Co to jest kolonoskopia diagnostyczna?

Naukowcy z Johns Hopkins Kimmel Cancer Center przeprowadzili kilka badań, które wykazały, że ryzyko pojawienia się polipów jelita grubego wzrasta między 30 a 50 rokiem życia, choć dane te mogą się różnić w zależności od populacji. Po tym czasie następuje znaczne zwiększenie się ryzyka nowotworu. Najczęściej rak jelita grubego dotyka osoby po 65 roku życia, jednak również w młodszym gronie społeczeństwa diagnozuje się tę chorobę.

Tymczasem kolonoskopia diagnostyczna może zapobiegać rozwojowi raka jelita grubego w około 60-90% przypadków.

Wczesne wykrywanie raka jelita grubego

Rak jelita grubego w swojej pierwszej fazie nie wykazuje żadnych objawów, co znacznie utrudnia jego zdiagnozowanie, co w konsekwencji prowadzi do rozwoju choroby i zmniejszenia szansy na jej złagodzenie. Dopiero z biegiem czasu, kiedy choroba zaczyna się rozwijać, zauważyć można niepokojące objawy związane z zaburzeniami perystaltycznymi. Są to:

• biegunka,
• zaparcia,
• ślady krwi w stolcu,
• wymioty,
• nudności.

Rak w prawie wszystkich przypadkach jest wywołany przez polipy, czyli uwypuklenia błony śluzowej, które należą do nowotworów łagodnych. Jest to stadium zmian przedrakowych, które aby się rozrosły, potrzebują 10-20 lat.

Szczególnie narażone na zmiany nowotworowe są osoby, w rodzinach których został wcześniej rozpoznany rak odbytnicy lub okrężnicy. Diagnostyce powinny poddawać się również ci, którzy chorują na zapalną chorobę jelita grubego lub posiadają rodzinny zespół polipowatości.

Kolonoskopia jako badanie przesiewowe

Kolonoskopia diagnostyczna jest jednym z najważniejszych narzędzi w profilaktyce raka jelita grubego. Badania przesiewowe, czyli takie, które przeprowadza się w celu wczesnego wykrycia choroby i wdrożenia leczenia, w znacznym stopniu zwiększają szanse na wykrycie wielu chorób.

W przypadku kolonoskopii diagnostycznej amerykańskie badania Veterans Affairs Cooperative Study Group pozwoliły na wykrycie raka u osób, które nie wykazywały żadnych objawów zmian nowotworowych jelita grubego, u 2,6% z nich. W takim przypadku szansa na całkowite ich wyleczenie jest bardzo duża.

Lekarz w początkowej fazie ogląda dokładnie okolice odbytu, sprawdzając, czy pacjent nie ma żadnych przetoków, ropni i guzków krwawniczych, a następnie znieczula miejscowo pacjenta, smarując odbyt znieczulającym żelem. Do końcowego odcinka przewodu pokarmowego zostaje wprowadzony endoskop. Jest to narzędzie służące do oglądania wnętrza odbytu i jelita grubego.

Składa się z kamery umieszczonej na końcu rurki, światłowodowego przewodu optycznego, dwóch przewodów światłowodowych i kanału roboczego. Podczas badania istnieje również możliwość pobrania materiału do badania histopatologicznego, jak również usunięcia polipów gruczolakowatych. Kolonoskopia diagnostyczna najczęściej trwa od 15 do 40 minut.

Przygotowanie i przebieg kolonoskopii

Przygotowanie do kolonoskopii jest kluczowe dla uzyskania dokładnych wyników. Zazwyczaj pacjent musi przestrzegać specjalnej diety i przyjmować środki przeczyszczające przed badaniem, aby oczyścić jelita. Niezastosowanie się do zaleceń może wpłynąć na jakość badania i konieczność jego powtórzenia.

Potencjalne powikłania i ryzyka związane z kolonoskopią obejmują ryzyko perforacji jelita, krwawienia po usunięciu polipów oraz reakcje na znieczulenie. Chociaż są one rzadkie, ważne jest, aby pacjenci byli świadomi tych możliwości przed przystąpieniem do badania.

Nowoczesne technologie w kolonoskopii

Najnowsze endoskopy wyposażone są w mikrokamerkę o szerokim polu widzenia 140°. Rejestruje ona kolorowy obraz i przesyła do specjalnego procesora medycznego, który znajduje się w zestawie. Następnie zostaje on cyfrowo przetworzony.

Na monitorze ukazuje się obraz, który przedstawia wnętrze końcowe odcinka przewodu pokarmowego. Można również zarejestrować obraz na nośniku przenośnym bądź wydrukować w postaci zdjęcia.

Oprócz tego, nowoczesne endoskopy mogą być wyposażone w dodatkowe funkcje, takie jak autofluorescencja lub wąskopasmowa optyka, które pozwalają na lepsze zobrazowanie zmian błony śluzowej i wcześniejsze wykrycie potencjalnie niebezpiecznych polipów.

Koszty i korzyści regularnych badań

Cena kolonoskopii diagnostycznej w polskich placówkach waha się w granicach od 400 zł do 1000 zł. Ostateczna cena badania zależy m.in. od tego, jakie znieczulenie zostanie zastosowane w jego przebiegu.

Korzyści z regularnych badań przesiewowych:

• zmniejszenie ryzyka rozwoju raka jelita grubego,
• wczesne wykrycie potencjalnych zmian nowotworowych,
• możliwość szybkiego wdrożenia leczenia,
• zwiększenie szans na całkowite wyleczenie.

Warto skonsultować się z lekarzem, aby ustalić odpowiedni harmonogram badań, zwłaszcza jeśli w rodzinie występowały przypadki tej choroby.