522 minuty. Zauważono jednak, że każde dodatkowe 60 minut dziennie pozbawione aktywności fizycznej skutkuje 16% wzrostem ryzyka retinopatii. Jak komentuje dr Loprinzi, nie można jednoznacznie ustalić mechanizmu, w którym siedzący tryb życia wpływa na rozwój retinopatii cukrzycowej.

W ostatnich latach badania nad stylem życia pacjentów z cukrzycą coraz częściej wskazują na związek pomiędzy brakiem ruchu, zaburzeniami krążenia i nasileniem powikłań mikronaczyniowych, do których należy retinopatia. Niektóre analizy sugerują, że długotrwałe unieruchomienie może prowadzić do zmian w metabolizmie glukozy i insuliny, co sprzyja progresji choroby oczu.

Potencjalne mechanizmy wpływu siedzenia na siatkówkę

Prawdopodobne jest, że w wyniku siedzącego trybu życia wzrasta ryzyko incydentów sercowo-naczyniowych, które dodatkowo zwiększają prawdopodobieństwo rozwoju retinopatii u osób z cukrzycą. Obniżenie przepływu krwi oraz mniejsza dostępność tlenu dla tkanek oka mogą przyspieszać uszkodzenia siatkówki.

Aktualne prace badawcze wskazują również, że przewlekły brak aktywności może nasilać stan zapalny oraz stres oksydacyjny – dwa czynniki odgrywające ważną rolę w patogenezie retinopatii cukrzycowej. Wciąż jednak brakuje jednoznacznych danych potwierdzających bezpośredni związek przyczynowy.

Aktywność fizyczna w profilaktyce retinopatii

Aby ustalić, czy powyższe zależności mają charakter bezpośredni, potrzebne są dalsze badania, obejmujące obserwację pacjentów poddawanych odpowiedniej dawce codziennej aktywności fizycznej. Dotychczasowe publikacje naukowe sugerują, że umiarkowany wysiłek fizyczny poprawia kontrolę glikemii, ciśnienia krwi i profilu lipidowego – co pośrednio wpływa na zmniejszenie ryzyka powikłań ocznych.

Eksperci zwracają uwagę, że przerywanie długich okresów siedzenia krótkimi, kilkuminutowymi przerwami ruchowymi może mieć znaczenie dla zdrowia pacjentów z cukrzycą. Jest to szczególnie istotne u osób starszych lub prowadzących pracę biurową.

Przykładowe formy aktywności

Osobom z cukrzycą zaleca się różne formy wysiłku o umiarkowanej intensywności, które mogą być dostosowane do możliwości pacjenta. W najnowszych wytycznych podkreśla się rolę aktywności takich jak:

• spacery w umiarkowanym tempie,
• jazda na rowerze stacjonarnym,
• pływanie lub zajęcia w wodzie,
• łagodne ćwiczenia siłowe poprawiające metabolizm glukozy.

Wnioski i kierunki dalszych badań

Chociaż korelacja pomiędzy siedzącym trybem życia a ryzykiem rozwoju retinopatii cukrzycowej jest coraz lepiej dokumentowana, naukowcy podkreślają konieczność prowadzenia badań interwencyjnych, które ocenią bezpośredni wpływ regularnej aktywności na zdrowie siatkówki.

Styl życia stanowi ważny element profilaktyki powikłań cukrzycy, a redukcja czasu spędzanego siedząc może stać się jednym z kluczowych zaleceń dla pacjentów zagrożonych retinopatią cukrzycową. Regularny ruch, nawet o niewielkiej intensywności, wydaje się wspierać funkcjonowanie układu naczyniowego.