Zapalenie zatok obocznych nosa jest częstą dolegliwością, której przyczyną mogą być wirusy, bakterie lub grzyby. Szczególnie narażone na rozwój zakażenia są osoby z zaburzeniami wentylacji nosa i zatok, w tym pacjenci z wąskim naturalnym ujściem zatok. Objawiają się one częstszymi nawrotami ostrych zapaleń zatok oraz trudnościami w leczeniu zapalenia przewlekłego.
Leczenie zapalenia zatok

Pierwszym krokiem w leczeniu zapalenia zatok jest terapia farmakologiczna. W zależności od przyczyny i obrazu klinicznego, stosuje się miejscowo glikokortykosteroidy lub antybiotyki. W przypadku braku skuteczności tej metody, konieczne może być zastosowanie technik zabiegowych, takich jak endoskopowa operacja zatok przynosowych (FESS) lub balonowa plastyka ujść zatok.
Warto również wspomnieć o roli inhalacji w leczeniu zapalenia zatok. Inhalacje z użyciem soli fizjologicznej czy olejków eterycznych mogą pomóc w nawilżeniu błony śluzowej i ułatwić odpływ wydzieliny z zatok. Dodatkowo, picie dużej ilości płynów oraz nawilżanie powietrza w pomieszczeniach może wspomagać proces leczenia.
Balonikowanie zatok: technika i zastosowanie
Problemy z leczeniem przewlekłego zapalenia zatok oraz ostrych nawracających zapaleń często wynikają ze zbyt wąskiego ujścia zatok obocznych do jamy nosowej. Prowadzi to do zaburzeń wentylacji zatok, co sprzyja rozwojowi patogenów i zwiększa ciśnienie w zatokach. Poszerzenie ujścia zatok poprawia wentylację, ułatwia odpływ wydzieliny i wspomaga leczenie zapalenia.
Wskazania do balonikowania zatok:
- określone problemy anatomiczne,
- trudności w leczeniu przewlekłego zapalenia zatok,
- nawracające ostre zapalenia zatok,
- brak skuteczności terapii farmakologicznej.
Nie wszyscy pacjenci z zapaleniem zatok są odpowiednimi kandydatami do balonikowania. Zabieg ten jest szczególnie wskazany dla osób z określonymi problemami anatomicznymi, ale może nie być skuteczny dla pacjentów z ciężkimi deformacjami anatomicznymi lub obecnością polipów.
Technika balonikowania zatok
Balonikowanie ujścia zatok polega na umieszczeniu cewnika z balonem w zwężonym odcinku ujścia zatok. Balon napełnia się płynem pod wysokim ciśnieniem, co prowadzi do rozsunięcia tkanek. Ta technika, inspirowana angioplastyką naczyń wieńcowych, jest możliwa dzięki obecności miękkich tkanek i delikatnych kości w tej okolicy. Poszerzenie metodą balonikowania jest trwałe i można je przeprowadzić nawet w przypadku zatkanego ujścia zatok.
Warto zaznaczyć, że przed podjęciem decyzji o balonikowaniu zatok, pacjent powinien zostać odpowiednio zdiagnozowany, co często wymaga wykonania tomografii komputerowej zatok. Obrazowanie pomaga ocenić stopień zwężenia ujść zatok i wykluczyć inne potencjalne przyczyny dolegliwości. Kluczowa jest także konsultacja z otorynolaryngologiem, który oceni, czy pacjent kwalifikuje się do zabiegu.
Bezpieczeństwo i zalety balonikowania

Balonikowanie zatok jest uważane za metodę bezpieczną i mało inwazyjną. Podczas zabiegu nie dochodzi do przerwania ciągłości błony śluzowej, co zmniejsza ryzyko zakażenia i powikłań. Dzięki temu, w razie potrzeby, można bez problemu wykonać kolejną operację w tej okolicy. Proces rekonwalescencji jest krótszy i mniej dotkliwy niż w przypadku tradycyjnych metod operacyjnych.
Zalety balonikowania zatok:
- bezpieczeństwo i mała inwazyjność,
- brak przerwania ciągłości błony śluzowej,
- krótszy czas rekonwalescencji,
- możliwość wykonania zabiegu u dzieci,
- znacząca poprawa jakości życia pacjentów.
Zabieg można przeprowadzać w znieczuleniu miejscowym, krótkotrwałym dożylnym lub ogólnym dotchawiczym, w zależności od preferencji pacjenta i możliwości współpracy z nim. Po zabiegu pacjent może opuścić placówkę medyczną już po kilku godzinach, z zaleceniem unikania dźwigania i przemęczania się.
Dzięki małej inwazyjności, balonikowanie zatok można wykonywać nawet u dzieci, co rozszerza możliwości leczenia w młodszych grupach wiekowych. Aktualne badania kliniczne potwierdzają, że balonikowanie zatok może znacząco poprawić jakość życia pacjentów z przewlekłym zapaleniem zatok, zmniejszając częstotliwość nawrotów i objawów choroby.
Jednak, jak w przypadku każdej interwencji medycznej, ważne jest, aby pacjent był świadomy potencjalnych ryzyk i korzyści. Możliwe powikłania po balonikowaniu zatok mogą obejmować krwawienie, infekcje lub uszkodzenia tkanek, choć są one rzadkie.
Podsumowanie

Główną zaletą balonikowania zatok jest brak konieczności wycinania fragmentów tkanek, co ogranicza traumatyzację i skraca czas rekonwalescencji.
Balonikowanie może być stosowane jako pierwsza próba udrożnienia ujścia zatok, a w przypadku niepowodzenia, możliwe jest przeprowadzenie zabiegu metodą klasyczną.
Ważne jest, aby pacjent przed podjęciem decyzji o zabiegu skonsultował się ze specjalistą, który oceni jego indywidualne potrzeby i możliwości leczenia.
Źródła:
- K. Szczygielski, "Balonoplastyka ujść zatok przynosowych", Wojskowy Instytut Medyczny CSK MON
- M. Michalik, "Balonikowanie zatok- nowoczesna technika zabiegowa"
- Antoni Krzeski, Jacek Składzień i inni, "Cewnikowanie endoskopowe zatok przynosowych (balonoplastyka). Stanowisko grupy ekspertów Polskiego Towarzystwa Rynologicznego", Otolaryngologia Polska, 68(1), 1-5, 2014
- Nithin D. Kumar, Alistair J. E. Mace, Douglas W. B. R. Smith, Peter-John Wormald, "Balloon catheter sinuplasty: A meta-analysis of randomized controlled trials", The Laryngoscope, 129(3), 2019