Leczenie AMD

AMD – postać sucha i mokra

Zwyrodnienie plamki żółtej występuje w dwóch formach, które różnią się zarówno mechanizmem powstawania, jak i szybkością postępu choroby.

Sucha postać AMD stanowi zdecydowaną większość przypadków – odpowiada za około 85–90% wszystkich diagnoz. W tej formie dochodzi do stopniowej degeneracji barwnikowego nabłonka siatkówki. Jednym z charakterystycznych objawów są tzw. druzy – złogi białkowo-lipidowe, które stopniowo zwiększają swoją objętość i liczbę. Skutkiem tego procesu jest stopniowa utrata ostrości w centralnym polu widzenia, co wyraźnie wpływa na jakość życia – pogarsza zdolność czytania czy wykonywania codziennych czynności.

Mokra postać AMD rozwija się znacznie szybciej i wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami dla wzroku. W tym przypadku organizm zaczyna wytwarzać nowe naczynia krwionośne w okolicy siatkówki (proces neowaskularyzacji), które są delikatne i nieszczelne. Pękają, powodując wyciek płynu i krwi, co prowadzi do uszkodzeń w obrębie plamki żółtej. Ostatecznie skutkuje to martwymi punktami w polu widzenia oraz trwałą utratą fotoreceptorów.

Jakie są przyczyny zwyrodnienia plamki żółtej?

Bezpośrednią przyczyną AMD są zmiany metaboliczne w komórkach siatkówki. Gromadzenie się wolnych rodników oraz szkodliwych związków chemicznych prowadzi do uszkodzeń struktur oka odpowiedzialnych za prawidłowe widzenie. Z czasem dochodzi do stopniowego obumierania komórek, co skutkuje pogorszeniem ostrości widzenia.

Do najczęściej wskazywanych czynników ryzyka należą:

• wiek – ryzyko wzrasta po 60. roku życia,
• palenie tytoniu – uznawane za jeden z głównych czynników środowiskowych,
• ekspozycja na światło UV i światło niebieskie,
• choroby współistniejące, takie jak nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, otyłość,
• obciążenie genetyczne – osoby z rodzinnym wywiadem AMD są bardziej narażone.

Kiedy rozpocząć leczenie AMD? Objawy, które powinny zaniepokoić

Pierwsze oznaki AMD mogą pozostać niezauważone, szczególnie jeśli choroba dotyka tylko jednego oka. Drugie, dobrze funkcjonujące oko może kompensować ubytki wzroku, przez co pacjent nie od razu odczuwa pogorszenie widzenia.

Początkowe objawy zwykle obejmują:

• trudności w widzeniu nocnym,
• zniekształcenie linii prostych (np. linie falujące),
• pojawienie się cienia lub plamy w centrum pola widzenia,
• utrudnione czytanie i pisanie.

W każdej postaci AMD dochodzi do uszkodzenia centralnego widzenia, natomiast obwodowe pole widzenia pozostaje nienaruszone.

Jak zdiagnozować AMD?

Najczęściej stosowaną metodą wstępnej diagnostyki AMD jest test Amslera – prosty sposób na ocenę jakości widzenia centralnego. Składa się z siatki linii pionowych i poziomych oraz punktu centralnego, na który pacjent patrzy jednoocznie.

Osoby z AMD mogą zaobserwować:

• zniekształcenie linii (linie falują, łamią się),
• znikanie fragmentów siatki,
• ciemne plamy w centrum widzenia.

Czy AMD jest uleczalne?

Zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem (AMD) nie jest obecnie chorobą w pełni uleczalną, jednak medycyna oferuje skuteczne metody leczenia, które pozwalają spowolnić postęp schorzenia, złagodzić jego objawy i utrzymać możliwie najwyższą jakość życia pacjenta. Kluczowe znaczenie ma tutaj odpowiednio wczesna diagnoza i szybkie wdrożenie terapii.

Współczesne metody terapeutyczne – zarówno w postaci leczenia farmakologicznego, jak i laseroterapii – mogą znacząco ograniczyć rozwój zmian w siatkówce i zachować istniejące funkcje widzenia. Leczenie nie cofnie w pełni uszkodzeń, które już nastąpiły, ale może skutecznie ochronić pozostały obszar siatkówki przed dalszym niszczeniem.

Choć u niektórych pacjentów choroba rozwija się powoli, u innych może mieć agresywny przebieg. Zwłaszcza postać mokra AMD, jeśli nie zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowana i leczona, może bardzo szybko prowadzić do znacznego ubytku widzenia.

U pacjentów z suchym AMD należy pamiętać o ryzyku przekształcenia się tej postaci w wysiękową. Szacuje się, że do takiej transformacji dochodzi u około 10–15% chorych. W takiej sytuacji tempo utraty wzroku może gwałtownie przyspieszyć, a szanse na zatrzymanie procesu – zmniejszyć się.

Na czym polega leczenie zwyrodnienia plamki żółtej?

