Aparat ortodontyczny Damon

Istnieje wiele typów aparatów ortodontycznych, które dobierane są przez stomatologa w zależności od rodzaju wady zgryzu i wieku pacjenta. Ich podstawowy podział to aparaty ruchome, które osoba nosząca może zdejmować samodzielnie i aparaty stałe, noszone przez cały okres leczenia.

Standardowy aparat ortodontyczny typu stałego składa się z metalowych pierścieni nakładanych na zęby trzonowe oraz zamków, czyli metalowych elementów mocowanych do szkliwa specjalnym klejem. Do zamków mocowany jest tzw. łuk aparatu, czyli metalowy drut wytwarzający siłę nacisku wyrównującą zęby, przesuwając je względem siebie lub obracając wokół własnej osi. Łuk ten utrzymywany jest w zamkach za pomocą ligatur (elastycznych, wymienianych co miesiąc "gumek").

Aparat ortodontyczny Damon

Nowym rozwiązaniem, zyskującym coraz większą popularność wśród pacjentów w Polsce (25 000 założonych aparatów) i na świecie (ponad 2 000 000) są aparaty bezligaturowe systemu Damon. Różnią się one od klasycznego urządzenia budową zamka, do którego łuk napinający nie jest mocowany przy użyciu ligatur, ale za pomocą specjalnego zatrzasku wbudowanego w zamek. Zaawansowane technologicznie rozwiązanie pozwala na szybsze i płynniejsze przesuwanie się zębów po łuku oraz eliminację tarcia i działania niepożądanych sił, które mogą pojawiać się w przypadku zastosowania aparatów wyposażonych w standardowe zamki ligaturowe.

Współczesne wersje systemu Damona wykorzystują materiały o wysokiej odporności na korozję i ścieranie, a także mechanizmy zatrzaskowe ułatwiające ortodoncie wymianę łuku. Od 2022 roku wprowadzono również zamki o zmodyfikowanym kształcie, które dodatkowo zmniejszają dyskomfort warg i policzków podczas noszenia aparatu, co potwierdzają aktualne badania kliniczne.

Różnice w regulacji aparatu

Podczas regulacji klasycznego aparatu, sztywno łączącego łuk z zamkiem, zachodzi potrzeba przyłożenia dużej siły podczas ustawiania napięcia łuku. Wywierany nacisk najsilniejszy jest tuż po wizycie kontrolnej, ale z czasem aparat oddziaływuje na zęby coraz słabiej, aż do kolejnej regulacji. Jest to dość męczące dla kości i innych tkanek utrzymujących zęby w zębodole. Dużo bardziej naturalne jest powolne, ale jednostajne przesuwanie zębów za pomocą niewielkich sił. Aparaty wykorzystujące system Damona działają delikatniej i wymagają mniejszego zakresu regulacji. Zwiększa to komfort pacjenta, skraca czas i podnosi efektywność leczenia przy mniejszej liczbie wizyt wymaganych kontrolnych.

Zalety i wady systemu Damon

Nie bez znaczenia jest także większa estetyka i łatwiejsze utrzymanie higieny jamy ustnej. W aparatach typu Damon nie występują ostre krawędzie oraz zakamarki, w których osadzają się trudne do usunięcia resztki pokarmów. Niedostateczna higiena prowadzi do tworzenia się kamienia nazębnego oraz powstawania ubytków, niemożliwych do wyleczenia w trakcie noszenia aparatu. W skrajnych przypadkach może to spowodować konieczność przerwania leczenia ortodontycznego przed czasem. W aparatach bezligaturowych problem ten został zminimalizowany.

Wady systemu Damon:

• Wyższy koszt leczenia w porównaniu z tradycyjnymi aparatami
• Konieczność korzystania z gabinetów doświadczonych w tym systemie
• Brak kwalifikacji części pacjentów do leczenia

Do potencjalnych wad należy zaliczyć wyższy koszt leczenia w porównaniu z tradycyjnymi aparatami oraz konieczność korzystania z gabinetów posiadających doświadczenie w pracy z systemem Damona. Nie każdy pacjent kwalifikuje się również do tego typu leczenia – decyzję podejmuje ortodonta po szczegółowej diagnostyce.

Czas leczenia i zalecenia

Średni czas leczenia aparatem Damon jest często krótszy niż w przypadku klasycznych aparatów, jednak zależy on od złożoności wady zgryzu. W wielu przypadkach skrócenie terapii wynosi od 3 do 6 miesięcy, co potwierdzają aktualne raporty kliniczne z 2023 roku. Należy jednak pamiętać, że skuteczność terapii zależy również od systematycznego przestrzegania zaleceń higienicznych i regularnych wizyt kontrolnych.

Zalecenia dla pacjentów:

• Codzienne dokładne czyszczenie aparatu
• Stosowanie szczoteczek ortodontycznych, nici i irygatorów
• Unikanie twardych i lepkich pokarmów
• Regularne wizyty kontrolne u ortodonty

Pacjenci powinni dbać o codzienne dokładne czyszczenie aparatu, stosując szczoteczki ortodontyczne, nici i irygatory wodne. Wskazane jest także unikanie twardych i lepkich pokarmów, które mogą uszkodzić elementy aparatu lub utrudnić utrzymanie higieny.