Na czym polega chirurgiczne usunięcie mięśniaków macicy?

Chirurgiczne usunięcie mięśniaków macicy polega na wyeliminowaniu łagodnych guzów z tkanek macicy przy zachowaniu lub usunięciu samego narządu. Celem zabiegu jest złagodzenie objawów oraz przywrócenie prawidłowego funkcjonowania układu rozrodczego. W zależności od przypadku operacja może polegać na wyłuszczeniu samych mięśniaków (miomektomia) lub całkowitym usunięciu macicy (histerektomia).

Pamiętaj: Rodzaj zabiegu dobierany jest indywidualnie na podstawie takich czynników jak rozmiar i umiejscowienie zmian, wiek pacjentki, plany macierzyńskie oraz ogólny stan zdrowia.

Zabieg chirurgiczny można przeprowadzić w technice klasycznej (otwartej) lub małoinwazyjnej – laparoskopowej, histeroskopowej albo robotycznej. Metody różnią się inwazyjnością, czasem gojenia oraz możliwymi powikłaniami, ale wszystkie mają na celu jedno – skuteczne i bezpieczne pozbycie się mięśniaków macicy.

Jakie są wskazania do chirurgicznego usunięcia mięśniaków?

Usunięcie mięśniaków macicy chirurgicznie polega na wycięciu guzów z mięśnia macicy w celu złagodzenia objawów i poprawy jakości życia pacjentki

Chirurgiczne leczenie mięśniaków macicy jest wskazane w sytuacjach, gdy objawy choroby istotnie zaburzają komfort życia pacjentki lub grożą powikłaniami zdrowotnymi.

Do najczęstszych wskazań należą:

  • intensywne, przedłużające się miesiączki,
  • przewlekły ból podbrzusza lub ból odcinka lędźwiowego kręgosłupa,
  • ucisk mięśniaków na pęcherz, odbytnicę lub jelita,
  • ból podczas współżycia,
  • problemy z zajściem w ciążę lub jej utrzymaniem,
  • szybki wzrost guza.

Warto wiedzieć: Niewielkie mięśniaki, które nie dają objawów, zwykle nie wymagają leczenia operacyjnego i są jedynie monitorowane. Interwencję chirurgiczną rozważa się, gdy zmiany rosną dynamicznie lub zaczynają powodować objawy kliniczne.

Decyzja o operacji powinna być podjęta po szczegółowej konsultacji z lekarzem ginekologiem, z uwzględnieniem wyników badań obrazowych oraz ogólnego stanu zdrowia pacjentki.

Jakie są metody operacyjnego leczenia mięśniaków macicy?

W leczeniu chirurgicznym mięśniaków stosuje się różne techniki operacyjne, które można podzielić na dwie główne grupy: miomektomię – usunięcie samych mięśniaków z zachowaniem macicy oraz histerektomię – całkowite usunięcie macicy.

  • Miomektomia – oszczędzająca macicę:
    • Laparoskopowa miomektomia – wykonywana przez kilka małych nacięć w jamie brzusznej; szybka rekonwalescencja, mniejsze blizny.
    • Robotyczna miomektomia – podobna do laparoskopii, ale wykonywana przy użyciu robota chirurgicznego; jeszcze większa precyzja.
    • Histeroskopowa miomektomia – stosowana w przypadku mięśniaków podśluzówkowych; zabieg wykonywany przez pochwę, bez cięć zewnętrznych.
    • Otwarta (tradycyjna) miomektomia – przez nacięcie brzucha; stosowana przy bardzo dużych lub licznych mięśniakach.
  • Histerektomia – radykalna metoda:
    • Całkowite usunięcie macicy – zalecane głównie kobietom, które zakończyły planowanie rodziny. Może być przeprowadzona laparoskopowo, przez pochwę lub klasycznie – przez cięcie brzuszne.
Warto wiedzieć: Histerektomia jest metodą ostateczną i nieodwracalną – kobieta po takim zabiegu nie może już zajść w ciążę.

Laparoskopowe usuwanie mięśniaków macicy

Laparoskopowa miomektomia to jedna z najczęściej wybieranych technik chirurgicznych w leczeniu mięśniaków. Umożliwia usunięcie guzów o średnicy nawet do 10 cm, zwłaszcza jeśli są to zmiany pojedyncze lub zlokalizowane na powierzchni macicy (subserozalne).

