Znaczenie współpracy z dietetykiem w procesie leczenia anoreksji

Zaburzenia odżywiania wymagają kompleksowego leczenia. Pacjentem, chorującym na anoreksję powinna opiekować się interdyscyplinarna grupa specjalistów, w skład której wchodzą lekarz psychiatra, lekarz internista, psychoterapeuta, wykwalifikowana pielęgniarka oraz dietetyk. Podstawę leczenia stanowi psychoterapia. U części chorych, u których obserwowane są objawy psychopatologiczne (np. depresja), stosowana jest dodatkowo farmakoterapia. Elementem terapii każdego pacjenta jest leczenie dietetyczne. Współpraca z dietetykiem powinna rozpocząć się w momencie rozpoznania choroby i być kontynuowana aż do czasu jej wyleczenia.

Rola dietetyka i diagnostyka anoreksji

Dietetyk odgrywa kluczową rolę w procesie leczenia anoreksji, nie tylko poprzez planowanie odpowiedniego jadłospisu, ale również poprzez edukację pacjenta i jego rodziny na temat zdrowego odżywiania. Współpraca z dietetykiem pozwala na monitorowanie postępów w terapii oraz dostosowywanie planu żywieniowego do zmieniających się potrzeb pacjenta.

Praca z pacjentem oporującym

W pracy z osobą cierpiącą na anoreksję dietetyk często spotyka się z postawą oporu wobec interwencji. W takich przypadkach istotne jest zastosowanie technik motywacyjnych, współpraca z psychoterapeutą oraz wspólne ustalanie możliwych do zaakceptowania celów terapeutycznych. Szczególne znaczenie ma też rozpoznanie i korekta zniekształceń poznawczych dotyczących jedzenia i obrazu ciała.

Dietetyk powinien również brać pod uwagę styl jedzenia pacjenta, który może być restrykcyjny, emocjonalny lub kompulsywny. Znajomość dominującego wzorca żywieniowego pozwala skuteczniej dostosować zalecenia i uniknąć nawrotów choroby.

Ocena i monitorowanie stanu odżywienia

Interwencje dietetyczne u pacjentów z anoreksją mają na celu poprawę stanu odżywienia oraz normalizację masy ciała. Współpraca ze specjalistą rozpoczyna się od szczegółowej rozmowy, podczas której zbierany jest wywiad żywieniowy. Dzięki niemu dietetyk dowiaduje się, jakie błędy żywieniowe popełnia pacjent, jak wyglądają jego zwyczajowe jadłospisy, ile posiłków i o jakiej objętości zjada dziennie. Ważne jest również poznanie preferencji żywieniowych pacjenta oraz jego rodziny.

Elementy oceny stanu odżywienia obejmują:

• historię odchudzania;
• aktualną masę ciała i skład ciała;
• pomiary antropometryczne;
• badania biochemiczne i immunologiczne;
• ocenę zapotrzebowania na składniki odżywcze i kaloryczność diety.

Leczenie niedożywienia i planowanie żywienia

Leczenie niedożywienia u osób z anoreksją polega na dostarczaniu odpowiednich ilości białka, tłuszczów, węglowodanów, składników mineralnych, witamin i wody. Najbardziej preferowaną drogą podaży jest droga doustna, ale niekiedy konieczne jest zastosowanie żywienia przez zgłębnik dożołądkowy lub żywienia pozajelitowego.

Refeeding syndrome – ryzyko i zapobieganie

Podczas terapii żywieniowej konieczna jest czujność w kierunku zespołu ponownego odżywiania (refeeding syndrome). To powikłanie metaboliczne może wystąpić w początkowej fazie leczenia i wiąże się z ryzykiem zaburzeń elektrolitowych, obrzęków, niewydolności narządowej oraz zagrażających życiu powikłań.

Poza zaplanowaniem interwencji żywieniowej i ułożeniem indywidualnych jadłospisów dietetyk powinien wyedukować pacjenta z zakresu zasad zdrowego odżywiania. Bardzo ważne jest zaangażowanie rodziny, co wspiera wdrażanie zaleceń dietetycznych w domu.

Dzięki regularnym konsultacjom dietetycznym pacjent może korzystać z indywidualnego planu żywieniowego. Ponadto, specjalista może na bieżąco korygować błędne przekonania pacjenta i kształtować zdrowe nawyki żywieniowe.

Wskaźniki skuteczności terapii żywieniowej to:

• przyrost masy ciała (zwykle 0,5–1 kg/tydz.);
• poprawa wyników laboratoryjnych (np. elektrolity, albuminy);
• normalizacja cyklu miesiączkowego;
• lepsza tolerancja pokarmów i posiłków;
• poprawa samopoczucia i funkcji poznawczych.

Wsparcie psychologiczne i współpraca zespołu

W leczeniu anoreksji niezwykle ważne jest wsparcie psychologiczne. Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) jest jedną z najczęściej stosowanych metod, która pomaga w identyfikacji negatywnych wzorców myślenia oraz zmianie zachowań związanych z jedzeniem.

Terapia grupowa stanowi cenne uzupełnienie terapii indywidualnej, umożliwiając wzajemne wsparcie pacjentów i dzielenie się doświadczeniami.

Współpraca dietetyka z psychoterapeutą i lekarzem jest kluczowa na każdym etapie leczenia. Dzięki wymianie informacji możliwe jest ustalenie spójnych celów terapeutycznych i szybka reakcja na pogorszenie stanu zdrowia.