Laserowa operacja mikrochirurgiczna krtani

Początki nowoczesnej mikrochirurgii krtani datowane są na początek lat 60. XX wieku, kiedy to opracowano urządzenie zwane laryngoskopem wieszadełkowym oraz metodę wykorzystania mikroskopu chirurgicznego - umożliwiając chirurgowi operowanie obiema rękami, a także zaczęto wykorzystywać sprzężony z nim laser CO₂. Powstała nowa metoda lecznicza - endoskopowa chirurgia laserowa krtani, pozwalająca na precyzyjne wycinanie lub odparowanie różnych zmian chorobowych.

Wskazania do laserowej mikrochirurgii krtani

Zabieg ten ma zastosowanie w takich w przypadkach jak:

• rak płaskonabłonkowy krtani o rozległości T1 i T2 i stany przedrakowe krtani (leukoplakia, pachydermia)
• brodawczaki krtani, guzki śpiewacze, torbiele wewnątrzkrataniowe
• zmiany bliznowate zwężające światło krtani i pourazowe zwężenia krtani
• radykalne leczenie wczesnych stanów raka więzadła głosowego po napromieniowaniu

Dlaczego wybiera się laser?

Mikrochirurgia laserowa krtani uznawana jest aktualnie za "złoty standard" i najlepszą metodę służącą do leczenia chorób krtani, w szczególności zmian podejrzanych w kierunku nowotworzenia.

W ostatnich latach coraz częściej wykorzystuje się tzw. lasery hybrydowe, które łączą różne długości fal i tryby pracy, umożliwiając zarówno cięcie, jak i koagulację tkanek przy jeszcze większej precyzji. Zastosowanie tego typu technologii obniża ryzyko uszkodzeń struktur głosowych i poprawia komfort pacjenta w okresie rekonwalescencji.

Rodzaje laserów stosowanych w zabiegach krtani

Obecnie, oprócz klasycznego lasera CO₂, wykorzystywane są także lasery Nd:YAG (neodymowo-yagowe) o długości fali 1064 nm i 532 nm. Ich światło wnika głębiej w tkanki, zwiększając strefę koagulacji i zmniejszając krwawienie podczas zabiegu. Laser KTP o długości fali 532 nm, ze względu na silną absorbcję fali przez hemoglobinę, znajduje także zastosowanie w operacjach tkanek mocno unaczynionych – w obrębie jamy ustnej, gardła i jamy nosowej.

Nowoczesne technologie laserowe

Nowe technologie wprowadzane na rynek, jak lasery diodowe z modulacją mocy oraz lasery impulsowe, zwiększają precyzję i bezpieczeństwo zabiegu. Trwają także badania nad wykorzystaniem sztucznej inteligencji w analizie obrazu endoskopowego w czasie rzeczywistym w celu wspomagania chirurgów podczas mikrochirurgii krtani.

Przebieg laserowego zabiegu krtani

W ramach przygotowań do zabiegu zaleca się tzw. ciszę fonacyjną czyli zakaz używania głosu przez okres 24 h. Przed użyciem promienia laserowego pobierane są w każdym przypadku wycinki do badania histopatologicznego.

Cała procedura przeprowadzana jest w znieczuleniu ogólnym dotchawiczym. Po zaintubowaniu pacjenta, przez rurkę wprowadzoną do krtani na zmiany chorobowe naprowadzany jest promień lasera o działaniu ciągłym lub pulsacyjnym, sprzężony z mikroskopem. Kieruje nim lekarz przy pomocy mikromanipulatora (joysticka), a obraz widoczny jest na ekranie monitora. Laser usuwa zmiany chorobowe i zabezpiecza obrzeża pozostałej tkanki.

Rana nie krwawi i goi się szybciej niż w przypadku tradycyjnego zabiegu z wykorzystaniem skalpela. Bezpośrednio po operacji prawdopodobne jest wystąpienie chrypki o różnym nasileniu, która ustępuje po wygojeniu się rany w krtani. Zaleca się zaprzestanie palenia papierosów. W niektórych przypadkach w okresie pooperacyjnym konieczne jest podanie antybiotyku oraz sterydów.

Parametry pracy lasera

W zależności od rodzaju zmiany i jej umiejscowienia, lekarz może zastosować różne tryby pracy lasera (np. cięcie ciągłe, tryb superpulsacyjny). Nowoczesne urządzenia pozwalają także na dostosowanie szerokości wiązki i głębokości działania do konkretnej struktury krtani.

Rekonwalescencja i opieka po laseroterapii krtani

Czas hospitalizacji, w zależności od rozległości i charakteru usuwanych zmian, wynosi od 2 do 5 dni, zaś okres niezdolności do pracy ok. 2 tygodni (w przypadku osób posługujących się zawodowo głosem należy się liczyć z możliwością zwolnienia na okres miesiąca). Po zabiegach mikrochirurgicznych krtani nierzadko występują przejściowe zaburzenia emisji głosu, dlatego też przed i po jego przeprowadzeniu zalecana jest konsultacja foniatryczna.

Po zabiegu istotne znaczenie ma wdrożenie ćwiczeń emisji głosu oraz nauka prawidłowej fonacji. Rehabilitacja logopedyczno-foniatryczna powinna rozpocząć się możliwie wcześnie, zwykle po 2–3 tygodniach od zabiegu, i być kontynuowana przez minimum kilka tygodni.

Pacjentom zaleca się unikanie suchego i zanieczyszczonego powietrza, intensywnego wysiłku fizycznego oraz spożywania gorących napojów przez kilka dni po operacji. W przypadku nawrotu objawów lub trudności z mówieniem, konieczna jest pilna konsultacja z laryngologiem.

Efekty leczenia i bezpieczeństwo zabiegu

Jak wynika z opracowań medycznych poświęconych tej tematyce, mikrochirurgia laserowa krtani jest metodą bezpieczną i stanowi cenne narzędzie w leczeniu chorób krtani, zwłaszcza stanów przedrakowych i wczesnych postaci raka krtani. Powikłania po zabiegu występują stosunkowo rzadko, mają łagodny przebieg i najczęściej ustępują po kilku dniach.

W aktualnych wytycznych międzynarodowych to właśnie zabiegi laserowe są zalecane jako pierwszorzędowa opcja leczenia raka krtani T1 i T2 ze względu na porównywalną skuteczność onkologiczną przy lepszym zachowaniu funkcji głosu w porównaniu z radioterapią. Utrzymują się też korzystne dane dotyczące przeżywalności pięcioletniej i jakości życia pacjentów.