Jak wygląda badanie trójwymiarowe w ciąży?

USG w technice 3D/4D jest częścią rutynowego badania ultrasonograficznego ciąży i nie stanowi odrębnego badania medycznego. Trwa zazwyczaj około 15 minut i może być przeprowadzone na prośbę przyszłych rodziców, jeśli warunki techniczne na to pozwalają.

Warto wiedzieć: Obrazowanie 3D i 4D nie jest automatycznie uruchamiane podczas badania – decyzję o jego włączeniu podejmuje lekarz, który może również odmówić jego nagrania, np. z powodu złej jakości obrazu lub ograniczonego czasu.

Podczas takiego badania możliwe jest uzyskanie przestrzennego obrazu twarzy lub całej sylwetki dziecka (3D), a także zapisanie wideo ukazującego jego ruchy (4D). Jest to szczególnie poruszające doświadczenie, ponieważ ukazuje dziecko w formie znacznie bardziej realistycznej niż standardowy, płaski obraz 2D. Technologia wykorzystywana w czasie badania to zaawansowane aparaty ultrasonograficzne, które umożliwiają nie tylko szczegółową wizualizację dziecka, ale także ocenę jego rozwoju zgodnie z wytycznymi dla danego tygodnia ciąży. Tego typu badania przeprowadza się najczęściej między 28. a 32. tygodniem ciąży – wówczas widoczność płodu jest optymalna.

Pamiętaj: Nagranie badania na płytę lub pendrive jest usługą dodatkowo płatną i należy to ustalić z placówką przed wizytą.

Czym różnią się obrazy 2D, 3D i 4D podczas ultrasonografii?

Badanie prenatalne, lekarz robi USG 3D

Obrazy 2D, 3D i 4D różnią się przede wszystkim jakością i sposobem prezentacji dziecka w łonie matki.

  • USG 2D – to klasyczna forma badania ultrasonograficznego, prezentująca płaskie, czarno-białe przekroje tkanek i narządów. Jest podstawowym narzędziem diagnostycznym w ciąży.
  • USG 3D – umożliwia uzyskanie przestrzennego, trójwymiarowego obrazu dziecka lub jego poszczególnych części, np. twarzy, kończyn.
  • USG 4D – to nic innego jak obraz 3D w czasie rzeczywistym, dzięki czemu można zobaczyć poruszającego się malucha.

Choć większość nieprawidłowości u płodu wykrywa się za pomocą obrazu 2D, technologia 3D/4D sprawdza się w ocenie tzw. struktur powierzchniowych – np. twarzoczaszki, kończyn, kręgosłupa, czy w przypadku podejrzenia wad cewy nerwowej. Obraz trójwymiarowy może też posłużyć do szacunkowego pomiaru objętości niektórych narządów, takich jak nerki, wątroba czy płuca – w zależności od możliwości aparatu i doświadczenia lekarza.

Ważne: Decyzję o zastosowaniu technologii 3D/4D podejmuje lekarz, jeśli jej użycie może dostarczyć dodatkowych danych diagnostycznych. Jednak wielu rodziców decyduje się na nie także z powodów emocjonalnych – dla nich to niezastąpiona pamiątka z ciąży.

Kiedy jest najlepszy moment na wykonanie badania trójwymiarowego?

Nie istnieje sztywny zalecany termin wykonania USG 3D/4D, jednak jakość uzyskanego obrazu w dużej mierze zależy od wieku ciąży, ilości płynu owodniowego oraz ułożenia płodu. Najbardziej zalecany czas na wykonanie badania to między 26. a 32. tygodniem ciąży. W tym okresie płód posiada już wystarczającą ilość tkanki tłuszczowej, co sprawia, że jego rysy twarzy są lepiej widoczne. Ponadto ilość płynu owodniowego pozwala na uzyskanie czystego i czytelnego obrazu.

Uwaga: Wcześniejsze badania mogą nie dać zadowalającego efektu wizualnego, ponieważ płód jest jeszcze zbyt szczupły, a jego rysy nie przypominają wyglądu dziecka po narodzinach.

W praktyce badanie 3D/4D może być wykonywane na każdym etapie ciąży, jeśli pozwalają na to warunki techniczne, takie jak:

  • pozycja dziecka,
  • ilość płynu owodniowego,
  • budowa tkanek matki (wpływa na przenikanie ultradźwięków).
Pamiętaj: Obrazowanie 3D/4D może nie być możliwe przy ograniczonej widoczności – np. gdy dziecko ułoży się twarzą do kręgosłupa matki lub przysłonięte jest pępowiną.

Czy taka forma diagnostyki jest w pełni bezpieczna dla matki i dziecka?

Kobieta w ciąży trzymająca zdjęcie 3D dziecka

USG w technice 3D i 4D jest tak samo bezpieczne jak standardowe USG 2D. Współczesne aparaty ultrasonograficzne spełniają rygorystyczne normy bezpieczeństwa, a samo badanie nie wykorzystuje promieniowania jonizującego.

W badaniach prenatalnych obowiązuje zasada ALARA (As Low As Reasonably Achievable), która oznacza użycie najniższej możliwej mocy urządzenia i jak najkrótszego czasu badania, przy jednoczesnym zachowaniu jego wartości diagnostycznej.

Warto wiedzieć: Bezpieczeństwo USG zależy w dużej mierze od jakości używanego sprzętu i doświadczenia osoby wykonującej badanie.

Co dokładnie można zobaczyć na obrazie dziecka i jak interpretować wynik?

Dzięki nowoczesnym technologiom obrazowania 3D i 4D możliwe jest szczegółowe przedstawienie anatomii płodu, co dla rodziców jest często pierwszym spotkaniem „twarzą w twarz” z dzieckiem.

Na obrazie można zobaczyć:

  • mimikę dziecka (np. ziewanie, uśmiech, ssanie kciuka),
  • ułożenie ciała,
  • ruchy kończyn,
  • twarzoczaszkę i kończyny,
  • szczegóły anatomiczne (np. kręgosłup, palce, wargi).

Metoda 4D umożliwia oglądanie tych obrazów w czasie rzeczywistym, co jeszcze bardziej pogłębia emocjonalny odbiór badania przez rodziców.

Pamiętaj: Choć obraz 3D/4D bywa poruszający, jego interpretacją powinien zawsze zająć się lekarz. To on dokonuje oceny anatomicznej płodu, jego rozwoju oraz ewentualnych nieprawidłowości.

Ile kosztuje USG 3D/4D w prywatnej placówce i czy można liczyć na refundację?

Średni koszt badania wynosi od 350 do 400 zł. W niektórych miastach może być wyższy – nawet do 500 zł. Cena badania USG 3D/4D w prywatnych klinikach uzależniona jest od lokalizacji, renomy placówki oraz dodatkowych usług (np. nagrania na płytę lub pendrive).

Uwaga: Badanie w technice 3D/4D ma charakter fakultatywny i nie jest refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Oznacza to, że w ramach NFZ dostępne są jedynie standardowe badania USG 2D wykonywane zgodnie z harmonogramem ciąży.

Posłuchaj artykułu:

Źródła:

  • Chaoui R., Heling K.S., "Ultrasonografia 3D w diagnostyce prenatalnej", Edra Urban & Partner, Wrocław, 2013
  • Miller L. A., Miller D. A., Tucker S.M., "Monitorowanie stanu płodu", Elsevier Urban & Partner, Wrocław, 2014
  • Pietryga M., Toboła K., "Ultrasonograficzna diagnostyka prenatalna – możliwości technik 3D", Ginekologia i Perinatologia Praktyczna, 2(4), 143-154, 2017