Zimna plazma wspomoże leczenie trudno gojących się ran

Rany pojawiać się mogą na ludzkim ciele na skutek różnych stanów. Uszkodzenia ciała można dzielić zarówno ze względu na czynnik sprawczy, jak i w związku z długością występowania rany – w przypadku drugiego z aspektów wyróżnić można rany ostre oraz przewlekłe. Niegojące się rany stanowić mogą znaczny problem – jako ich przykład można podać chociażby odleżyny, których leczenie nierzadko jest trudne i zajmuje długi czas.

Sprzyjać utrudnionemu gojeniu się ran może wiele stanów, takich jak np. cukrzyca, zakażenie wirusem HIV czy niedożywienie. Mnogość czynników, prowadzących do występowania tego problemu sprawia, że lekarze wciąż poszukują sposobów na to, by przyspieszać regenerację ludzkich tkanek. Jedne z nowszych doniesień pochodzą z Rosji i dotyczą wykorzystania plazmy w leczeniu ran.

Zimna plazma w leczeniu trudno gojących się ran

Plazma wykorzystanie w medycynie znajduje już od jakiegoś czasu – korzystają z niej chociażby specjaliści medycyny estetycznej. Oceny możliwości innego zastosowania plazmy dokonali uczeni z Moscow Institute of Physics and Technology – postanowili oni sprawdzić, jak zjonizowane cząstki o niskiej temperaturze wpływają na przebieg gojenia się ran.

Najważniejsze komórki biorące udział w gojeniu:

• fibroblasty odpowiedzialne za tworzenie kolagenu,
• keratynocyty odbudowujące naskórek,
• komórki skóry uczestniczące w procesach naprawczych.

Badania prowadzono na dwóch grupach komórek, które są zaangażowane w procesy regeneracyjne ludzkiego organizmu – na fibroblastach oraz na keratynocytach. Wykorzystano zarówno komórki skóry, jak i inne struktury biorące udział w naprawie tkanek, co pozwoliło szerzej ocenić wpływ zimnej plazmy na gojenie.

W przypadku fibroblastów odnotowano, że poddanie ich działaniu zimnej plazmy pobudza podziały tych komórek. Już jednokrotne zastosowanie plazmy pozwoliło na zwiększenie ilości fibroblastów w badanej próbce o prawie 43%.

Według hipotez badaczy plazma miałaby doprowadzać do pobudzania zjawisk molekularnych sprzyjających regeneracji. Już powyższe dane wydają się obiecujące, rosyjscy naukowcy planują jednak kolejne badania, dzięki którym mogliby poznać dokładny efekt działania zjonizowanych cząsteczek oraz to, czy wyniki leczenia niegojących się ran zależne są od wieku pacjentów.

Mechanizmy działania zimnej plazmy

Nowoczesne analizy wskazują, że tzw. cold atmospheric plasma (CAP) działa na rany przewlekłe i ostre na wielu poziomach — zarówno przeciwmikrobiowym, jak i stymulującym procesy regeneracyjne. Plazma generuje reaktywne formy tlenu i azotu (RONS), które przyczyniają się do eliminacji patogenów, modulowania stanów zapalnych oraz wsparcia procesów naprawczych.

Najważniejsze efekty biologiczne CAP:

• działanie przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe,
• poprawa mikrokrążenia,
• redukcja biofilmu bakteryjnego,
• pobudzenie proliferacji komórek skóry,
• wspomaganie angiogenezy.

Dzięki tym efektom CAP sprzyja szybszemu zamykaniu ran, ograniczeniu biofilmu bakteryjnego i redukcji infekcji — co jest szczególnie ważne w ranach przewlekłych, wieloletnich, owrzodzeniach czy odleżynach.

Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo terapii CAP

Pierwsze randomizowane badania kontrolowane (RCT) potwierdzają, że terapia CAP rzeczywiście przyspiesza gojenie przewlekłych ran. W jednym z badań wykazano większe zmniejszenie powierzchni rany oraz szybsze gojenie w porównaniu do placebo.

Inne badania wskazały, że przy regularnej terapii plazmą u pacjentów z owrzodzeniami, ranami pooperacyjnymi lub ranami cukrzycowymi, proces epitelializacji i tworzenia nowej tkanki odbywa się szybciej niż przy standardowej opiece.

W badaniach obserwowano także redukcję obciążenia bakteryjnego oraz poprawę mikrokrążenia i warunków środowiska rany, co dodatkowo wspiera regenerację.

Zastosowanie zimnej plazmy w praktyce

Nowoczesne urządzenia medyczne generujące zimną plazmę, takie jak kINPen® MED, umożliwiają bezdotykową, precyzyjną aplikację plazmy nawet na trudno dostępne lub nieregularne rany. Zabiegi wykonywane są głównie ambulatoryjnie.

Najważniejsze zalety terapii CAP:

• skrócenie czasu gojenia,
• zmniejszenie stanów zapalnych,
• redukcja infekcji,
• możliwość ograniczenia zabiegów chirurgicznych,
• bezbolesna i bezkontaktowa aplikacja.

Dla pacjenta oznacza to m.in. zmniejszenie dolegliwości i ryzyka powikłań. Jednocześnie ważne jest, by terapia była prowadzona przez wykwalifikowany personel z odpowiednim sprzętem, a parametry plazmy dostosowane do typu rany, gdyż to wpływa na skuteczność.

Ograniczenia, wyzwania i dalsze kierunki badań

Mimo obiecujących wyników, terapia zimną plazmą nadal wymaga dalszych badań nad długoterminowymi efektami, optymalizacją protokołów leczenia oraz zróżnicowaniem terapii w zależności od rodzaju rany.

W praktyce nie wszystkie placówki mają dostęp do nowoczesnych urządzeń CAP, co ogranicza możliwość szerokiego wdrożenia. Konieczna jest też dalsza standaryzacja procedur i potwierdzanie skuteczności w dużych badaniach klinicznych.

Terapia CAP zwykle stanowi uzupełnienie standardowej opieki — niezbędne są właściwe opatrunki, higiena rany, kontrola chorób przewlekłych i właściwa pielęgnacja skóry, by osiągnąć najlepsze rezultaty.