Czym są mięśniaki macicy i kiedy wymagają usunięcia?

Mięśniaki macicy to łagodne guzy rozwijające się z komórek mięśnia gładkiego ściany macicy. Najczęściej ich pojawienie się wiąże się ze zmianami hormonalnymi, zwłaszcza z podwyższonym poziomem estrogenów, ale istotną rolę odgrywają również czynniki genetyczne i styl życia.

W zależności od lokalizacji wyróżnia się mięśniaki:

  • podśluzówkowe – rosnące do wnętrza jamy macicy,
  • śródścienne – rozwijające się w obrębie ściany macicy,
  • podsurowicówkowe – uwypuklające się na zewnątrz narządu.

Objawy kliniczne zależą głównie od wielkości i położenia guza. Mogą obejmować:

  • obfite, bolesne miesiączki i krwawienia międzymiesiączkowe,
  • ból i uczucie ciężkości w podbrzuszu,
  • problemy z oddawaniem moczu lub zaparcia spowodowane uciskiem na sąsiednie narządy,
  • trudności z zajściem w ciążę i ryzyko powikłań położniczych.
Warto wiedzieć: Tylko u około 25% kobiet mięśniaki dają objawy, a większość zmian rozwija się bez dolegliwości i wykrywana jest przypadkowo podczas badań USG.

Konieczność usunięcia guzów pojawia się w sytuacjach, gdy powodują one uciążliwe dolegliwości, szybko rosną lub stanowią przeszkodę dla płodności. Choć w rzadkich przypadkach mogą ulec zezłośliwieniu, podstawowym powodem leczenia pozostaje poprawa jakości życia pacjentki.

Chirurgiczne leczenie mięśniaków macicy – rodzaje zabiegów

Operacja laparoskopowego usuwania mięśniaków macicy

Leczenie operacyjne mięśniaków obejmuje kilka metod, które dobiera się w zależności od ich liczby, wielkości i umiejscowienia.

Najczęściej stosowane procedury to:

  • miomektomia laparoskopowa – usunięcie guzów przez niewielkie nacięcia w brzuchu,
  • miomektomia robotyczna – wykorzystująca nowoczesne systemy robotyczne,
  • miomektomia histeroskopowa – stosowana w przypadku mięśniaków podśluzówkowych, usuwanych przez pochwę i szyjkę macicy,
  • laparotomia (operacja otwarta) – konieczna przy bardzo dużych guzach,
  • histerektomia – całkowite usunięcie macicy, stosowane głównie u pacjentek, które nie planują już ciąży i mają liczne lub szybko rosnące mięśniaki.
Pamiętaj: Laparoskopia i histeroskopia są metodami minimalnie inwazyjnymi, dlatego coraz częściej zastępują klasyczne operacje brzuszne.

Kiedy zaleca się usunięcie mięśniaków macicy metodą laparoskopową?

Usunięcie mięśniaków metodą laparoskopową zaleca się wówczas, gdy guzy wywołują objawy obniżające komfort życia pacjentki.

Typowe wskazania to:

  • przedłużające się, obfite miesiączki,
  • ból podbrzusza lub pleców,
  • ucisk na pęcherz moczowy lub jelita,
  • ból w czasie stosunku,
  • problemy z płodnością.
Uwaga: Szybki wzrost mięśniaka zawsze wymaga dokładnej oceny – w takich przypadkach lekarz może zalecić pilne usunięcie zmiany, aby uniknąć powikłań.

Jak wygląda przygotowanie do operacji laparoskopowej mięśniaków?

Przed planowanym zabiegiem pacjentka musi przejść podstawowe badania laboratoryjne, w tym morfologię i oznaczenie grupy krwi. W niektórych przypadkach lekarz może zlecić także dodatkowe testy obrazowe, by lepiej określić lokalizację i wielkość mięśniaków.

Ważne: Wykonanie badań z wyprzedzeniem zwiększa szansę przeprowadzenia operacji w zaplanowanym terminie.
Pacjentka otrzymuje również zalecenia dotyczące przygotowania organizmu do zabiegu, w tym zasady przyjmowania leków i diety w dniach poprzedzających operację.

Na czym polega laparoskopia ginekologiczna przy mięśniakach macicy?

Konsultacja przed laparoskopowym wycięciem mięśniaków macicy

Laparoskopia mięśniaków macicy polega na wykonaniu trzech niewielkich nacięć w powłokach brzusznych, przez które lekarz wprowadza kamerę i narzędzia chirurgiczne. Jamę brzuszną wypełnia się dwutlenkiem węgla, co poprawia widoczność i umożliwia bezpieczne manewrowanie. Dzięki temu możliwe jest bardzo precyzyjne wyłuszczenie mięśniaków, ich usunięcie z jamy brzusznej i zaopatrzenie miejsca po zmianie.

Zabieg odbywa się w znieczuleniu ogólnym, a pacjentka często znajduje się w pozycji ginekologicznej. Nowoczesny sprzęt endoskopowy pozwala uzyskać obraz w dużym powiększeniu, co umożliwia chirurgowi dokładne odseparowanie guzów od zdrowej tkanki. Po zakończeniu operacji zakłada się szwy kosmetyczne, które są niemal niewidoczne.

 Uwaga: Laparoskopia jest jedną z najczęściej wykonywanych metod usuwania mięśniaków macicy i zalicza się do zabiegów małoinwazyjnych.

Warto wiedzieć: Laparoskopia charakteryzuje się nie tylko krótszym pobytem w szpitalu, ale także bardzo dobrym efektem estetycznym – blizny po zabiegu są małe i zwykle dyskretne.

