Iniekcja doszklistkowa preparatu Eylea

Zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (Age-related Macular Degeneration, AMD) uważane jest za chorobę społeczną o rosnącym znaczeniu. W Polsce co roku rozpoznaje się 25 tysięcy nowych przypadków zachorowań. Jest to choroba bardzo poważna, bo wywołuje uszkodzenie środkowej części siatkówki, czyli plamki żółtej, co prowadzi do pogorszenia widzenia, utratę widzenia w części centralnej pola widzenia, a na końcu do ślepoty. Pierwsze objawy obejmują rozpoznawanie linii prostych jako faliste i postępujące trudności w czytaniu.

AMD – przyczyny i czynniki ryzyka

Przyczyny AMD są mało znane. Choroba rozpoczyna się zwykle po 50 roku życia. Częściej zapadają na nią osoby o niebieskich oczach, kobiety i palacze tytoniu. Często występuje rodzinnie. Towarzyszą jej inne choroby cywilizacyjne takie jak nadciśnienie tętnicze i choroby serca. U chorych stwierdza się niedobór witaminy C i E, beta-karotenu i selenu.

Postać sucha AMD jest łagodniejsza i występuje u ok. 80% pacjentów. Postać wysiękowa (mokra) jest znacznie bardziej niebezpieczna i postępuje gwałtownie, szybko prowadząc do utraty wzroku. To w leczeniu tej postaci stale poszukuje się nowych, skutecznych preparatów. Jedną z form terapii są iniekcje doszklistkowe preparatu Eylea.

Nowoczesne badania potwierdzają, że wczesna diagnostyka OCT pozwala na wykrycie formy mokrej jeszcze przed objawami klinicznymi, co znacząco poprawia rokowania terapii doszklistkowych.

Eylea – działanie i skuteczność leku

Substancją czynną w preparacie Eylea jest aflibercept. Jego działanie polega na hamowaniu aktywności śródbłonkowego czynnika wzrostu naczyń A (VEGF-A) i łożyskowego czynnika wzrostu (PlGF). W chorobie plamki żółtej oba te czynniki wydzielane są nadmiernie i powodują przesiąkanie płynu z naczyń krwionośnych na zewnątrz, jak również patologiczny rozrost kapilar. W rezultacie dochodzi do powstawania obrzęku siatkówki i zmian krwotocznych, co niszczy siatkówkę prowadząc do ślepoty.

Zablokowanie VEGF-A i PlGF spowalnia przebieg choroby, pozwalając pacjentom dłużej cieszyć możliwością widzenia, ale zmiany patologiczne nie wycofują się, dlatego tak ważne jest szybkie rozpoczęcie leczenia.

W ostatnich latach pojawiają się dane z badań, w tym z 2024 roku, które sugerują możliwość wydłużenia odstępów między podaniami poprzez dostosowanie dawki afliberceptu do indywidualnego przebiegu choroby.

Nowe formuły i modyfikacje terapii

W badaniach klinicznych testowane są preparaty o przedłużonym działaniu, co ma zmniejszyć liczbę wymaganych iniekcji i poprawić komfort leczenia pacjentów. Wyniki badań wskazują na skuteczność terapii po 16 i 20 tygodniach od podania.

Jak wygląda terapia Eylea – schemat i badania

Lek Eylea podaje się w iniekcjach doszklistkowych, czyli bezpośrednio do komory oka. Dla wygody terapii Eylea jest przygotowana przez producenta w ampułkoskrzykawce, co upraszcza podanie leku.

Schemat leczenia

• Trzy pierwsze zastrzyki — co miesiąc (faza nasycenia)
• Sześć kolejnych — co dwa miesiące
• Faza podtrzymująca — według stanu plamki i wyników OCT

Leczenie prowadzone jest pod kontrolą lekarza w klinikach okulistycznych. Podczas kwalifikacji do programu terapeutycznego u pacjenta wykonuje się szereg badań okulistycznych, w tym angiografię fluoresceinową (AFL) i optyczną koherentną tomografię (OCT).

Dodatkowo coraz częściej w praktyce klinicznej wykorzystuje się angiografię OCT-A, umożliwiającą nieinwazyjny monitoring naczyń siatkówki bez konieczności podawania barwnika.

Bezpieczeństwo zabiegu i opieka po iniekcji

Iniekcje doszklistkowe są prostym zabiegiem. Po rozszerzeniu źrenicy i znieczuleniu oka kroplami lekarz wykonuje wkłucie przez twardówkę. Pacjent może odczuwać lekki ucisk, ale dolegliwości bólowe nie występują.

W tym czasie pacjent stosuje antybiotyk w kroplach, aby uniknąć zakażenia oka. Efekty zabiegu ocenia się po miesiącu wykonując kontrolne badanie OCT. W czasie terapii pacjent pozostaje pod stałą kontrolą okulisty.

Potencjalne działania niepożądane

Aktualne wytyczne zalecają badanie ciśnienia wewnątrzgałkowego po zabiegu oraz monitorowanie działań niepożądanych takich jak zapalenie wnętrza oka, zaczerwienienie, ból lub pogorszenie widzenia. Choć powikłania są rzadkie, szybka reakcja na objawy jest kluczowa dla bezpieczeństwa pacjenta.

Koszt terapii i dostępność preparatu Eylea

Eylea została zarejestrowana w Polsce w listopadzie 2012 roku. Obecnie terapia nie jest refundowana przez NFZ. W maju 2014 roku Agencja Oceny Technologii Medycznych złożyła wniosek o objęcie refundacją leku Eylea, ale na razie pacjenci sami muszą pokrywać koszty terapii wysiękowej postaci AMD.

Pomimo że jest to preparat stosunkowo nowy, leczenie nim prowadzi wiele klinik okulistycznych. W KCM Clinic w Jeleniej Górze iniekcja doszklistkowa EYLEA kosztuje 1700 złotych, a w Centrum Medycznym MML w Warszawie kosztuje dwa tysiące złotych za jeden zastrzyk.

Niektóre centra oferują programy wsparcia pacjenta oraz możliwość włączenia Eylea do schematów terapeutycznych częściowo refundowanych przez towarzystwa fundacyjne.