  • Zalety tej metody to m.in.:
    • krótszy czas hospitalizacji (zwykle 1–2 dni),
    • szybka rekonwalescencja (około 2–4 tygodni),
    • minimalne ryzyko powikłań,
    • mniejsze blizny,
    • niższe ryzyko zrostów.
Pamiętaj: Zabieg ten wymaga wysokich kompetencji chirurga, a jego skuteczność zależy od dokładnego rozpoznania lokalizacji zmian i ich charakterystyki. Dlatego kluczowe są badania obrazowe przed operacją.

Jak się przygotować do operacji mięśniaków macicy?

Chirurg w masce ochronnej używający laparoskopu podczas operacji

Przygotowanie do zabiegu usunięcia mięśniaków obejmuje zarówno diagnostykę medyczną, jak i przygotowanie ogólne organizmu do operacji. To istotny etap wpływający na bezpieczeństwo i skuteczność procedury.

  • Najważniejsze elementy przygotowań to:
    • Konsultacja lekarska – omówienie metody operacyjnej, możliwych powikłań i przebiegu rekonwalescencji.
    • Badania diagnostyczne – USG, rezonans magnetyczny (MRI) i badania krwi.
    • Ocena ogólnego stanu zdrowia – wykluczenie chorób przewlekłych i infekcji.
    • Styl życia – zaleca się unikanie używek, stosowanie zdrowej diety i aktywność fizyczną przed operacją.
Ważne: Niektóre leki, zwłaszcza hormonalne lub przeciwzakrzepowe, mogą wymagać odstawienia przed zabiegiem. Wszelkie zmiany w farmakoterapii powinny być konsultowane z lekarzem.

Jak wygląda rekonwalescencja po chirurgicznym usunięciu mięśniaków?

Czas rekonwalescencji po operacji zależy od wybranej metody zabiegowej. Ogólnie rzecz biorąc, im mniej inwazyjna metoda, tym szybszy powrót do zdrowia.

  • Miomektomia laparoskopowa/robotyczna:
    • pobyt w szpitalu: 1–2 dni,
    • powrót do codziennych aktywności: 2–4 tygodnie,
    • ograniczenia: brak dźwigania, unikanie intensywnego wysiłku.
  • Miomektomia histeroskopowa:
    • pobyt w szpitalu: często jednodniowy,
    • rekonwalescencja: 1–2 tygodnie,
    • ograniczenia: niewielkie, szybki powrót do aktywności.
  • Miomektomia otwarta:
    • pobyt w szpitalu: kilka dni,
    • rekonwalescencja: 4–6 tygodni,
    • ograniczenia: pełna aktywność fizyczna możliwa dopiero po pełnym wygojeniu.
  • Histerektomia:
    • rekonwalescencja: zależna od techniki (laparoskopowa – ok. 6 tygodni, otwarta – do 12 tygodni),
    • zalecenia: unikanie wysiłku, wstrzemięźliwość seksualna, kontrole ginekologiczne.
Uwaga: Po każdej operacji kluczowe jest przestrzeganie zaleceń lekarza i zgłaszanie wszelkich niepokojących objawów.

Jak długo trwa pobyt w szpitalu?

Czas hospitalizacji po chirurgicznym usunięciu mięśniaków macicy uzależniony jest przede wszystkim od rodzaju przeprowadzonej operacji oraz indywidualnej sytuacji zdrowotnej pacjentki. W przypadku zabiegów małoinwazyjnych, takich jak miomektomia laparoskopowa lub robotyczna, pobyt w szpitalu jest zwykle krótki i trwa najczęściej od jednej do dwóch dób. Jeszcze krótszy może być okres hospitalizacji po histeroskopii, która w wielu przypadkach wykonywana jest w trybie jednodniowym – pacjentka wraca do domu tego samego dnia, o ile nie wystąpią powikłania.

