Artroskopowa operacja więzadła krzyżowego tylnego (PCL)

Co to jest więzadło krzyżowe tylne (PCL) i za co odpowiada?

Więzadło krzyżowe tylne (PCL, ang.Posterior Cruciate Ligament) odpowiada za stabilność tylno-przednią stawu kolanowego. Łączy tylną część piszczeli z wewnętrzną stroną kości udowej, przecinając się z więzadłem krzyżowym przednim (ACL). Choć ma mniejsze rozmiary niż ACL (średnio 38 mm długości i 13 mm szerokości), jego funkcja jest nie mniej istotna.

• przeciwdziała przemieszczaniu się piszczeli do tyłu względem uda (w ponad 90% przypadków),
• ogranicza ruchy rotacyjne podudzia,
• wspomaga kontrolę zgięcia i wyprostu kolana,
• współuczestniczy w stabilizacji łąkotek i chroni chrząstkę stawową przed przeciążeniem.

Jak dochodzi do uszkodzenia więzadła krzyżowego tylnego?

Więzadło krzyżowe tylne ulega urazom rzadziej niż jego przedni odpowiednik, jednak wiele przypadków pozostaje niezdiagnozowanych. Wynika to z faktu, że objawy zerwania PCL są mniej charakterystyczne, a pacjenci często nie łączą ich bezpośrednio z poważnym urazem.

Najczęstsze mechanizmy uszkodzenia PCL:

• bezpośredni uraz przedniej części piszczeli przy zgiętym kolanie (np. podczas wypadku samochodowego),
• upadek na zgiętą kończynę z obciążeniem,
• nadmierny wyprost lub przeprost kolana,
• urazy w sportach kontaktowych (np. piłka nożna, rugby).

Jakie są objawy zerwania PCL?

Zerwanie PCL objawia się bólem z tyłu lub wewnątrz kolana, który może być trudny do jednoznacznej lokalizacji. Często dochodzi też do obrzęku i uczucia niestabilności – choć bez typowego „uciekania kolana”, jak w przypadku ACL. Brak charakterystycznego incydentu destabilizacji sprawia, że uraz PCL bywa rozpoznany dopiero po dłuższym czasie.

Najczęstsze objawy:

• głęboki ból kolana, nasilający się podczas chodzenia po schodach,
• obrzęk pojawiający się kilka godzin po urazie,
• ograniczenie ruchomości stawu,
• uczucie niepewności, szczególnie przy zmianie kierunku ruchu,
• niestabilność przy przenoszeniu ciężaru ciała.

Kiedy konieczna jest artroskopowa rekonstrukcja PCL?

Rekonstrukcja PCL metodą artroskopową jest konieczna, gdy dochodzi do niestabilności kolana utrudniającej codzienne funkcjonowanie, przewlekłego bólu lub współistniejących uszkodzeń innych struktur stawu. Zabieg wskazany jest także w przypadku deformacji osi kończyny dolnej oraz u sportowców, dla których szybki powrót do aktywności fizycznej ma kluczowe znaczenie.

Wskazania do operacji:

• niestabilność kolana po urazie,
• współistniejące uszkodzenia ACL, chrząstki lub łąkotek,
• złamania nasady bliższej kości piszczelowej,
• przewlekły ból i ograniczenie sprawności,
• zmiany osi kończyny prowadzące do zwyrodnienia.

Na czym polega artroskopowa operacja PCL? 

Zabieg rozpoczyna się od artroskopowego wprowadzenia kamery i narzędzi do stawu kolanowego. Lekarz ocenia stan PCL oraz innych struktur, a następnie przechodzi do właściwej fazy – rekonstrukcji więzadła. W zależności od zakresu urazu wykonuje się rekonstrukcję jedno- lub dwupęczkową, lub – w wybranych przypadkach – metodę Internal Bracing.

Główne etapy operacji:

• Diagnostyczna artroskopia – ocena uszkodzeń.
• Usunięcie resztek zerwanego więzadła.
• Pobranie przeszczepu (autogenicznego lub allogenicznego).
• Wiercenie tuneli w kości udowej i piszczelowej.
• Umieszczenie i stabilizacja przeszczepu.

Rodzaje przeszczepów:

• autogeniczne (ścięgno półścięgniste, smukłe, więzadło rzepki),
• allogeniczne (ścięgno Achillesa z Banku Tkanek),
• syntetyczne (nowoczesne implanty bioinżynieryjne).

Jak długo trwa powrót do aktywności fizycznej po artroskopii PCL?

Rehabilitacja po artroskopowym zabiegu PCL rozpoczyna się już w pierwszym dniu po operacji i od samego początku odgrywa kluczową rolę w procesie zdrowienia. Choć sam pobyt w szpitalu zazwyczaj ogranicza się do jednej doby, okres rekonwalescencji trwa znacznie dłużej i wymaga zaangażowania pacjenta.

W początkowych tygodniach po operacji szczególnie istotna jest ochrona przeszczepu. Aby uniknąć jego rozciągnięcia lub uszkodzenia, zaleca się stosowanie ortezy, która stabilizuje kolano i ogranicza zakres niekontrolowanych ruchów. Równolegle wprowadzane są ćwiczenia prowadzone pod okiem fizjoterapeuty – najpierw bierne, z czasem coraz bardziej aktywne.

Stopniowy powrót do sprawności obejmuje najpierw odzyskanie swobody poruszania się, co może potrwać kilka miesięcy – zwykle od dwóch do trzech, w zależności od indywidualnych warunków zdrowotnych oraz rozległości uszkodzenia stawu. Na tym etapie możliwa staje się aktywność zawodowa czy swobodne poruszanie się bez kul.

Jakie są możliwe powikłania po operacji więzadła krzyżowego tylnego?

Choć artroskopowa rekonstrukcja PCL jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym, należy mieć świadomość, że – jak każda procedura chirurgiczna – niesie ze sobą ryzyko komplikacji. Zdecydowana większość operacji przebiega bezproblemowo, ale niektóre skutki uboczne mogą się pojawić, zwłaszcza w fazie pooperacyjnej.

Wśród możliwych powikłań wymienia się m.in. miejscowe zakażenia, które występują rzadko, ale mogą opóźniać proces gojenia. Niekiedy pojawiają się nadmierne wysięki stawowe lub dłużej utrzymujące się obrzęki. W skrajnych przypadkach może dojść do rozwoju artrofibrozy, czyli nadmiernego bliznowacenia w obrębie stawu, co ogranicza jego ruchomość i wydłuża rehabilitację.

Do rzadziej występujących, lecz możliwych komplikacji należą:

• uszkodzenia drobnych nerwów czuciowych (np. zaburzenia czucia wokół blizny),
• krwawienia z małych naczyń krwionośnych,
• obluzowanie mocowań przeszczepu lub jego niewydolność mechaniczna.

Ile kosztuje artroskopowa operacja PCL?

Na podstawie zgromadzonych przez nas danych średnia cena za artroskopową operację więzadła krzyżowego tylnego (PCL) wynosi 11 781 zł, przy czym najniższa cena to 8 500 zł, natomiast najwyższa cena – 25 000 zł.