Osteotomia stawu kolanowego

Co to jest osteotomia stawu kolanowego?

Osteotomia stawu kolanowego to chirurgiczna metoda korekcji deformacji osi kończyny, polegająca na kontrolowanym przecięciu kości i ustawieniu jej pod nowym kątem. W wyniku tego działania ciężar ciała zostaje przeniesiony z uszkodzonego przedziału stawu kolanowego na przedział niezmieniony chorobowo. Takie rozwiązanie nie tylko zmniejsza ból, ale też znacząco spowalnia postęp zmian zwyrodnieniowych.

Zabieg ten przeprowadza się zazwyczaj u osób, u których choroba dotyczy wyłącznie jednego przedziału stawu kolanowego – najczęściej przyśrodkowego. W sytuacji, gdy pozostałe przedziały pozostają zdrowe, można skutecznie rozłożyć siły obciążeniowe w stawie poprzez odpowiednie ustawienie kończyny.

Kiedy wykonuje się osteotomię kolana?

Osteotomię kolana wykonuje się wtedy, gdy zmiany zwyrodnieniowe dotyczą tylko jednego z trzech przedziałów stawu kolanowego, a przyczyną bólu i ograniczenia funkcji jest deformacja osi kończyny. Przykładowo, w przypadku kolana szpotawego dochodzi do nadmiernego obciążenia przedziału przyśrodkowego, natomiast w kolanie koślawym – przedziału bocznego.

Oprócz typowej korekcji osi kończyny osteotomię stosuje się również w przypadkach bardziej złożonych patologii, takich jak:

• uszkodzenie korzenia tylnego łąkotki, które uniemożliwia jej prawidłowe funkcjonowanie mimo pozornego zachowania struktury;
• ekstruzja łąkotki, czyli jej wysuwanie się poza szparę stawową w wyniku przewlekłego przeciążenia;
• problemy z torem ruchu rzepki, gdzie wykonuje się osteotomię Fulkersona w celu korekty osi rzepkowo-udowej.

Na czym polega przygotowanie do zabiegu?

Przed zakwalifikowaniem pacjenta do operacji lekarz przeprowadza kompleksową diagnostykę, obejmującą zarówno badanie kliniczne, jak i precyzyjne obrazowanie.

Szczególnie ważne są dwa badania:

• zdjęcia osteometryczne kończyn dolnych, które pozwalają ocenić dokładny przebieg osi obciążenia;
• rezonans magnetyczny stawu kolanowego, niezbędny do potwierdzenia, że zmiany degeneracyjne dotyczą tylko jednego przedziału.

Jak wygląda zabieg osteotomii stawu kolanowego?

Sam zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu podpajęczynówkowym lub ogólnym. Chirurg wykonuje precyzyjne nacięcie kości – w zależności od potrzeby w kości piszczelowej lub udowej – a następnie dokonuje korekcji osi kończyny. Fragmenty kostne są stabilizowane specjalną płytką zespalającą, umożliwiającą ich prawidłowy zrost.

Zabieg ma na celu przywrócenie równomiernego rozkładu sił w stawie kolanowym, co wpływa na zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawę funkcji stawu. Korekta osi eliminuje niekorzystne przeciążenia, które wcześniej powodowały przyspieszoną degradację tkanek stawowych.

Łączenie osteotomii z innymi metodami

Nowoczesne podejście zakłada wykonywanie zabiegu osteotomii jako części kompleksowego leczenia stawu kolanowego. Lekarze łączą ją m.in. z:

• centralizacją łąkotki – techniką przywracającą prawidłowe położenie tej struktury,
• rekonstrukcją więzadeł – przy niestabilności kolana,
• naprawą chrząstki – metodami mikrozłamań lub implantacji membran.

Jak długo trwa rehabilitacja po osteotomii kolana?

Rehabilitacja rozpoczyna się już w pierwszej dobie po operacji, a jej przebieg dostosowany jest indywidualnie do stanu pacjenta. Przez pierwsze 6–8 tygodni zaleca się odciążanie kończyny przy pomocy kul łokciowych, a niekiedy również stosowanie ortezy. Następnie rehabilitant wprowadza ćwiczenia usprawniające, które mają na celu:

• przywrócenie zakresu ruchu,
• wzmocnienie mięśni stabilizujących kolano,
• odbudowę czucia głębokiego.

Jakie są efekty i skuteczność osteotomii kolana?

Najważniejszym efektem osteotomii jest złagodzenie lub całkowite zniesienie bólu, a także poprawa osi mechanicznej kończyny, co przekłada się na stabilniejszy i bardziej funkcjonalny chód. Zabieg ten pozwala również na wyprostowanie zdeformowanej kończyny, co wpływa pozytywnie na estetykę sylwetki i postawę ciała.

Osteotomia kolana a sport – kiedy można wrócić do aktywności?

Powrót do sportu jest możliwy, choć wymaga cierpliwości i systematycznej pracy z fizjoterapeutą.

Po kilku miesiącach rekonwalescencji większość pacjentów wraca do:

• jazdy na rowerze,
• pływania,
• nordic walkingu,
• biegania rekreacyjnego (po pełnym wyleczeniu).

Jakie są powikłania i ryzyko związane z osteotomią?

Osteotomia kolana jest zabiegiem bezpiecznym, jednak jak każda operacja, wiąże się z pewnym ryzykiem.

Do najczęstszych, choć rzadkich powikłań należą:

• niewielki obrzęk w obrębie operowanej kończyny,
• opóźniony zrost kostny,
• przejściowy dyskomfort w miejscu implantów.

Przeciwwskazania do osteotomii kolana

Zabieg nie może być wykonany u każdego pacjenta.

Do najważniejszych przeciwwskazań należą:

• zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe obejmujące wszystkie trzy przedziały stawu,
• otyłość,
• nałogowe palenie tytoniu,
• brak aktywności fizycznej przed zabiegiem,
• choroby przewlekłe (np. cukrzyca niekontrolowana).

Ile kosztuje osteotomia kolana i czy jest refundowana przez NFZ?

Osteotomia kolana może być wykonywana zarówno w placówkach publicznych, jak i prywatnych. W ramach NFZ zabieg jest refundowany – choć czas oczekiwania może być długi. W klinikach prywatnych koszt operacji wynosi średnio od 8 500 zł do nawet 16 730 zł, w zależności od zakresu zabiegu i zastosowanych materiałów.