Z kolei przy zabiegach bardziej inwazyjnych, takich jak otwarta miomektomia przezbrzuszna lub histerektomia wykonywana klasyczną metodą, czas pobytu w szpitalu wydłuża się i może wynosić od trzech do nawet siedmiu dni. Na długość hospitalizacji wpływa również stan ogólny pacjentki, liczba i rozmiar usuniętych mięśniaków, zastosowane znieczulenie, przebieg zabiegu oraz ewentualne trudności lub powikłania pooperacyjne.

Warto wiedzieć: Po zakończeniu hospitalizacji niezbędna jest dalsza rekonwalescencja w warunkach domowych, której czas trwania również zależy od zastosowanej metody operacyjnej i ogólnego stanu zdrowia pacjentki. Bez względu na rodzaj zabiegu niezwykle ważne jest, aby w okresie pooperacyjnym ściśle przestrzegać zaleceń lekarza, szczególnie w zakresie ograniczeń aktywności fizycznej i terminów wizyt kontrolnych.

Jakie ryzyko i powikłania mogą wiązać się z operacją mięśniaków?

Pielęgniarka pocieszająca pacjentkę na oddziale w szpitalu

Jak każda interwencja chirurgiczna, także operacja mięśniaków wiąże się z ryzykiem działań niepożądanych. Częstość ich występowania zależy m.in. od metody zabiegu i stanu zdrowia pacjentki.

Najczęstsze powikłania to:

  • krwawienie wymagające transfuzji,
  • infekcje pooperacyjne,
  • uszkodzenia narządów sąsiednich (np. pęcherza, jelit),
  • reakcje na znieczulenie,
  • zrosty wewnętrzne (mogą wpływać na płodność),
  • problemy z gojeniem ran (np. u pacjentek z cukrzycą),
  • nawroty mięśniaków po miomektomii,
  • zespół Ashermana po histeroskopii.
Ważne: W przypadku histerektomii kobieta nie będzie miesiączkować, a jeśli usunięto jajniki, wejdzie w menopauzę.

Czy po operacji mięśniaki mogą nawracać?

Tak, mięśniaki mogą nawracać po ich chirurgicznym usunięciu, zwłaszcza jeśli zachowana zostanie macica. Ryzyko nawrotu wzrasta, gdy kobieta ma predyspozycje hormonalne, np. wysoki poziom estrogenów.

Warto wiedzieć: Miomektomia nie eliminuje źródła powstawania mięśniaków – usuwa jedynie już istniejące zmiany. Dlatego tak ważna jest kontrola ginekologiczna po operacji oraz ewentualne leczenie hormonalne.

Ile kosztuje usunięcie mięśniaków macicy prywatnie?

Koszt zabiegu usunięcia mięśniaków w placówkach prywatnych waha się od około 2 300 zł do nawet 25 000 zł. Średni koszt to około 7 900 zł.

Warto wiedzieć: Czynniki wpływające na cenę: metoda operacyjna, zakres zabiegu, lokalizacja kliniki, doświadczenie zespołu chirurgicznego. Na ostateczny koszt zabiegu wpływa również długość hospitalizacji, rodzaj zastosowanego znieczulenia oraz zakres opieki pooperacyjnej w placówce.

Czy operacja jest refundowana przez NFZ?

Tak, zabieg usunięcia mięśniaków może być refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, pod warunkiem skierowania od lekarza specjalisty i spełnienia kryteriów medycznych. Terminy w ramach NFZ mogą być jednak znacznie wydłużone w porównaniu do leczenia prywatnego.

Pamiętaj: Wybór odpowiedniego ośrodka – publicznego lub prywatnego – powinien uwzględniać nie tylko czas oczekiwania, ale przede wszystkim bezpieczeństwo i doświadczenie personelu medycznego.

Posłuchaj artykułu:

Źródła:

  • Mohamed Ali, Michał Ciebiera, Marta Wlodarczyk i In., "Current and Emerging Treatment Options for Uterine Fibroids", Drugs, 83, 1649–1675, 2023
  • Piecak K., Milart P., Woźniakowska E., Paszkowski T., "Ulipristal acetate as a treatment option for uterine fibroids", Menopause Review, 16(4), 133-136, 2017
  • pmc.ncbi.nlm.nih.gov, "Uterine fibroid management: from the present to the future", 2016