SIFO - jak leczyć tę chorobę? Co trzeba o niej wiedzieć?

SIFO - definicja i charakterystyka

SIFO, czyli z angielskiego small intestinal fungal overgrowth, to przerost grzybiczy jelita cienkiego. Chorobę tę nazywa się też kandydozą jelit, ponieważ grzyby, jakie w większości znajdują się w tym fragmencie przewodu pokarmowego, zaliczają się do rodzaju Candida - Candida albicans. SIFO może być wywołane również przez inne grzyby, nie tylko Candida.

Grzyby te naturalnie występują w ludzkim organizmie, w jelicie grubym. Schorzenie zaczyna się jednak wtedy, gdy przybywa ich i przeniosą się w obszar tworzony przez jelito cienkie.

SIFO jest nowym terminem i chorobą, której liczba występowania nie jest jeszcze dokładnie poznana. Na szczęście wiadomo już trochę o jej przyczynach i metodach leczenia.

Przyczyny przerostu grzybiczego jelita cienkiego

Funkcją układu odpornościowego jest zapobieganie mnożeniu się grzybów w układzie trawiennym. Odpowiadają za to np. znajdujące się w mikroflorze bakterie z rodzaju Lactobacillus, które produkują nadtlenek wodoru.

Przyczyn infekcji grzybiczych, czyli SIFO, należy dopatrywać się w zaburzeniach powstałych wskutek chorób czy farmakoterapii.

Za SIFO odpowiedzialne mogą być takie czynniki jak:

• nowotwory;
• cukrzyca;
• osłabienie układu odpornościowego (np. towarzyszące wirusowi HIV);
• długotrwałe stosowanie leków sterydowych, antybiotyków czy opioidów.

Powody pojawienia się SIFO u osób zdrowych nie są jeszcze dostatecznie znane i potwierdzone badaniami.

Winne mogą być następujące czynniki:

• nieprawidłowości w strukturze układu pokarmowego,
• zaburzenia równowagi mikrobiomu jelitowego,
• problemy z kompleksem mioelektrycznym (MMC) jelita cienkiego.

Określa się także grupę ryzyka wobec kandydozy. Są to dzieci, seniorzy oraz osoby hospitalizowane.

Objawy SIFO i ich rozpoznanie

Wśród objawów wymienia się:

• nudności;
• bóle brzucha;
• biegunkę;
• niestrawność;
• gazy;
• uczucie sytości;
• zgaga;
• nieprzyjemny zapach z ust;
• świąd skóry;
• mgła mózgowa;
• osłabienie;
• zmiany skórne;
• bóle stawów;
• powtarzające się infekcje grzybicze.

Objawy z powyższej listy mogą być przypisane innym schorzeniom, dlatego wystąpienie któregoś z nich nie daje pewności co do diagnozy SIFO, a jedynie stanowi pewną poszlakę. Diagnoza SIFO jest często wyzwaniem i nie ma jeszcze ustalonych standardowych protokołów diagnostycznych.

Diagnoza SIFO - metody wykrywania

Badanie endoskopowe, w którego trakcie pobiera się treści lub soki pochodzące z dwunastnicy lub jelita czczego - to obecnie jedyna wykonywana bezpośrednia forma diagnozy. Pozyskana próbka za pomocą posiewu jest analizowana pod kątem obecności grzybów.

Metodę tę stosuje się również przy wykrywaniu SIBO. Ma ona jednak kilka wad, do których zaliczają się: brak standardów przebiegu procedury, czasochłonność, inwazyjność oraz to, że nie daje gwarancji wykrycia przerostu w jelicie krętym.

SIFO diagnozuje się też pośrednio – poprzez wykluczanie podobnych schorzeń, czyli SIBO i IMO. W tym celu wykonywane są testy oddechowe (wodorowo-metanowe).

Leczenie SIFO i odpowiednia dieta

Kandydozę leczy się farmakologicznie, stosując leki przeciwgrzybicze – echinokandyny, polieny czy azole. Działanie preparatów bazujących na tych substancjach ma całkowicie wyeliminować patogeny. Na ogół stosuje się je od 2 do 3 tygodni. Ważne jest monitorowanie stanu pacjenta i dostosowywanie terapii w trakcie leczenia, ponieważ grzyby mogą wykazywać oporność na leki przeciwgrzybicze.

Antybiotyki nie są zalecane w leczeniu SIFO, ponieważ nie działają na grzyby i mogą zaburzyć mikrobiotę jelitową, pogarszając stan pacjenta.

W trakcie leczenia farmakologicznego mogą wystąpić skutki uboczne, dlatego istotna jest współpraca z lekarzem w celu monitorowania i dostosowywania terapii.

Rola diety w leczeniu SIFO

Bez względu na rodzaj przyjętej terapii, konieczne jest podjęcie stosownej diety. Strategia żywieniowa przy SIFO ma na celu wsparcie leczenia podstawowego. Jelita osłabione chorobą wymagają odpowiednich związków zawartych w pokarmie. Można wypisać kilka “zakazów”, jakie powinny przyświecać pacjentowi z kandydozą.

Niezalecane są:

• cukry (słodycze, słodzone napoje, ciasta);
• białe pieczywo;
• tłuste mięso i wędliny;
• alkohol;
• żywność przetworzona;
• napoje gazowane;
• sery żółte, topione i pleśniowe.

W ramach diety przeciwgrzybiczej poleca się natomiast takie produkty jak:

• ryby i owoce morza;
• kasze;
• ryż brązowy;
• owoce cytrusowe (cytryna, pomarańcza, grejpfrut);
• jogurt naturalny;
• oleje roślinne i oliwa z oliwek;
• orzechy;
• chleb na zakwasie bez drożdży;
• surowe sezonowe warzywa;
• nasiona roślin strączkowych (fasola, soczewica, ciecierzyca).

Zalecenia dietetyczne powinny być dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i konsultowane z dietetykiem.

Różnice między SIFO a SIBO

SIFO to przerost grzybiczy, a SIBO – przerost bakteryjny. Oba schorzenia dotyczą jelita cienkiego i mają bardzo wiele wspólnych objawów. Pacjenci mogą je mylić. W obu przypadkach dochodzi do zaburzenia pracy jelit. Ich przyczyny są jednak inne, bo odpowiada za nie odmienny rodzaj mikroorganizmów.

Choć SIFO i SIBO mają wiele wspólnych cech, ich leczenie może się różnić, co wymaga specyficznej diagnozy i podejścia terapeutycznego.