Przyzębie jest zespołem tkanek otaczających i utrzymujących zęby w zębodołach oraz chroniącym je przed wnikaniem drobnoustrojów chorobotwórczych z zainfekowanych kanałów zębowych lub kieszonki dziąsłowej. W jego skład wchodzą tkanki mające bezpośredni kontakt z szyjką zęba, czyli: dziąsło, ozębna, okostna, kość wyrostka zębodołowego oraz cement korzeniowy.
Choroby przyzębia – przyczyny i skutki

Choroby tkanek przyzębia, zwane także paradontozą, to głównie stany zapalne (periodontitis) o podłożu bakteryjnym. Rozwijają się one przede wszystkim na skutek braku odpowiedniej higieny jamy ustnej i nagromadzenia się na zębach płytki bakteryjnej. Wchodzące w jej skład bakterie dostają się pod dziąsła, a następnie przenikają i atakują kolejne tkanki przyzębia. Czynnikami sprzyjającymi wystąpieniu periodontitis są także: awitaminoza, stres, palenie tytoniu i nadmierne spożycie alkoholu, bruksizm, zaburzenia hormonalne, cukrzyca oraz nieprawidłowe uzupełnienia protetyczne.
Chociaż choroby przyzębia mogą rozwijać się latami bez poważnych objawów i dolegliwości, to ich zaniedbanie prowadzi do poważnych uszkodzeń kości zębodołowej szczęki i żuchwy, czego efektem może być rozchwianie i utrata nawet zdrowych zębów. Przewlekły stan zapalny zwiększa też ryzyko innych poważnych chorób, takich jak miażdżyca naczyń krwionośnych, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu, choroby reumatyczne, uszkodzenie nerek bądź astma.
Objawy chorób przyzębia
Badania epidemiologiczne przeprowadzone w Polsce wykazały, że 50% 7-latków, 75% 12-latków i 99% ludzi dorosłych cierpi na mniej lub bardziej zaawansowane choroby przyzębia. Niepokojącymi symptomami, które należy skonsultować ze stomatologiem są m.in.
- krwawienie z dziąseł w trakcie mycia zębów
- opuchnięte i zaczerwienione dziąsła
- nieświeży oddech i niesmak w ustach
- cofanie się dziąseł ("wydłużanie" zębów)
- powstające głębokie kieszonki między zębem a dziąsłem
Metody leczenia chorób przyzębia
Najczęstszymi metodami leczenia chorób przyzębia są m.in. skaling (usuwanie płytki nazębnej, kamienia nazębnego i zewnętrznej warstwy cementu korzeniowego), kiretaż (ręczne wyskrobanie ścian patologicznej kieszonki przyzębnej i zewnętrznej powierzchni korzenia zęba), a w zaawansowanych przypadkach także zabiegi przeszczepu dziąseł i augmentacji kości (ich regeneracji i odbudowy).
Współcześnie coraz częściej stosuje się terapie wspomagające, takie jak fotodynamiczna terapia antybakteryjna (aPDT) czy terapia ozonem, które mogą wspierać tradycyjne procedury oczyszczania kieszonek przyzębnych. Dodatkowo wprowadza się miejscowe leczenie antybiotykowe – np. w postaci żeli lub mikrogranulek z doksycykliną – wprowadzanych bezpośrednio do kieszonki.
Higiena jako podstawa terapii
Znaczenie ma również edukacja pacjenta w zakresie higieny jamy ustnej oraz dostosowanie codziennej pielęgnacji do jego potrzeb. Użycie szczoteczek międzyzębowych, irygatorów i specjalistycznych past do zębów może znacząco spowolnić rozwój choroby.
Nowoczesne leczenie chorób przyzębia – system Vector

Nowym rozwiązaniem z zakresu profilaktyki i leczenia paradontozy jest urządzenie Vector Paro niemieckiej firmy Dürr Dental, wyposażone w dwie końcówki robocze, umożliwiające przeprowadzenie ultradźwiękowego skalingu oraz czyszczenia głębokich kieszonek przyzębnych w sposób znacznie mniej inwazyjny niż metody tradycyjne. Wskazaniami do zabiegu systemem Vector są:
- wszystkie stadia zapalenia przyzębia (paradontozy)
- zabiegi podtrzymujące po zakończonym leczeniu przyzębia
- profilaktyka i leczenie stanów zapalnych wokół implantów oraz koron i mostów porcelanowych
Trwający ok. 1–1,5 godziny zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu miejscowym i nie powoduje żadnych uszkodzeń dziąsła, kieszonek zębowych, szkliwa ani cementu korzeniowego. W trakcie trwania procedury do końcówek roboczych urządzenia podawana jest zawiesina fluidu polerującego, wzmacnianego przez bardzo drobne cząsteczki hydroksyapatytu, co powoduje całkowite usunięcie przylegającej szkodliwej płytki bakteryjnej. Powierzchnia korzenia zostaje wypolerowana, co czyni ją mniej podatną na ponowne przyleganie płytki i pozwala na tworzenie się nowego, zdrowego przyczepu dziąsła wokół zębów.
Aktualne doniesienia naukowe wskazują, że technologia Vector może poprawiać skuteczność leczenia zapaleń przyzębia w porównaniu z tradycyjnym skalingiem, szczególnie u pacjentów z dużym ryzykiem nawrotów lub chorobami ogólnoustrojowymi, takimi jak cukrzyca.
Źródła:
- Mirjana Gojkov Vukelic, Sanja Hadzic, Enes Pasic, i in., "Efficacy of Non-surgical Treatment of Periodontal Diseases Using the Vector® Paro Pro Ultrasonic Device", Materia socio-medica, 305-309, 2024
- Prabhakar Joseph, Priya Prabhakar, Birte Holtfreter, i in., "Systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials evaluating the efficacy of non-surgical periodontal treatment in patients with concurrent systemic conditions", Clinical oral investigations, 2023
- Osman Fatih Arpağ, Ahmet Dağ, Bozan Serhat İzol, i in., "Effects of vector ultrasonic system debridement and conventional instrumentation on the levels of TNF-α in gingival crevicular fluid of patients with chronic periodontitis", Advances in clinical and experimental medicine : official organ Wroclaw Medical University, 1419-1424, 2017