Zalecenia po operacji

Po zabiegu zaleca się:

  • unikanie wysiłku fizycznego przez około 7–10 dni,
  • stosowanie lekkostrawnej diety przez pierwsze dni,
  • codzienną pielęgnację ran i zmianę opatrunków,
  • kontrolę u lekarza celem usunięcia szwów i odbioru wyników histopatologicznych,
  • wstrzemięźliwość seksualną do czasu wizyty kontrolnej.

Jakie są zalety laparoskopowego usuwania mięśniaków w porównaniu z operacją tradycyjną?

Najważniejszą z nich jest zdecydowanie szybsza rekonwalescencja – pacjentki po laparoskopii wracają do codziennych obowiązków znacznie szybciej niż po laparotomii. Równie istotny jest fakt, że ból pooperacyjny jest mniejszy, a ryzyko powstania zrostów w jamie brzusznej ograniczone.

Do zalet tej metody zalicza się także:

  • minimalne nacięcia i lepszy efekt kosmetyczny,
  • krótszy czas hospitalizacji,
  • mniejsze ryzyko infekcji ran,
  • mniejszą utratę krwi podczas zabiegu,
  • szybszy powrót do pełnej aktywności zawodowej i fizycznej.
Uwaga: W wielu przypadkach laparoskopię uznaje się obecnie za metodę pierwszego wyboru, o ile rozmiar i lokalizacja mięśniaków na to pozwalają.

Ile trwa rekonwalescencja po laparoskopowym usunięciu mięśniaków macicy?

Rekonwalescencja w szpitalu po laparoskopowym wycięciu mięśniaków

Proces rekonwalescencji po laparoskopii przebiega zwykle łagodnie i szybko. Już kilka godzin po operacji pacjentka może wstać z łóżka i rozpocząć picie płynów. Po pojawieniu się pracy jelit stopniowo wprowadza się lekkostrawną dietę. Do codziennych zajęć wiele kobiet wraca po 2–3 dniach, jednak pełna regeneracja tkanek zajmuje około tygodnia do dziesięciu dni. W tym czasie zaleca się unikanie dużego wysiłku, intensywnego sportu i współżycia seksualnego.

Pamiętaj: Czas powrotu do zdrowia może różnić się w zależności od ogólnego stanu pacjentki, liczby usuniętych mięśniaków oraz ewentualnych chorób współistniejących.

Czy laparoskopia przy mięśniakach wpływa na płodność i możliwość zajścia w ciążę?

Mięśniaki macicy mogą stanowić przeszkodę w zajściu w ciążę i jej prawidłowym przebiegu, a ich usunięcie często zwiększa szanse na poczęcie. Poprawa płodności po operacji wynika z przywrócenia prawidłowej budowy jamy macicy i udrożnienia jajowodów. Należy jednak podkreślić, że sama laparoskopia niesie ze sobą ryzyko powstawania zrostów, które w niektórych przypadkach mogą utrudniać zajście w ciążę. Dlatego tak istotne jest doświadczenie operatora oraz stosowanie nowoczesnych technik ograniczających to powikłanie.

Warto wiedzieć: Ryzyko pęknięcia macicy w czasie ciąży po laparoskopowej miomektomii jest bardzo niskie i dotyczy zaledwie ułamka procenta pacjentek. Kobiety po takim zabiegu wymagają jednak szczególnego nadzoru w czasie ciąży i porodu.

Jakie są możliwe powikłania i ryzyko po laparoskopii mięśniaków macicy?

Laparoskopia jest procedurą bezpieczną, ale – podobnie jak każda operacja – może wiązać się z powikłaniami. Najczęściej występujące to: krwawienie, infekcja, powstanie zrostów czy nawrót mięśniaków. Możliwe jest także ryzyko uszkodzenia narządów sąsiadujących, np. pęcherza czy jelit, choć zdarza się to bardzo rzadko. Do potencjalnych trudności należą również reakcje na znieczulenie oraz problemy z gojeniem ran. Część pacjentek może doświadczać bólu w okolicy barków spowodowanego obecnością gazu w jamie brzusznej – objaw ten ustępuje zwykle w ciągu kilku dni.

Ważne: Stosowanie się do zaleceń pooperacyjnych oraz szybkie reagowanie na niepokojące objawy znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia komplikacji.

Ile kosztuje usunięcie mięśniaków macicy laparoskopowo?

Cena laparoskopowego usunięcia mięśniaków macicy w Polsce zależy od wielu czynników – lokalizacji kliniki, doświadczenia zespołu chirurgicznego, liczby usuwanych zmian i dodatkowych badań. Średnio koszt takiej operacji wynosi około 9 200 zł, ale widełki cenowe wahają się od 5 700 zł w mniejszych ośrodkach do nawet 22 000 zł w wyspecjalizowanych placówkach.

Pamiętaj: W cenę zabiegu zwykle wliczone są koszty hospitalizacji, opieki anestezjologicznej i badań kontrolnych, ale zakres usług warto każdorazowo potwierdzić w wybranej klinice.

Źródła:

  • Doniec J., Biela M., "Mięśniaki macicy. Część 1 – laparoskopowe wyłuszczenie mięśniaka podsurowicówkowego macicy", podyplomie.pl, 2016
  • Herrmann A., De Wilde R.L., "Laparoscopic myomectomy – the gold standard", Gynecol Min Invasive Ther, (3), 1-38, 2014
  • Stovall D., "StovClinical symptomatology of uterine leiomyomas", Clin Obstet Gynecol, 44, 364–71, 2001