Terapia zwyrodnienia plamki żółtej zależy przede wszystkim od rodzaju choroby – suchej lub mokrej – oraz od stopnia jej zaawansowania. Obie postaci wymagają odmiennego podejścia terapeutycznego. Leczenie ma na celu przede wszystkim zatrzymanie progresji zmian w siatkówce oraz maksymalne zachowanie funkcji widzenia.

W przypadku suchej postaci AMD stosuje się innowacyjną metodę laseroterapii, która umożliwia zahamowanie procesu zwyrodnienia jeszcze przed pojawieniem się zaawansowanych objawów. Terapia ta jest szczególnie zalecana pacjentom z wczesnym stadium choroby.

W przypadku mokrej postaci AMD stosuje się cykliczne iniekcje doszklistkowe z preparatami hamującymi nieprawidłową angiogenezę. Leki te spowalniają tworzenie się nowych, patologicznych naczyń krwionośnych w siatkówce i ograniczają wycieki, które prowadzą do trwałego uszkodzenia wzroku.

Leczenie nie przywraca pełnej sprawności narządu wzroku, ale może zapobiec dalszemu uszkodzeniu siatkówki. W wielu przypadkach pozwala także częściowo poprawić ostrość widzenia, dzięki czemu pacjent może odzyskać niezależność w wykonywaniu codziennych czynności.

Czym różni się leczenie AMD suchego i wysiękowego?

Leczenie zwyrodnienia plamki żółtej różni się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z jego suchą, czy wysiękową (mokrą) postacią. Każda z nich wymaga odrębnego podejścia terapeutycznego.

Leczenie suchej postaci AMD
Dla osób z suchą postacią zwyrodnienia plamki żółtej dostępna jest metoda laserowa 2RT (Retinal Rejuvenation Therapy). Zabieg ten wyróżnia się bezpieczeństwem, brakiem bólu oraz bardzo krótkim czasem trwania – całość trwa zaledwie kilka minut.

Laseroterapia 2RT ma na celu pobudzenie naturalnych procesów regeneracyjnych w siatkówce oka. Określana jest jako terapia „odmładzająca” komórki siatkówki, dzięki czemu może skutecznie spowalniać postęp zwyrodnienia. Jest to szczególnie istotne, ponieważ wcześniejsze metody koncentrowały się głównie na leczeniu późnych etapów choroby. 2RT umożliwia rozpoczęcie działań terapeutycznych na znacznie wcześniejszym etapie.

Leczenie mokrej postaci AMD
W przypadku wysiękowej postaci AMD najczęściej stosowaną formą leczenia są iniekcje wewnątrzgałkowe z preparatem leczniczym. Terapia ta ma na celu zahamowanie dalszego rozwoju choroby i spowolnienie procesu utraty wzroku.

Leczenie opiera się na podawaniu specjalistycznych preparatów wprost do wnętrza oka, co pozwala skutecznie oddziaływać na obszar objęty zmianami zwyrodnieniowymi.

Czy istnieją naturalne sposoby leczenia AMD?

Choć naturalne metody nie są w stanie zastąpić profesjonalnej terapii medycznej, mogą stanowić ważne uzupełnienie leczenia i odgrywać istotną rolę w profilaktyce. Styl życia, sposób odżywiania się oraz unikanie czynników ryzyka mają ogromny wpływ na rozwój chorób zwyrodnieniowych oka.

Elementy profilaktyki AMD obejmują:

• Dieta bogata w antyoksydanty i składniki odżywcze:
  • witamina C i E,
  • luteina i zeaksantyna,
  • cynk i selen,
  • kwasy tłuszczowe omega-3.
• Produkty szczególnie zalecane w diecie:
  • zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż),
  • tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, sardynki),
  • żółtka jaj,
  • owoce jagodowe (borówki, jagody).
• Ochrona wzroku przed promieniowaniem:
  • noszenie okularów przeciwsłonecznych z filtrem UV,
  • stosowanie kapeluszy z szerokim rondem podczas przebywania na słońcu,
  • ograniczenie ekspozycji na niebieskie światło (np. z ekranów).

• 
  Regularne badania okulistyczne:
  • wykonywanie testu Amslera w domu,
  • wizyty kontrolne raz na rok (lub częściej u osób z grup ryzyka),
  • monitorowanie zmian w siatkówce.
• Styl życia:
  • rzucenie palenia,
  • kontrola nadciśnienia i poziomu cholesterolu,
  • utrzymanie prawidłowej masy ciała,
  • umiarkowana aktywność fizyczna (spacery, pływanie, jazda na rowerze).

Naturalne działania wspierające leczenie nie zastąpią iniekcji czy laseroterapii, ale mogą istotnie zredukować ryzyko progresji choroby i pomóc w utrzymaniu dobrego stanu zdrowia oczu.

Koszty leczenia AMD i refundacja leków na AMD

Koszt leczenia zwyrodnienia plamki żółtej zależy od kilku czynników, w tym rodzaju terapii, używanych preparatów oraz miejsca leczenia.

Pacjenci mogą znaleźć listę klinik oferujących leczenie AMD, w tym informacje o dostępnych terapiach i ewentualnych kosztach, m.in. na portalu kliniki.pl. Wiele placówek umożliwia także szybką konsultację telefoniczną w celu ustalenia szczegółów leczenia.